Ortodontik Tedavi

Ortodontik tedaviye ihtiyacım olduğunu nasıl anlayabilirim ?

Dişleri çapraşık veya seyrek olan, diş eksikliği, diş fazlalığı veya gömülü dişleri bulunan, gülümseme esnasında dişleri çok az veya çok fazla görünen, üst çene ve/veya alt çenesi normalden ileri veya geride olan bireylerin ortodontik tedaviye ihtiyacı vardır.

Ortodontik tedavi neden gereklidir ?

Çapraşık veya seyrek dişler ile güzel bir gülümseme ve estetik bir yüz görünümüne sahip olmak imkansızdır.

Dişlerdeki çapraşıklık estetik problemlerin yanında, diş fırçalamanın etkinliğini azalttığı için diş çürüğü riskini artırır. Dişler arasındaki boşluklar, çiğneme fonksiyonunu ve diş çevresindeki dokuların sağlığını olumsuz etkiler.

İmplant, köprü, kaplama gibi protetik tedavilerin öncesinde, dişlerin doğru konumlandırılması için ortodontik tedaviye sıkça ihtiyaç duyulmaktadır. 

Üst çene veya alt çenenin, normalden önde veya geride olduğu iskeletsel problemlere sahip bireylerin mutlaka erken yaşlarda (10-13 yaş) tedavi edilmesi gerekir. İskeletsel problemi olan ve tedaviye geç kalınmış yetişkin hastalarda ise tel tedavisinin ardından çeneler cerrahi operasyon (ortognatik cerrahi) ile dokuların imkan verdiği miktarda yeniden konumlandırılır. 

Çürük veya travma nedeniyle erken kaybedilen süt dişlerinin yerlerinin korunması, süt dişinin yerine gelecek sürekli dişin normal şekilde sürebilmesi için önemlidir. Takıp çıkarılabilen veya sabit olarak dişlere yapıştırılan apareyler ile sürekli dişlerin geleceği boşluklar korunabilir. 

Ortodontik tedavi ne kadar sürer ? 

Ortodontistin hedefi, sadece hızlı şekilde yol almak değil, dokular zarar görmeden estetik ve fonksiyon açısından olabilecek en iyi sonucu alabilmektir. 

Dişlerin çene içinde hareketi ve çenelerin yeniden konumlandırılması esnasında diş ve kemik dokunun zarar görmemesi ve biyolojik olayların ideal şekilde gerçekleşebilmesi için ortodontide kuvvetler belli limitler dahilinde uygulanır. Bu nedenle ortodontik tedavilerde çok kısa sürede sonuç alınamaz. Tedavi edilen problemin şiddetine, yaşınıza, tedaviye gösterdiğiniz uyuma ve uygulanan ortodontik tedavi metoduna bağlı olarak tedavi süresi oldukça değişkendir, bu sürenin 6 ay ila 3 yıl arasında olduğu söylenebilir. 

Ortodontik tedavi nasıl yapılır ? 

Ortodonti uzmanı tarafından hastanın, klinik muayenesinin ardından, alınan röntgenler ve/veya 3 boyutlu tomografiler ile radyografik muayanesi ile birlikte fotoğraflar ve alçı modeller üzerinde ölçümler ve analizler yapılarak ortodontik problem teşhis edilir, hasta ile birlikte tedavi alternatifleri üzerinde konuşulur, en uygun tedavi yöntemi belirlenir. 

Ortodontik tedaviler, konulan teşhis ve çıkarılan tedavi planına göre; takıp çıkarılabilen hareketli apareyler, seramik veya metal braket ve teller, şeffaf plaklar (alignerlar), lingual braketler, mini vidalar, yüz maskeleri, çenelikler gibi çeşitli sistemler kullanılarak yürütülür. 

Hasta, kendi tedavisinin başarısına nasıl katkıda bulunabilir ? 

Ortodontik tedaviler hasta-hekim işbilirliğini gerektirir. Hekiminizin yaptığı uygulamalar, tedavinizin yürütülebilmesi ve tamamlanabilmesi için tek başına yeterli değildir. 

Tedavinize başlanabilmesi için mükemmel ağız bakımı, diş ve dişetlerinin sağlıklı olması şarttır. Diş fırçalama alışkanlığı olmayan bireylere ortodontik tedavi yapılamaz, çünkü dişlerde braket, tel gibi çeşitli apareyler varken ağız hijyenine özen gösterilmemesi dişlerin hızla çürümesine neden olur. 

