Duygular ve Yeme Davranışı

Öfkelendiğinizde kraker, stresliyken abur cubur ya da zor bir günün ardından tatlı yiyerek kendinizi iyi hissettirmeye çalışıyor olabilirsiniz. Duygular ve yeme davranışı birbirini etkileyen iki yönlü bir ilişki içindedir. Duygular bizim bir parçamızdır, her anımızda bizlere eşlik eder ve davranışlarımızı büyük çoğunlukla etkilerler.

Yemeklerde teselli bulmak duygusal yemenin en önemli belirtilerinden biridir. Duygusal yeme, kısaca, özellikle olumsuz duyguları düzenleyebilmek adına bireyin aç olmadığı halde yemek yemeye başvurması olarak açıklanabilir. Negatif duygularla baş edememe, stres yönetiminin yetersiz kalması, bazı öğrenilmiş davranışlar ve yetersiz beslenme gibi durumlar insanların duygusal yemeye başvurmasının temel nedenleri arasındandır. Bu yeme davranışından sonra genellikle yedikten sonra utanç ve suçluluk gibi hisler açığa çıkar ve bunun sonucunda kilo problemleri, kalp damar hastalıkları, şeker, kolesterol gibi birçok fiziksel rahatsızlığa da sebep olabilir.

Duygusal yemeyi tetikleyen şeylerden bahsedecek olursak birçok şey sıralanabilir. Finansal sıkıntılardan sağlık sorunlarına, iş stresinden ilişki sorunlarına kadar her şey bu yeme davranışını tetikleyebilen nedenler arasındadır. Kişinin beslenme düzeninde kendini kısıtlaması duygusal yemenin bir diğer önemli nedeni olabilir. Ayrıca, teknoloji çağında yaşamanın da vermiş olduğu yalnızlık ya da boşluk hisleriyle boğuşurken bu boşluğu istemsizce yemek yiyerek doldurmaya çalışıyor olabiliriz. Yani negatif duygular bizi duygusal yemeye iten sebepler arasındadır. Duygusal yeme her iki cinsiyet tarafından da sergilenebilir fakat bizim de gözlemlediğimiz gibi çalışmalar da kadınların erkeklere göre duygusal yiyici olmaya daha yatkın oldukları gözlemiştir.

Peki siz de duygusal yemek yiyenlerden biri misiniz? Bunun için kendimize bazı sorular yönlendirebiliriz:

• Stresli olduğumda daha fazla yemek yer miyim?
• Aç hissetmediğimde veya tokken yemek yer miyim?
• Duygusal açıdan iyi hissedebilmek için yemek yer miyim?
• Kendimi yemekle ödüllendirir miyim?
• Yiyecekler beni güvende hissettirir mi? (comfort foods)
• Yiyeceklerin olduğu bir ortamda kendimi kontrolsüz hissediyor muyum? (Veya yiyeceklerin bol ve çeşitli olduğu ortamlara girerken geriliyor muyum?)

Eğer bu sorulara verdiğiniz yanıtlar çoğunlukla evet ise, siz de duygusal bir yiyici olabilirsiniz.

Aşağıdaki tablo size fiziksel ve duygusal yemeyi birbirinden ayırabilmeniz için yardımcı olacaktır.

FİZİKSEL AÇLIK

• Zamanla ortaya çıkar
• Çeşitli yemek gruplarını arzulanabilir
• Tokluk hissi vardır ve yemeği ne zaman bitireceğine dair ipucu verir
• Yemek yemekle ilgili negatif duygular besleme

DUYGUSAL AÇLIK

• Bir anda ortaya çıkar
• Belirli bir yemeği arzular
• Aşırı yemek yenmesine rağmen tokluk hiss yoktur
• Yemek hakkında utanç ve suçluluk hissedilir

Duygusal yeme durumunu kontrol altına almak için uzman desteği çok önemlidir. Yemek yeme davranışı üzerine farkındalık geliştirmek için uzman desteği düşünülebilir. Aynı zamanda fiziksel ihtiyaç olan yeme ile duygusal yemeyi birbirinden ayırmak, daha fazla fiziksel aktivite yapmak ve yeni hobiler edinmek duygusal yemeyi durdurmak için önemli adımlardır.