Deprem Sonrası Akut Stres Bozukluğu

Deprem gibi önceden tahmini ve kontrolü̈ mümkün olmayan felaketlerden sonra, genellikle birkaç̧ hafta içerisinde kendiliğinden düzelen psikiyatrik belirtiler ortaya çıkabilir.

Travmatik olayı takip eden ilk 30 günlük süre içerisinde ortaya çıkan kaygı, çözülme belirtileri ve diğer bulguları kapsayan bir dizi akut stres tepkisi ile karakterize olan durum DSM-5’e göre Akut Stres Bozukluğu (ASB) olarak tanımlanmaktadır.Eğer belirti ve bulgular bir aydan daha uzun sürer ise, artık Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)’ndan bahsedilir.

Travma esnasında veya hemen sonrasında bilinç, bellek ve kimlikte geçici bozulma şeklinde görülebilen çözülme belirtilerinin, TSSB’nin gelişiminde ve kalıcı hale gelmesinde güçlü bağımsız öngördürücü faktörlerden biri olduğu bildirilir. Çözülme, travmayla ilişkili acıyı engelleyici bir mekanizma olarak ortaya çıkar. Tehlike ortadan kalktığında uyumsal baş etme mekanizmalarının devreye girmesiyle çözülme belirtileri ortadan kalkar.

Travma sonrası stres hastalığında ise:

Uykusuzluk

Kabuslar

Olayla ilgili anıların rahatsız edici biçimde sık sık hatırlanması

Sürekli olarak olayın tekrarlanacağı korkusu ve bu nedenle diken üstünde hissetme

Kolay irkilme

Çabuk sinirlenme

Gelecekle ilgili plan yapamama

Yabancılaşma (başkaları beni veya yaşadıklarımı anlamıyor hissi)

Olayı hatırlatan durumlarda huzursuz olma ve bu durumlardan kaçınma görülür

Bu belirtiler çoğu kişide travmayı izleyen günlerde görülür ve genellikle birkaç hafta içinde kendiliğinden düzelir, ancak bazı kişilerde aylarca, hatta yıllarca sürebilir.

Yas çok zorlayıcı ve kişinin yaşantısını sürdürmeyi engelliyorsa, üzerinden çok zaman geçmesine rağmen acı çok canlı yaşanıyorsa ve kişi kendine zarar vermeyi düşünüyorsa bu süreç problemli hale gelmiş olabilir. Bu tür durumlarda profesyonel yardım almaktan kaçınılmamalıdır. Travma sonrasında ve yas sürecinde ortaya çıkan depresyon, akut stres bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu ve diğer kaygı bozuklukları gibi bir psikiyatrik rahatsızlık için psikoterapi yöntemleri dışında etkin ilaç tedavileri de mevcuttur.

UZM. PSK. DAMLA KANKAYA SÜNTEROĞLU