Yaz Aylarında Gıda Kaynaklı Enfeksiyöz Hastalıkları

Gıda kökenli hastalık, gıdaların içerdiği mikroorganizma veya toksinlerinin alınmasıyla insanlarda oluşturduğu hastalıktır. Gıdaların kirlenmesi ile oluşan enfeksiyöz hastalıklar özellikle yaz aylarında daha çok görülmekte. Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Mehmet Karabay yaz aylarında görülen gıda kaynaklı enfeksiyonlar hakkında bilgilendirdi.

Yüksek oranda nem, protein içeren ve asidik nitelik taşımayan süt ve süt ürünleri (özellikle süt kreması), yumurta, sığır eti, kümes hayvanlarının eti, balık ve midye gibi gıdalar hastalıkların oluşmasında rol oynayabileceklerinden, riskli gıdalar sınıfına girerler. Ayrıca sebzeler, yeşil salatalar ve hamur işleri de gıda kaynaklı hastalık oluşturabilirler. Bu tür gıdalar, hastalık oluşturan mikro canlıların hızla gelişmesi için uygun koşulları taşırlar. Yazın sıcak havalarda bu mikroorganizmalar daha kolay çoğalırlar.

Dr. Karabay gıdaların hangi ortam ve şartlarda kirlendiği ile ilgili şunları söyledi:

• Kirli ellerle gıda hazırlanır ya da yenirse,
• Meyve ve sebzeler kontamine toprakta yetişirse,
• Pişirme ve yeme sırasında hayvanlara dokunmak gibi yanlış alışkanlıklar
• Hasta hayvanlardan sağlanan gıdalar, örn. çiğ süt, yumurta
• Açıkta saklanan ve sineklerin, kemiricilerin ve öteki hayvanların ulaşabildiği gıdalar
• Kontamine suyla yıkanmış gıdalar
• Çiğ ve pişmiş gıda aynı yerde depolanırsa
• Yere yakın yetişen yapraklı sebze, meyveler
• Yiyeceklerin hazırlandığı kapların ve yüzeylerin et suyuyla bulaşık bezlerle silinmesi gibi durumlarda gıdalar kirlenmektedir.

Enfeksiyon Zincirinde Su ve Gıdalar Büyük Önem Arz Ediyor

Dr. Karabay: “ Hastalık kaynaklarından (insan, hayvan, taşıyıcı) temas, cansız aracılar, hava-su ve gıdalar, toprak, çamaşırlar, eşyalar, biyolojik ve mekanik yollar ile sağlam insana bulaştırılması hastalığın oluşmasında etkili olmaktadır. Bunun yanı sıra, besini yetersiz depolama sıcaklığı, yetersiz kişisel hijyen, yetersiz pişirme (ısıl işlem) ve güvenilir olmayan kaynaktan sağlanan gıdalar da  hastalığın oluşmasında payı olan  başlıca etmenlerdir” dedi.

Gıdanın alınmasından sonra mikroorganizmaya bağlı olarak birinci saatten itibaren 72 saatte kadar genellikle  ateş, ishal, karın ağrısı, bulantı – kusma şikayetleri yapacağını söyleyen Dr. Karabay, mevcut şikayetleri olan kişilerin hemen doktora başvurması ve gecikmeden sıvı ve destek tedavisi alması gerektiğinin önemle altını çizdi.

Gıda Kaynaklı Hastalıklar Önlenebilir

Gıda kaynaklı hastalıkların önlenmesinin, ham maddelerin dikkatli bir şekilde kullanılmasına bağlı olduğunu söyleyen Dr. Karabay ekledi :

• Gıdalardaki kirlenmeyi azaltan veya ortadan kaldıran tedbirlerle ürünler çiftlikten masaya kadar kontrol edilmeli. Özellikle et, süt, yumurta ve kabuklu deniz hayvanları da dahil olmak üzere hayvansal ürünleri tüketirken daha dikkatli davranmak gerekiyor.
• Süt pastörizasyonu ve ticari konserve uygulamaları, gıdaları güvenli kılan uzun süreli kurulmuş teknolojiler. Ürünlerin üretim aşamasında hayvanların, gıdaların, çevrenin ve suyun mikrobiyolojik incelemesinin titizlikle yapılması gerekmekte.

Hasat sırasında ürünlerin toprak, gübre, dışkı, hayvanlar veya tarım işçileri aracılığıyla kontamine olabileceği dikkate alınarak, üretimden tüketime her aşamasında hassasiyet gösterilmeli.