Çocuk Göz Hastalıkları

Çocuklarda göz sorunları yetişkinlerde görülenlerden daha farklı klinik bulgular taşıyabilir ve çocuğun kendini ifade edebildiği, iletişim kurabildiği dönemden önce yaşandığında geç tanı koyulması sık karşımıza çıkan bir durumdur. Çocuk göz hastalıkları, erken dönemlerde teşhis edildiğinde tedavi etkinliğinin daha fazla olduğu pek çok hastalık spektrumunu içerir. Bu hastalıkların başında; erişkinlerde de sık görülen göz enfeksiyonları, göz yaşı kanal tıkanıklıkları, kırma kusurları ve göz hareket bozuklukları gelir.

En Sık Görülen Çocuk Göz Hastalıkları

Çocuklarda görülen göz hastalıkları doğuştan itibaren ortaya çıkabilir ya da ilerleyen yıllarda sonradan kazanılmış (edinsel) olabilir. Doğuştan itibaren görülen çocuk göz hastalıklarının büyük bir kısmı kalıtımsaldır. Ancak kimi zaman kalıtımsal bir zemin taşımayabilir. Bazı çocuk göz hastalıkları ise, (kırma kusurları olarak adlandırılan görme bozuklukları, göz yaşı kanal tıkanıklıkları, bazı optik sinir hastalıkları gibi) doğuşta mevcut olmayıp sonradan gelişebilir. Çocuk göz hastalıkları; yapısal olarak etkilenen bölgeye göre, gözde fonksiyonel sorunlara neden olur.

Göz Tembelliği

Göz tembelliği küçük yaşlarda ortaya çıkan en önemli göz hastalıklarından biridir. Bu hastalık tedavi edilmediğinde kalıcı görme azlığı ile sonuçlanır. Göz tembelliği tespit edildikten sonra, tembelliğe neden olan faktörün ortadan kaldırılması tedavide ilk basamağı oluşturur. Çocuklarda göz tembelliği tedavisinde sağlam gözün kapatılması şeklinde cerrahi olmayan rehabilitasyon seçenekleri uygulanmaktadır. Kapatma tedavisinde amaç; sağlam gözün kapatılarak görsel uyarının tembel olan göz tarafından algılanması ve bu sayede görme fonksiyonunun, bu gözdeki görsel yollar üzerinden uyarılmasını sağlamaktadır. 

Şaşılık

Şaşılık iki göz arasında olması gereken paralelliğin bozulmasıdır. Bu durumun tespiti ebeveynler tarafından olabileceği gibi, kayma kimi zaman bir çocuk hekimi tarafından da fark edilebilir.  Ancak bazı gizli kayma türleri detaylı bir göz muayenesi ile anlaşılabilir. Göz tembelliğine neden olan önemli faktörlerden olması nedeni ile çocuklarda şaşılık erken teşhisin önemli olduğu bir çocuk göz hastalığıdır. 

Göz Yaşı Kanal Tıkanıklığı 

Çocuklarda görülen bir diğer önemli göz hastalığı göz yaşı kanallarının tıkanıklığıdır. Bu durum özellikle yeni doğan bebeklerde sıklıkla görülmektedir. Çapaklanma, sulanma, akıntı şeklinde bulgu vermektedir. Göz yaşı kanal tıkanıklığı düşünülen bebeklerde, göz hekimi tarafından tarif edilerek bebeğin 1. yaşına kadar uygulanan bir masaj yardımı ile bu kanalların açılması sağlanmaktadır. Açılmadığında, bir yaşından sonra cerrahi müdahale yapılmaktadır. 

Doğumsal Katarakt

Doğumsal katarakt bebeklerde acil tedavi gerektiren önemli bir göz hastalığıdır. Normalde siyah olan göz bebeği, bu bebeklerde katarakt nedeni ile beyaz olarak gözlenir. Lökokori neden bu durumda hiç vakit kaybetmeden göz hekimine başvurulması gerekmektedir. Doğumsal katarakt, gebelikte yaşanan enfeksiyonlardan, bazı metabolik-sendromik hastalıklardan ya da kalıtımsal sebeplerden meydana gelebilir.  

