Çocuklarda Konuşma Gecikmesi

• Günümüzde pandemi döneminin de etkisiyle, sürekli evde kapalı ortamda ve toplumdan izole olan çocuklarda konuşma gecikmesinin en sık nedeni uyaran eksikliği ve ekran maruziyetidir

• Konuşmada gecikmenin en önemli organik nedenlerinden biri ise işitme azlığıdır.

• Edinsel (sonradan olma) işitme kaybının en sık nedeni sık üst solunum yolu enfeksiyonu geçiren çocuklarda orta kulak havalanmasının bozulmasıyla ortaya çıkan durumlardır.

• Çocukta dil gelişiminin tamamlanabilmesi için öncelikle dili anlamalı, sonra dili kullanabilmelidir. Eğer söyleneni anlıyor ve komutları yerine getiriyorsa, gelişimsel dil gecikmesinden bahsedilir, kabaca beyin ve sinir sistemi açısından bir sorun olmadığı düşünülebilir. Böyle çocuklar izlenebilir ve genelde ailede geç konuşan ana, baba veya kardeş öyküsü mevcuttur.

                             NORMAL DİL GELİŞİMİ

• Sağlıklı doğan her bebekte mutlaka işitme taraması yapılmalıdır.

• 6-12 aylık bebek “ba ba ba”, “ma ma ma” gibi anlamlı sesler çıkarmaya başlamalıdır.

• 12 aylık bebek “evet”, “hayır” gibi komutları anlamalı, ismiyle çağırıldığında bakmalıdır.

• 12-16 ay arasında “dede”, “baba” gibi anlamlı 1-2 kelimesi olmalıdır.

• 24. ay tamamlandığında 5-10 kelimeli bir kelime dağarcığı gelişmiş olmalıdır.

• 24-36 ay arasında “bu ne?”, “top nerede?”, “ben kimim?” gibi soruları anlıyor ve anlamlı cevap veriyor olmalıdır.

• 24-36 ay arasında 2 veya 3 kelimeli cümleler kurabiliyor olmalıdır.

• 36. aydan sonra kullandığı kelimeler yabancılar tarafından anlaşılıyor olmalıdır.

• 4-5 yaşında basit bir olayı anlatabiliyor olmalıdır.

• 7 yaşında karmaşık bir olayı anlatabiliyor olmalıdır.

                              KONUŞMA GECİKMESİNİN NEDENLERİ

• Ailesel dil gecikmesi

• Gelişimsel dil gecikmesi

• Prematüre doğum veya büyüme gelişme geriliği

• İki dil konuşulması, sağ el- sol el kullanılması gibi çatışma yaratan durumlar

• İşitme kayıpları, işitmenin algılanması bozuklukları.

• Dil bağı, yarık damak-dudak gibi ağız içi problemleri

• Otizm, zekâ geriliği yapan hastalıklar

• Psikososyal uyaran eksikliği

• Ekran maruziyeti

• “Üzerine titrenen çocuk”; çocuğa konuşma fırsatının verilmemesi

                                     NASIL DÜZELTİLİR?

• Öncelikle nedene yönelik tedavi yapılır. Hiçbir organik rahatsızlığı olmayan, ailede geç konuşma öyküsü olan çocuk  takip edilebilir. 

• Erkek çocuklar kız çocuklarına göre daha yatkın

• Çocuklarla yeterli ve etkin iletişim kurulmalı, konuşmaları için fırsat verilmelidir.

• Çocuğun istediği bir şey için önce bunu sözel olarak ifade etmesi beklenmeli, sonra istediği şey gerçekleştirilmelidir. 

• Günlük iletişim çocuğa soru yöneltilerek ve cevaplaması için zaman ayrılarak sürdürülmeli, kısa öyküler oluşturmaya teşvik edilmelidir

• Çocuğun yakın çevresindeki tüm bireyler çocukla birlikte oldukları her anı eğitim olarak düşünüp doğru konuşma örneği vermeli ve çocuğun konuşması için fırsat yaratmalıdır.