Çocuklarda Agresyon ve Öfke

Öncelikle agresyon ve öfke ile ilişkili kavramları tanımlamak istiyorum.

Şiddet; Dünya Sağlık Örgütü’nün 2002 yılında tanımladığı şekli ile “fiziksel güç, kuvveti, amaçlı olarak, bireyin kendisi, diğer bir kişi, grup, topluluğa; yaralanma, ölüm, psikolojik hasar, gelişim bozukluğu veya yoksunluk oluşturacak ya da bu sonuçların gelişme risklerini arttıracak şekilde uygulanması veya uygulama tehdidinde bulunması” olarak tanımlanır.

Agresyon; saldırganlık ise “diğer bir canlıya, onun kendisine uygulanmasından kaçınacağı, zarar verebilecek veya yaralayabilecek herhangi bir davranışı sergileme” olarak tanımlanır (Baron ve Richardson 1994). Şiddet, bireyin kendisine de uygulanabilirken, saldırganlık uygulanamamaktadır.

İrritabilite; sıkıntılı, sabırsız, kolayca ve şiddetli olarak öfkelenebilen bir duygu durumunu tanımlamaktadır (Snaith ve Taylor 1985).

Emosyonlar ve Öfke; insanda emosyonlar (duygular) öznel bir hisse eşlik eden ve belli bir davranışa güdülenmeye yol açan otonomik değişiklikler olarak tanımlanabilir (Rolls 1999). Öfke ise kendini savunma ve sorunlarla başa çıkma ile ilgili psikolojik süreçlerin yanı sıra toplumsal ve kişiler arası davranışları düzenleyen bir duygudur (Saarni ve ark. 2006).

Peki çocuklar neden öfkelenir ?

Potansiyel – Beklenti: Ebeveynler; çocuğun reel potansiyelini yok sayıp,ona reel olmayan hedefler belirlediğinde.

İnanç – İmkan: Çocuğun inandığı ve eğilimi olan bir durumu , küçümseyip , yok sayıp ve imkanlarını kısıtladığında.

Enerji Blokları: Çocuk yaşı ve gelişimi ile doğru orantılı olarak enerji depolar ve doyum noktasına eriştiğinde biriken enerjiyi boşaltacak meşru bir kaynak arayışına girer. Çoğu zaman depoladığı yoğun enerjiyi nötrleyecek doğru kaynağı bulamadığından bize taşkınlık gibi görünen davranışları sergiler.

Aile içi şiddet: Fiziksel, cinsel ve sözel şiddet içeren ortamlarda yer aldığında.

İletişimsizlik: Ebeveynlerin ve sosyal çevrenin birbirlerini anlama ve anlaşılma noktasında yarım kaldığında.

Baskılanan duygu ve düşünce bütünleri: Ebeveynler çocuğun mevcut düşünce kalıplarını yıkıp yeni kalıplar oluşturmaya çalıştığında.

Öfke Sorunu Yaşayan Çocuk Karşısında Ne Yapabiliriz?

Çocuğunuzu azarlamak ve ona kızmak yerine yanında olduğunuzu söylemeli ve onu ancak konuşursa anlayabileceğinize ikna etmelisiniz.

Daha az öfkelendiği ya da az da olsa sakin kalarak bir problem çözme çabası içine girdiğinde onu açıkça takdir etmelisiniz.

Çocuklar duygu yönetimlerini ebeveynlerinden öğrenir. Bu sebepten iyi rol model olmalı, iletişiminize dikkat etmeli ve duygularınızı iyi yönetebilmeyi öğrenmelisiniz.

Grup halinde oynanan oyunlara teşvik etmelisiniz. Kazanmak ve kaybetmek grubun tamamını ilgilendiren bir durum olacağından davranış örüntüleri sosyal çevreyi yoksaymayacak ve işlevsel olacaktır.

Enerjisini rahatlıkla boşaltabileceği spor dallarına ve aktivitelere yönlendirmelisiniz.

Kazanmanın ve kaybetmenin olağan olduğunu anlatmalısınız.

Kararlı olmalısınız, ağlama nöbeti ve öfke patlaması yaşadığı bir durumda sırf ağladığı için istediğini verirseniz karşınıza sürekli ağlama krizleri ile çıkacaktır.