Görme Kusurları

Çocuklarda sık görülen ve kırma kusurları olarak adlandırılan miyop, hipermetropi ve astigmat;  gözlük kullanılarak tedavi edilebilen görme azlığı sebeplerindendir.

Bu sorunlarda yine doğuştan olabileceği gibi çocuklarda sonradan da ortaya da çıkabilmektedir. Özellikle miyopi (uzağı görememe) kalıtımsal birlikteliği çok olan bir kırma kusuru türüdür. 

Çocuklarda Göz Hastalıklarının Nedenleri 

Çocuklarda göz hastalıklarının nedenleri doğumsal ya da edinsel olarak sınıflandırılabilir. Doğumsal nedenler kalıtımsal (genetik aktarım) nedeni ile olabileceği gibi, kalıtımsal zemini olmadan da doğuştan itibaren görülebilir. Edinsel çocuk göz hastalıkları ise altta yatan ikinci bir hastalığa eşlik eden göz rahatsızlıklarını ya da zamanla göz yapısında değişim ile meydana gelen sorunları kapsar.

Çocuk göz hastalıklarından edinsel olarak sınıflananların başında; son dönemlerde daha sık karşımıza çıkan, ekran maruziyetinin getirdiği göz sorunları gelmektedir. Gelişen teknoloji ile birlikte, yetişkinler gibi çocuklarda da edinsel olarak çeşitli göz sorunlarının geliştiği gözlemlenmiştir. Özellikle son yıllarda telefon, tablet ve bilgisayar ile artmış yakın mesafeli görsel uyaranlar, gözün ön-arka çapının uzamasına ve fazla uyum yapan göz kaslarının spazmına neden olmaktadır. Göz kuruluğu ve uzağı görmede güçlük (miyopi) gibi sorunlar çocuklarda teknolojiye bağlı edinsel göz hastalıklarının başında gelmektedir. Bu nedenle çocukluk yaş grubunda ekran maruziyeti süresinin mümkün olduğunca azaltılması önemlidir. 

Çocuklarda Göz Hastalıklarının Belirtileri 

Çocuklarda göz hastalıkları erişkinlerden farklı klinik bulgular göstermektedir. Bunların iyi takip edilmesi hastalıkların teşhis edilmesinde önemlidir. Çocuklarda göz hastalıklarının en sık belirtileri 

Göz kayması

Göz kapağı düşüklüğü

Çapaklanma

Sulanma 

Baş ağrısı

Televizyona ve kitaba yakından bakma

Gözleri kısarak bakma

Baş dönmesi

Başı bir yana eğerek bakma 

Bakışları odaklayamama  şeklinde sıralanabilir.

Çocuklarda Baş Ağrısı ve Nedenleri

Baş ağrısı genellikle yetişkinlerde görülen bir sağlık sorunu gibi düşünülse de aslında çocuklarda da çok sık karşılaşılan bir sorundur. Baş ağrısı denildiğinde akla ilk olarak nörolojik sorunlar gelse de aslında bazı göz hastalıkları da çocuklarda baş ağrısına neden olmaktadır. Çocuklarda görülen baş ağrısının göz hastalıklarının teşhis edilmesinde önemli bir belirti olduğunu söyleyebiliriz. Çocuklarda baş ağrısının en sık nedenleri akut ya da kronik sinüzit, kırma kusurları ve kafa içi basınç artışı ile birlikte görülen nörolojik hastalıklar olarak sıralanabilir.

Baş ağrısı ile birlikte görülen ilave klinik bulgular, hekimi ağrının nedeni açısından yönlendirmekte ve teşhis için bazı testler kullanılmaktadır. Çocuklarda baş ağrısı; Kulak Burun Boğaz hastalıkları, Göz Hastalıkları ve Çocuk Nörolojisi hekimlerince multi-disipliner olarak ele alınmaktadır.

Çocuklarda Göz Hastalıklarının Teşhisi 

 Erişkinlerde kullanılan cihazların bir kısmı çocuklar için de kullanılabilir iken, kimi durumlarda özel muayene yöntemleri de kullanılabilmektedir.  Çocuklarda göz hastalıklarının erken teşhisi, tedavinin etkinliği açısından büyük önem taşır.  Bu sebeple çocukların şikayeti olmasa da düzenli göz muayenesi önerilmektedir.