Çocuklara Depremi Nasıl Anlatmalıyız?

Pandemi, ekonomi, doğal afetler derken ülke olarak zor günlerden geçmekteyiz. Son olarak İzmir’de yaşanan deprem hepimizi çok üzdü ve endişelendirdi. Elbette böyle zor zamanlarda ruh sağlığımızı korumak, ayakta kalmak için hepimiz için zorlayıcı olsa da çocuklar için böyle olayları anlamlandırmak daha zor hale gelmektedir.

İnsan canlısı ölüm-kalım gibi bir tehditle karşı karşıya kaldığında veya böyle bir duruma şahit olduğunda, izlediğinde psikolojik travma yaşamaktadır. Travmalar adeta arabayla dümdüz bir yolda ilerlerken aniden önümüze bir engel çıkması gibi hayat akışını bozan nitelikte yaşantılardır. Deprem de bu travmalardan biridir. Bu yazımda çocuklara depremi nasıl açıklayabileceğimizle ilgili bazı bilgiler vermek istiyorum.

1. Öncelikle depremin yağmur gibi, rüzgar gibi bir doğa olayı olduğunu anlatmalıyız. Dünya bir gezegen ve biz dünyanın üzerinde yaşıyoruz. Bazen gezegenimizde yer alan katmanlar zaman zaman hareket edebilir. Dağlar, denizler, ovalar bu doğal olaylar sayesinde oluşmaktadır. Bu şekilde yaşına uygun bir dille depremin bir doğa olayı olduğunu açıklamalıyız. Burada önemli bir nokta da depremin bir ceza olmadığı yalnızca bir doğa olayı olduğunu vurgulamaktır. Çocukların suçluluk hissetmemeleri için Yaratıcımızın bir cezalandırması gibi söylemlerden kaçınılmalıdır.

2. Böyle zamanlarda korku hissetmemizin, endişelenmemizin çok normal olduğunu vurgulamalıyız. Duygularını ifade etmesi için cesaretlendirmeliyiz. Duyguları hakkında konuşmalıyız. Bize çok rahatlıkla aklına takılan soruları sorabileceğini söylemeliyiz.

3. Anormal durumlarda verdiğimiz duygusal tepkilerin normal olduğunu ancak şuanda güvende olduğumuzu hatırlatmalıyız. Çocuğun güvende hissetmesi kaygısını azaltacaktır. Bunu temas kurma yoluyla yapabiliriz.  Bol bol sarılabilir, aileyle daha çok vakit geçirmek isteyebilir. Bunların hepsine izin vererek teması arttırmak ve güvende olduğunu hatırlatmak işe yarayacaktır.

4. Özellikle küçük yaş çocuklarda zaman kavramı gelişmediği için tv haberlerinde izlediği deprem görüntülerinin ne zamana dair olduğunu anlamlandıramayabilir. Tehlikenin şimdiye ait olduğunu düşünebilir. Bu da çocuğun kaygısını canlı tutar. Bu nedenle kesinlikle çocukları devamlı deprem görüntülerine maruz bırakmamak gerekir. 

5. Duygu regülasyonunu sağlamak için bol bol oyun oynamak, bedensel aktivitelerde bulunmak çocuğun ruh sağlığını olumlu yönde etkileyecektir. 

6. Bir ses, koku veya görüntünün travmatik olayı hatırlatması şu dönemde normaldir. Fakat eğer bu gibi travmatik belirtiler bir aydan fazla sürerse bir uzmandan yardım almakta fayda vardır.

Son olarak tüm İzmirlilere geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum. Yaralılara acil şifalar, vefat edenlere rahmet ve ailelerine sabır diliyorum.