Ateş nedir, zararı var mı, tedavi edelim mi ?

Ateş niye yükselir ?

Ateş vücudun bakteri ve virüs gibi yabancı istilacılara normal bir tepkisidir. Vücut yabancı bir
istilacıyı tanıdığında, beyin vücut ısısını artırmak için hareket eder. Çoğu bakteri, yalnızca belirli
bir sıcaklık aralığına dayanabilir ve bunun dışına çıktıktan sonra hayatta kalamaz. Ateş
mikroplar tarafından vücuda verilen hasar sonucu yükselmez, vücut mikroplara maruz
kaldığında, bu duruma tepki olarak çıkar. Ateş vücudun ürettiği antiviral maddeleri, bakır ve
çinko gibi mineralleri artırır. Bunlar vücudun enfeksiyona karşı direncini artırır.

Normal vücut sıcaklığı nedir ?

Vücudun farklı alanları farklı sıcaklıktadır. Örneğin, karaciğer sıcaklığı bazı enzimatik
reaksiyonlar için 40.5 C veya daha yüksek bir aralıkta bulunur. Cilt sıcaklığı 33.5-35 C
aralığında bulunur. Birisine normal vücut sıcaklığının ne olduğunu sorarsanız mutlaka 37 C
cevabını verecektir. Ancak bu, ortalama bir değerdir. Çoğu insan için normal sıcaklık aralığı
35.5 -37.5 C'dir. Sıcaklık normalde sabahları en düşük ve saat 16.00 ile gece yarısı arasında
en yüksek değerdedir. Kadında ovulasyon sırasında ateş yükselir ve gebelik sırasında da
normalden biraz yüksektir. Çocukların vücut büyüklüğü ve aktivite seviyeleri nedeniyle vücut
sıcaklığı değişkendir.

Ateş nereden ölçülmeli ?

Ateş, 3-5 dakika boyunca dilin altından civa termometresi ile alınabilir. Ancak, bu termometrenin
kullanımı yasaktır. Dilaltı, ateşi ölçmek için standart bir yerdir. Ateş, aynı şekilde rektal olarak
alınabilir, ancak rektal sıcaklıklar genellikle dilaltından bir derece daha yüksektir. Bu, vücut
sıcaklığına yakın bir sıcaklığı temsil eder. Aksiller bölge (koltuk altı) en yanıltıcı alandır. Burası
dilaltından genellikle 0.5 C daha serindir. Günlük uygulamada, ateş rektal olarak alınırsa bir
derece çıkarılır , koltuk altından alınırsa bir derece eklenir. Dış kulak yolu sıcaklığı kızılötesi
prob ile ölçülmektedir ve giderek daha çok kullanılmaktadır. Olası bir kulak enfeksiyonu /
rahatsızlığı (otitis media) varsa, yanlış bilgi verebilir. Kulak sıcaklıklarını almanın en iyi yolu, üç
kez ölçmek ve sonuçların ortalamasını almaktır.

Yüksek ateş nedir ve tehlikeleri nelerdir?

Ateş 37.5 -40.5 C arasındaki herhangi bir sıcaklıktır. Özellikle, ebeveynler yüksek ateşin
çocuklarının beynine hasar vereceği endişesini taşırlar. Ancak, beynin sıcaklık regülatörü veya
termostatı olan hipotalamusa zarar gelmedikçe, vücut ateşin aşırı yükselmesine izin vermez.
Hipotalamus hasarı beyin enfeksiyonundan veya bir zehirlenmeden kaynaklanabilir. Hava
ısındığında sıcak çarpması tehlikesi oluşabilir. Sıcak çarpması durumunda vücut kendini
soğutma ve vücut sıcaklığını kontrol etme becerisini kaybeder ve beyin hasarı oluşabilir. Aşırı
sıcaklıklarda bol sıvı alınması ve vücudun serin tutulması çok önemlidir. Ebeveynlerin bir diğer
büyük endişesi ise ateşli nöbetlerdir (konvulsiyon, havale). Nöbetler, yüksek ateşli çocukların%
2-6'sında görülür. Bu nöbetler, bir elektrik devre kesicisi gibi, yükselen ateşlere karşı vücudun
koruyucu mekanizması olarak çalışırlar. Ebeveynler için çok travmatik olabilmelerine rağmen,
bu nöbetler ne sinir sistemi hasarından kaynaklanırlar ne de sinir sistemine zarar verirler.

Beyinde bir hasar oluşmadıkça da, ateş 40.5 C'nin üzerine çok ender çıkar.
Ateşin tedavisi
Ateş 40.5 C üzerinde değilse, tedavide ana amaç ateşi düşürmek olmamalıdır. Orta ve yüksek
ateşler (40.5 C altındaki) nadiren 3-5 günden fazla sürer ve genellikle "kendi doğal seyirlerini
göstermelerine izin verilmelidir. Ateşi düşürme konusunda endişelenen bir doktor veya ebeveyn,
yangınla savaşmak yerine yangın alarmını kapatan bir itfaiyeciye benzer. Ateş, hastalığın
semptomudur ve ateşin bastırılması hastalığı ortadan kaldırmaz. Çocuğun sıvı ihtiyacı yakından
izlenmeli ve istirahat etmesine izin verilmelidir. Kusma ve ishal sıvı kaybına yol açarak, vücudun
yüksek sıcaklıklarda sabit bir sıcaklığı korumasını zorlaştırır. Bu durumda sıvı ve elektrolit
desteği yapılmalıdır. Aşırı örtünme veya çocuğun battaniyeye sarılmasından sakınılmalıdır.