Hekiminiz, diş fırçalama alışkanlığınız konusunda problem varsa size gerekli eğitimi verecektir. Doğru diş fırçalama alışkanlığını elde ettiğinizde ve diş ve diş etleriniz sağlığına kavuştuğunda ortodontik tedaviniz başlatılacaktır. 

Dişlerinizin üzerindeki braketlerin ve diğer apareylerin zarar görmemeleri ve fonksiyonlarını yapabilmeleri için tedavi süresince sert, kabuklu, çekirdekli, dişe yapışan tatlı besinlerden uzak durmanız gerekir. 

Tedavinizde çeneler arası lastikler veya ağız dışından yüze adapte edilen mekanikler kullanmanız gerekebilir. Bunları doktorunuzun belirttiği şekilde ve istenen sürede kullanmalısınız. 

Doktorunuz sizi 3-5 haftalık periyotlarda görmek isteyecektir, doktorunuz her randevuda tedavinizin ilerlemesini sağlayıcı işlemler yapacaktır. Tedavinin istenen şekilde devam edebilmesi için randevulara düzenli olarak gitmelisiniz.

Ortodontik tedavilerde ağrı olur mu ? 

Ortodontik tedavilerde, uygulanan teknik ne olursa olsun (metal braket, seramik braket, şeffaf plak, lingual ortodonti), tedaviniz başladıktan sonraki ilk 7-10 günlük sürede dişlerde baskı/sıkışma benzeri bir his olur. Çoğunlukla ağrı kesici almayı gerektirmez ve günlük yaşamınızı zorlayan şiddette bir ağrı değildir. İlk günlerdeki bu sıkışma hissini tedavi sürecinde sadece aylık kontrollerinizden sonraki ilk birkaç saatte hissedebilirsiniz, eğer tedavinizde dişlerinize olması gereken miktarda yani fizyolojik limitler dahilinde ortodontik kuvvetler uygulanıyorsa, bunun dışında tedavi süreci boyunca ağrınız olmayacaktır. 

Ortodontik tedavi hangi yaşlarda uygulanır ? 

Çocuklarda ilk ortodonti kontrolü 6-7 yaşında yapılmalıdır, ileride hastayı bekleyen olası ortodontik rahatsızlıklar için koruyucu ve önleyici ortodontik uygulamalara bu yaşlarda başlanabilir. Çene ve yüz yapısını ilgilendiren iskeletsel ortodontik anomaliler 10-13 yaş aralığında, büyüme döneminin atak yaptığı evrede tedavi edilebilir. Bu evre ortodontik tedaviler için son derece değerlidir. Çocuklarda büyüme döneminin hangi aşamada olduğunu, ortodonti uzmanı el bilek veya boyun omuru röntgenini inceleyerek belirler. Dişsel ortodontik anomaliler için ise yaş sınırı yoktur, tedavi yapılabilmesindeki tek kriter diş ve onu çevreleyen kemik dokunun sağlıklı olmasıdır. 

Diş teli takıldıktan sonra nelere dikkat edilmeli ? 

Diş telleriniz ile tedaviniz başladıktan sonra dikkat edilmesi gereken 2 önemli kural vardır. Birincisi, doktorunuzun önerdiği diş fırçalarını ve diş macununu kullanarak, size anlattığı diş teli olan hastalara özel diş fırçalama tekniği ile dişlerinizi her yemekten sonra fırçalamanızdır. İkincisi, sert, kabuklu, dişlere yapışan yiyecekler ve şeker oranı yüksek besinlerden uzak durmalısınız. Sert besinler braketlerin veya dişlerinizde özel aparey sistemlerinin kırılmasına veya zarar görmesine neden olurken, şeker oranı yüksek besinler diş çürüklerine ve diş eti hastalıklarına neden olur. Ancak, sert olduğu için ortodonti hastalarının tüketmemesi gereken ama besin değeri yüksek olan fındık, ceviz, badem gibi yiyecekleri rondodan geçirerek yoğurt, salata veya sütlü tatlılarla birlikte tüketebilirsiniz. Erik veya kayısıyı bıçakla keserek yiyebileceğiniz gibi, zeytinin çekirdeksiz alteratiflerini tercih edebilirsiniz. 

Diş teli tedavisi sonrasında dişler tekrar bozulur mu ? 

