Akran Zorbalığının Psikolojik Etkileri

Akran Zorbalığı Nedir?

Akran zorbalığı, bir çocuğun kendi yaşıtları tarafından sözel ve/veya fiziksel olarak şiddete maruz kalması olarak tanımlanabilir. Akran zorbalığı, alay etmek, dışlamak, tehdit etmek, vurmak, grubun dışında bırakmak gibi çeşitli şekillerde ortaya çıkabilmektedir. Hakkında kötü konuşmak, küfür etmek, manipüle etmek gibi şekillerde de kendini gösterebilmektedir. Günümüzde sosyal mecraların kullanımının artmasıyla akran zorbalığının Facebook, Twitter, Instagram, Snapchat, Whatsapp gibi uygulamalar üzerinden gerçekleştirildiği de görülmektedir.

Zorbalık yapan kişiler, saldırganlıktan hoşlanan ve düşünmeden hareket eden kişiler olmakla birlikte; akranları arasında daha güçlü ya da popülermiş gibi görünebilmektedir. Bu kişiler kendi güçlerini (!), kendilerinden daha zayıf gördükleri kişiler üzerinde onları incitmek ya da korkutmak için kullanabilmektedir.

Akran zorbalığına maruz kalmak ya da maruz kalan birine şahit olmak, psikolojik açıdan oldukça zorlayıcı olmaktadır. Maruz kalan kişi öfke, korku, hayal kırıklığı, çaresizlik, kaygı, panik, yetersizlik, kontrol kaybı gibi pek çok duygu deneyimleyebilmekte ve bu duygularla başa çıkmaya çalışırken, hayatının diğer alanları fazlasıyla zarar görebilmektedir. Sözgelimi akran zorbalığına okulda maruz kalan bir çocuk; okula gitmek istememe, derslere karşı isteksizlik, ders başarısında düşme, arkadaşlarından kendini soyutlama, içine kapanma, insanlara karşı güvensizlik ve umutsuzluk gibi başka sorunlarla da mücadele etmek zorunda kalmaktadır.

Akran zorbalığı, zorbalığa uğrayan kişide duygusal etkilerinin yanısıra pek çok fizyolojik soruna da neden olmaktadır. Örneğin, uykusuzluk, baş ağrıları, mide ve bağırsak problemleri gibi. Yine duygusal etkilerinin yansıması olarak travma sonrası stres bozukluğu, uyku ve yeme bozuklukları, anksiyete bozuklukları, özgüven ve özsaygıda düşüş gibi psikolojik problemlere yol açma noktasına varabilmektedir.

Duygusal, psikolojik ve fizyolojik bu etkiler, özellikle maruz kalan çocuk ve gençlerin sosyal gelişim süreçlerini sekteye uğratabilmektedir. Dışlanan, alay edilen ve kendini korumak amacıyla içe kapanan bir genç, içinde bulunduğu gelişim döneminde kazanması gereken becerileri öğrenmek ve deneyimlemek konusunda zorlanmakta ve bu durum, sonraki gelişim dönemlerinde bir kayıp olarak kendini göstermektedir.

Akran zorbalığı, sonuçları çok ciddi olabilecek bir durumdur. Akran zorbalığına maruz kalan kişilerin psikolojik destek ve sosyal destek almaları oldukça önemlidir.