Baş Dönmesi (Vertigo) 6

Vertigo, kişinin hareket etmediği halde çevresinin ya da kendisinin döndüğünü hissetmesi durumudur. Yani gerçek bir hareket olmadan, bir hareket ilizyonu yaşanır. Genellikle denge sistemindeki bir bozukluğun belirtisidir.

Denge problemleri toplumda çok sık görülmekle birlikte, bunların hepsini vertigo olarak isimlendirmek doğru olmayacaktır. Çok önemli nörolojik rahatsızlıklar denge problemine sebebiyet vereceğinden ayırıcı tanıda dikkate alınmalıdır.

Vertigo’nun başlıca sebepleri:

• İç kulak problemleri

  • Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV): Başın ani hareketleriyle tetiklenen kısa süreli vertigo atakları.

  • Vestibüler Nörit: İç kulaktaki denge sinirinin iltihaplanması.

  • Labirentit: Hem denge hem işitme sinirlerini etkileyen iç kulak enfeksiyonu.

  • Meniere Hastalığı: İç kulakta sıvı birikmesiyle oluşan vertigo, kulak çınlaması ve işitme kaybı.

• Beyin kaynaklı problemler

  • Migren (özellikle vestibüler migren)

  • İnme veya geçici iskemik ataklar (TIA)

  • Beyin tümörleri (özellikle beyincik bölgesinde)

  • Travma

• Diğer nedenler

  • Damar hastalıkları (örneğin vertebrobaziler yetmezlik)

  • Travmalar (kafa ya da boyun travması)

  • Bazı ilaçlar (özellikle kulak ve denge sistemine toksik olanlar)

  • Anksiyete ve panik bozuklukları

Vertigo tanısı koymak için doktorlar birkaç aşamalı bir değerlendirme yapar:

1. Hastanın hikâyesi (anamnez):

• Baş dönmesi mi? Dengesizlik mi?

• Baş dönmesinin başlangıç zamanı, süresi (saniye / dakika / saat), şiddeti

• Ne zaman ve nasıl başladığı

• Baş hareketiyle, yorgunluk veya stres ile mi tetikleniyor?)

• Baş dönmesine eşlik eden belirtiler (kulak çınlaması, işitme kaybı, mide bulantısı, çift görme, bayılma vb.)

• Önceki hastalıklar, kullanılan ilaçlar

2. Fizik muayene:

• Denge ve yürüme testleri

• Göz hareketlerinin değerlendirilmesi (nistagmus aranır)

• Kulak burun boğaz muayenesi

• Nörolojik muayene (refleksler, kas gücü, koordinasyon kontrolü)

3. Özel testler:

• Dix-Hallpike manevrası (pozisyonel vertigo tanısında)

• Head Thrust Test (denge siniri fonksiyonunu ölçmek için)

• Romberg testi (gözler kapalıyken denge testi)

4. Görüntüleme ve ileri tetkikler:

• MRI veya BT (özellikle beyin kaynaklı vertigo şüphesinde)

• Odyometri (işitme testleri)

• Vestibüler testler (videonistagmografi (VNG), VHIT, kalorik testler)

Özetle: Doktor önce sorular sorar, sonra muayene yapar ve gerekirse ileri testlerle vertigonun sebebini bulur.