Ortodontik tedavi hem hasta hem hekim için uzun süreli ve sabır gerektiren bir tedavidir. Estetik beklentinin çocuk yaşlardaki bireylerde dahi yükselmesi ve toplum olarak sağlık konusunda bilinç düzeyimizin artması ile birlikte, ortodontik tedavi son yıllarda büyük talep 

3 

görmektedir. Artık geniş bir yaş aralığında ve her kesimden yoğun ve gittikçe artan bir talep mevcuttur. Toplum ağız diş sağlığı kalitesi günden güne daha iyiye gitmektedir. Ancak, bu önemli tedavinin ardından hastanın maddi manevi verdiği emeğin boşa gitmemesi için, ortodontik tedavi sonrası ‘’pekiştirme tedavisi’’ adı verilen, dişlerin eski haline geri dönme eğilimine karşı yapılan tedaviler oldukça önemlidir. Tedavinin şekline ve süresine bağlı olarak, pekiştirme tedavisi için şeffaf plaklar ve/veya retainer denilen apareyler, doktorunuzun önerdiği sürede ve önerdiği şekilde kullanılmalı, doktorunuz pekiştirme tedavisini sonlandırana kadar düzenli kontrollere devam edilmelidir. 

Braketlerin kırılması veya telin yanak/dudak yüzeylerine batması durumunda ne yapılmalı ? 

Böyle bir durumda, doktorunuza ulaşıp yaşadığınız sorunu bildirmeli ve bir randevu alıp doktorunuza gitmelisiniz. Eğer tatilde, şehir/yurt dışında veya covid19 gibi bir salgın hastalık nedeniyle karantinada iseniz, kopan braketin üzerine doktorunuzun size önceden böyle durumlar için veridiği ortodontik özel mumdan bir parça alarak kopan braketin veya sizi rahat eden telin üzerine yapıştırabilirsiniz. Elinizde mum yok ise, şekersiz bir sakızı hafif yumuşatarak aynı işlem için kullanabilirsiniz. Yanak veya dudağınıza uzun bir telin battığını hissediyorsanız, temiz bir tırnak makası veya manikür pensi ile telin batan kısmını kendiniz kesebilirsiniz. 

Invisalign ile tedavi süreci nasıldır? 

Ortodonti uzmanı, invisalign tedavisi için uygun olduğunuzu onayladığında, dişlerinizin fotoğraflarını, radyografilerinizi ve dijital tarama veya dental ölçülerinizi alır. Bir takım aligner doktorunuzun oluşturduğu tedavi planına göre özel olarak üretilip gönderilir, doktorunuz sizin tedavinize özel olarak belirlenen dişlere, küçük destek noktaları yaparak, alignerların düzeltmesi için dişleri hazırlar. Alignerlar yemekler haricinde tüm gün kullanılır ve her biri 1-2 haftada bir değiştirilir, doktorunuzdan yeni alignerları almak ve tedavi seyrinin kontrolü için doktorunuza 6-8 haftada bir gitmeniz gerekir. 

Invisalign herkese uygulanabilir mi ? 

Ortodontik anomaliler oldukça çeşitlidir ve invisalign’ın tüm ortodontik vakalarda uygulanabildiğini söylemek doğru olmaz, alignerların yapabileceklerinin belirli limitleri vardır. Detaylı muayenesi sonrasında, tüm ortodontik tedavi seçenekleri içinde sizin için en doğru olan alternatifi doktorunuz sizinle birlikte oluşturacaktır.

Lingual ortodonti nedir ? 

Lingual ortodonti, teller ve braketlerin dişlerin görünen yüzeylerine değil arka yüzeyine yerleştirildiği, dışarıdan tedavi olduğunuzun anlaşılmadığı bir tedavi sistemidir. Bu tedavi sistemlerinde, braket ve teller kişiye özel veya standart olarak üretilmiş olarak çeşitli tipte tedavi seçenekleri mevcuttur. Kişiye özel üretilen lingual braket sistemleri, ortodonti uzmanları tarafından daha çok tercih edilmektedir. Lingual braketler ve teller, hastadan alınan dental ölçüler veya dijital tarama ve fotoğraflar kullanılarak, doktorunuzun belirlediği tedavi planına uygun olarak üretilir. Lingual ortodonti, lingual ortodonti sertifikasına sahip ve bu konuda teknik uzmanlığı olan ortodontistler tarafından uygulanabilir.