Bebeklerde Dil ve Konuşma Gelişimi

İletişim kurmak doğum ile başlar. Bebekler doğdukları andan itibaren acıktıkları zaman ağlamak gibi hoşnut oldukları veya huzursuz olduklarında çıkardıkları sesler ile iletişim kurarlar. Bu sesler refleks seslerdir ve bebeği güldürmek için yaptığımız tekrarlı hareketler ile bebekler tepkili hale gelir.

Bebekleri güldürmek için yaptığımız oyunlar bebeklere konuşma öncesi becerilerden sıra almayı öğretir. Bir başka temel beceri göz kontağı kurmak; bebekler yüze bakmayı severler ve onlar bize baktığında iletişimi başlatmak istediğini anlarız. 

6 aylık bir bebeğin babıldama sesleri çıkarması beklenir. Bebekler dudak, dil ve gırtlak hareketleri ile peş peşe üretilen “ba ba ba” “da da da” gibi sesler çıkardığı bir dönemdir.  Bebekler oturmaya başladıkları zaman babıldamada anlam kazanır oyuncağı isteme gibi iletişim kurmak için sesler çıkarır ki buna sosyal heceleme denir. Bebeklerde sosyal heceleme gecikirse konuşmada gecikme görülebilir.

Bebeklerin 9 aylık dönemleri gevezelik dönemleridir ve ebeveynleri “Ağzı kalabalık konuştu konuşacak” derler. İşaret eder kollarını kaldırırlar ve iletişim kurmak için sesler ile hareketleri birleştirerek kucağa gelmek istediğini ifade ederler. Eğer 9 aylık bir bebekte babıldama yoksa veya daha çok sesli harfler ile yapıyorsa sessiz harf kullanımı az ise konuşma gecikmesi görülebilir. 

12 aylık bir bebek ‘anne, baba’ veya iki veya üç heceli kelime taklit etmelidir. Net olmasa da birkaç kelime söylemeli. Tek kademeli yönergeleri yerine getirir örneğin ebeveyni ‘Topu ver’ dediğinde anlamasını ve yapmasını bekliyoruz. İşaret etme ve jestleri kullanabilmesi beklenir. 

13-15 aylık bebeklerde konuşma yabancılar tarafından anlaşılmaya bilir ama en az 20 kelimesi vardır. Bebek sorulan 5-10 nesneye bakar ve gösterir. 20 aylık olduğunda konuşmalarının %50 yabancılar tarafından anlaşılabilir.

İki yaşında bir çocukta en az 50 kelime ve fazlası olmasını bekliyoruz. Ve iki kelimeli cümle “anne su” kurmasını bekliyoruz. Basit yönergeleri yerine getirmeli. Okunan kitaptaki resimler sorulduğunda gösterir ve vücut kısımları sorulduğunda gösterebilmelidir.

2.5 yaşında 400 kelime bilgisi, iki üç kelimeli söz öbekleri ile cümle kurması ve konuşmasının yabancılar tarafından %75 anlaşılması gerekir.

3 yaşında olan bir çocuğun 3-5 kelimeli cümleler kurması, geçmiş zaman anlatması, yaşı veya cinsiyeti sorulduğunda bilmesi beklenir. 3-4 yaşına geldiğinde hikaye anlatabilecek seviyede basit kim, ne, nerede, neden gibi 5N1K sorularını cevaplayabilmelidir. Konuşması da yabancılar tarafından anlaşılır olmalıdır. 

Çocuklarda dil ve konuşma becerileri aydan aya aşamalı olarak gelişir. Bu gelişim her çocukta farklı olabilir ancak çocukların bakımından sorumlu kişilerin çocuğun dil gelişimi üzerinde önemli yeri vardır.