Sağlığa Giden Yolda Artan Bilgi Kirliliği ve Sağlıklı Beslenme

Sağlıklı beslenmeyi önemseyenlere, şimdi sorunum yok ama ilerde acaba ben de ne yiyeceğimi sorgulayanlardan mı olurum diyenlere hem kendim hem de sevdiklerim için nasıl beslenmeliyim sorusuna cevap arayanlara, en sağlıklı diyet tipi hangisi diyenlere ve daha nice soruya cevap arayanlara tüm ayrıntısı ile sağlıklı, yeterli ve dengeli beslenmeyi masaya yatırdığımız bir yazı dizisinin ilkini sunuyorum size.

Kim ne yemeli, hakikaten yediklerimiz mi sağlığımızı bozuyor, yoksa düşüncelerimiz mi sağlıklı bedene ulaşmada önümüze engel getiriyor ya da sosyal medyanın dayatmaları sonucu aynılaşan tabaklar, aynılaşan tüketimler mi bizi sağlıksızlığa götürüyor? Kendi genetiğimize uymayan yiyeceklerin sırf daha popüler diye tüketilmesi bizim sağlığımıza iyi gelir mi?

Biraz daha açacak olursak bu konuyu tam da şu sorunun yeri; avakado yemeli miyim? Buna cevabım ise artık hep şu; Anneanneniz avakado yiyerek mi büyümüş, sizin habitatınızda bu yiyecek varsa tüketiniz.

Belki de sağlık profesyonellerinin sırf daha dikkat çekmek için bilimsel gerçeklerden uzak fikir beyanlarının kafa karıştırmasıdır bu bilgi kirliliği, kim bilir!

Evet çok fazla bilgi kirliliği var. Silkelense, bir kitap yazacak kadar bilgiye sahip olan ama hala kendi beden sağlığını oluşturamamış, oluştursa bile koruyamamış kişiler vardır ya hani. İşte biraz da onlara seslenecek bu yazımız.

Kanıta Dayalı Beslenme Tam da Bu Noktada Çok Değerli

Beslenme bilimi her bir buçuk yılda bir kendini yenileyen dinamik bir bilim. Ancak, belki de en kilit nokta tam da burası işte, kişinin doğru beslenme kurallarını saptarken tıbbın en ilkel tedavi yöntemi olan deneme yanılma yöntemi ile tedavi etmek zorunda kalıyor olmamız. Çünkü diyet, insanın parmak izi gibidir, kendine özgüdür. Tek yumurta ikizinizle bile kıyasladığımızda beslenme kurallarınız, beslenme tipiniz onunla dahi aynı olamaz, aynı kiloda, aynı boyda, yaşta, cinsiyette ve aynı genetik alt yapıda olsanız bile…

Madem kişiye özel, o zaman bu denli klasifiye etmek ne denli doğru? Bilimden başka hiçbir şey yolumuzu aydınlatamaz. Ancak ve ancak bu ışıkta bilgi tektir.

Kanıta Dayalı Beslenme Nedir Peki ve Neden Bu Kadar Önemli? 

Kanıta dayalı beslenme, edinilen bilginin kaynağını çok iyi analiz ettiği için çok daha değerli.

İnsanlık var olduğundan bu yana beslenme var. Ancak beslenme bilimi ise yeni bir bilim alanı. Son yüzyılda gelişmiş, vitaminler ilk olarak 1920’li yıllarda keşfedilmiş. Olmazsa olmazımız ve rehberimiz ise sağlıklı, yeterli ve dengeli beslenme. Fizyolojik olarak gereksinimlerimizi mutlaka besinlerle tamamlamalıyız ki kronik hastalıklardan da kendimizi koruyabilelim ve de tedavi olabilelim. Yeterli ve dengeli beslenmeyi uygulamanın yanı sıra, besinleri; hastalıklardan korunma ve sağlığımızı geliştirmek için, bu mental sağlık olabilir, ruhsal sağlık olabilir, fiziksel sağlık olabilir, kullanabilir miyiz? İşte asıl soru bu olmalı! Besinlerden yararlanırken konu sadece kilo yönetimi olmaktan öte, o besinden sağlığımızı korumak için de yararlanabilir miyiz? Tabi ki cevap evet. Amaç da bu olmalı zaten. Sağlık otoritelerinin ortak kararı olan, hastalık oluşmadan alınan tedbirin, hastalık sonrasındaki tedavilerden daha düşük bir maliyete sahip olduğu gerçeği bizi beslenmenin önemi ile karşı karşıya bırakıyor. Bu da hem fazla kilosu ile mücadele edenin de sporcunun da genetiği kansere yatkın olanın da anne sütü veren ya da gebe olanın da ana uğraş konusunu sağlıklı beslenmek yapıyor. 

Öncelikle problemi tanımlayalım. Yani kim ne tür besinler seçmeli, ne kadar tüketmeli, ne zaman tüketmeli, ne kadar süre tüketmeli, bunlara cevap ararken uzman görüşü mutlaka çok değerlidir, ancak genelleyemeyiz. Aksi taktirde bilgi kirliliği oluşur. Bu noktada sağlık profesyonelinin rolü ve danışanın bunu sorgulaması çok önemli. Seçtiğiniz sağlık profesyoneliniz her veriyi bilimsel süzgeçten mutlaka geçirmeli, siz de danışan olarak gördüğünüz her bilgiyi hemen ve sorgulamadan uygulamaya koymamalısınız.

Sağlıkla, muhabbetle ve sevgiyle kalın.

Bir dahaki yazıda buluşmak dileğiyle.

Diyetisyen Funda Tuzgöl