Belirsizliğe Nasıl Tahammül Edebiliriz?

Belirsizlik hayatın kaçınılmaz bir gerçeği. Ancak herkes belirsizlikten aynı derecede etkilenmez.

Anksiyete eğilimi az olan kişilerde belirsizlik büyük bir tehdit oluşturmaz ve bu yüzden kaygı seviyeleri daha düşüktür. Anksiyete eğilimi olan kişilerin belirsizliğe yaklaşımı genellikle korku ve kaygı ile karakterizedir. Belirsizlik, bu kişiler için kontrol kaybı anlamına gelir ve kontrol edememe durumu, onların endişelerini artırır. Belirsizlikle başa çıkmak için genellikle daha fazla kontrol, kaçınma ve aşırı düşünme gibi stratejilere başvururlar. Bu durum, kişinin günlük hayatında işlevselliğini ve yaşam kalitesini daha olumsuz yönde etkiler.

Belirsizliğe karşı duyduğumuz anksiyete, kontrol ve bilgi eksikliğinden kaynaklanan doğal bir başa çıkma mekanizmasıdır. Ancak bir noktada, asla kontrol edemeyeceğimiz veya açıklayamayacağımız bir şey hakkında abartılı kaygılar yararsız ve hatta zararlıdır.

Araştırmalar,Obsesif-Kompulsif Bozukluğasahip kişilerin herhangi bir tanısı olmayan kişilerle karşılaştırıldığında belirsizliğe tahammülsüz oranlarının daha fazla olduğunu, öncesinde travma deneyimi olan kişilerin belirsizlikten kaynaklı olarak daha yoğun duygular hissedeceğini,belirsizliğe tahammülsüzlüğü fazla olan bireylerin, daha fazla yeme bozukluğu gösterdiğini belirtmektedir.

Belirsizliğe Karşı Toleransımızı Nasıl Arttırabiliriz?

Belirsizliğin, insan yaşamının bir parçası olduğunu ve belirsizliğe tahammül düzeyinin yüksek olmasının hayatı daha yaşanılabilir hale getirdiğini kabul etmeliyiz. Eğer belirsizliğe tahammül düzeyimiz düşükse ve anksiyeteye eğilimimiz yüksekse, psikolojik ve fiziksel sağlığımızın olumsuz etkileneceğini söylemek mümkün.

• Hayatın kontrol edilemez yanları olduğunu kabullenmek: diğer insanların duygu, düşünce ve davranışları, seçimleri, genetik yapımız, geçmişimiz, çevresel olaylar…

• Kontrol edebildiğin alanlar üzerine odaklanmak: kendi seçimlerimiz, davranışlarımız, bakış tarzımız, elimizden gelenler…

• Günleri ve haftaları rahatlatmak için rutinler oluşturmak.

• Geçmişteki başarılarını düşünmek: muhtemelen geçmişte birçok stresli ve beklenmedik olay yaşadık ve hayatta kaldık.

• Yeni beceriler kazanmak için konfor alanının dışındaki şeyleri yapmaya özen göstermek: risk almak, yeni bir spor denemek, yabancı dil konuşma gruplarına katılmak…

• Biz hayata dair planlar yaparken hayatın bizim planlarımıza bakmadan ve bizim plan yapmamızı beklemeden akıp gittiğini unutmamak.

Uzman Psikolog Öykü Yıldız