Çocuklarda Öfke ve Ağlama Krizleri: Ebeveynler Ne Yapmalı?

Her ebeveyn ani öfke patlamaları, kendini yerden yere atmalar ya da çığlık çığlığa ağlama krizleriyle karşılamıştır. Duygularını yoğun yaşayan çocuk karşısında onu anlamak ve etkili bir şekilde yanıt vermek oldukça zordur. Ancak evdeki huzuru korumaya çalışırken, çocuğun duygusal gelişimini sağlıklı şekilde desteklemek için bu krizlerle nasıl baş edileceğini öğrenmek önemlidir.

Unutmayalım ki bu krizler, gelişimin doğal parçasıdır. Çocuk bu anlar sayesinde duygularını tanımayı ve düzenlemeyi öğrenir. Sağlıklı bir şekilde atlatılan krizler, çocuğun olumsuz duygulara karşı toleransını artırırken, kendini nasıl sakinleştireceğini keşfetmesine yardımcı olur.

Çocuklar Neden Öfke ve Ağlama Krizleri Geçirir?

Çocuklar öfke veya ağlama krizlerini şu durumlarda yaşayabilir:

• Yorgun veya aç olduklarında

• Aşırı uyarıldıklarında

• İstedikleri bir şey olmadığında

• Zorlayıcı bir durumla karşılaştıklarında

• Kendilerini yetersiz hissettiklerinde

• Rutinleri bozulduğunda

• İstek ve ihtiyaçlarını ifade edemediklerinde

• Bağımsızlık kazanma çabası sınırlanırsa

Bu krizler, yaşadıkları yoğun duyguları ifade etme biçimidir.

Kriz Anlarında Ebeveynler Ne Yapmalı?

Kriz anlarında ebeveynin tepkisi çok önemlidir çünkü çocuklar ebeveynlerini model alır. Sakin kalan bir ebeveyn, çocuğunu daha iyi anlayabilir. Elbette her zaman sakin kalmak kolay değildir. Kendi duygunuzu fark etmek ve bunu çocuğunuza açıkça ifade etmek faydalı olabilir. Sakin kalamıyorsanız, kısa bir süre ortamdan uzaklaşmak en sağlıklı çözüm olabilir.

“Şu anda bu bağırmaların beni de çok öfkelendiriyor, sakinleşmek için biraz odaya gideceğim. Sen de odana gidebilirsin. İkimiz de sakinleştikten sonra bunu konuşacağız”

“Şu anda öfkelisin sakinleşmek için burada bekliyorum. İhtiyacın olan bir şey olursa söylersin”

Kriz anlarında çocuk, ne hissettiğini anlayamayabilir. Bu nedenle, yaşadığı duyguyu isimlendirmek oldukça önemlidir. Bu yaklaşım hem çocukta duygu farkındalığı oluşturur hem de anlaşıldığını hissettirir.

“İstediğin oyuncak alınmadığı için üzüldün”

“Parka gidemiyor oluşumuz seni hayal kırıklığına uğrattı.”

“Arkadaşlarınla yaşadığın bu problemde çaresiz hissettin”

“Bugün zor bir gün olmuş, yorgun hissediyor olmalısın”

Kriz Anı Dışardaysa Ne Yapmalı?

Dış ortamda yaşanan krizler ebeveynler için daha zorlayıcı olabilir. Bu anlarda önce çocuğun duygusunu tanımlamak, ardından sınır koymak ve olası sonucu ifade etmek önemlidir.

“Marketlerde istediklerin alınmayınca ağlıyor ve bağırıyorsun. Böyle davranırsan mağazadan çıkmamız gerekecek. Sadece iki şey alabileceğini unutma.”

“Arabada bağırmaya başladığında bu hepimiz için tehlikeli olabilir. Böyle olursa arabayı kenara çekeceğim ve sakinleşmen için bekleyeceğim. Eğer toparlanamazsan eve döneceğiz.”

“Şu anda çok zorlandığını görüyorum. Sana yardım etmek istiyorum ama bağırarak devam edemeyiz. Böyle devam edersen mağazadan çıkmamız gerekecek. Sakinleştiğinde tekrar konuşabiliriz.”

Kriz Sonrası Konuşmalar Neden Önemlidir?

Kriz anı geçtikten sonra, herkes sakinleştiğinde bu durum hakkında konuşmak faydalı olabilir. Çocuğun o anki davranışlarının istediğini elde etmesine yardımcı olmadığını anlatmak, birlikte yeni baş etme yolları bulmak önemlidir.

Sorulabilecek örnek sorular:

“… olduğunda çok üzülüyorsun/kızıyorsun. Böyle hissettiğinde başka neler yapabilirsin?”

“O anlarda nasıl sakinleşebilirsin, birlikte neler deneyebiliriz?”

Sonuç olarak, çocukların öfke ve ağlama krizleri, onların duygusal gelişim sürecinin doğal bir parçasıdır. Zorlayıcı olsa da sağlıklı bir rehberlikle çocuğun kendini tanımasına, ifade etmesine ve olumsuz duygularla başa çıkmasına yardımcı olan öğrenme anlarıdır. Bu kriz anlarında ebeveynlerin sakin kalması, duyguları anlamlandırması ve çocuğa güvenli bir alan sunması büyük önem taşır.

Unutmayalım ki her çocuk duygularıyla sağlıklı baş etmeyi öğrenebilir yeter ki bizler onlara destek olalım.

Klinik Psikolog E. Miray Bingöl