Erken Evre Kolorektal Kanseri

Kolorektal kanser, tüm kanser vakalarının yaklaşık yüzde 10’unu oluşturan dünya çapında en yaygın üçüncü kanserdir. Dünya çapında kansere bağlı ölümlerde ikinci sıradadır. Erken evre kolon kanserinin ilk tedavisi cerrahidir.

Erken evre kolon ve rektum (Kalın bağırsak) kanseri bitişik organların, lenf düğümlerinin veya uzak organ tutulumu olmaksızın tamamen cerrahi olarak çıkarılabilen kolon kanseri olarak tanımlanabilir. Kolon ve rektum, kalın bağırsağın bütünüdür. Rektum, kalın bağırsağın anüse kadar olan son 15 cm’sidir.

Kolon kanseri belirtileri

Kolon kanserinde en yaygın belirtiler olarak bağırsak alışkanlıklarında değişiklik (Kabızlık vb.), karın ağrısı, bulantı, anemiye bağlı yorgunluk-halsizlik, siyah renkli veya kanlı dışkılama, kilo kaybı şikâyetlerini sayabiliriz.

Erken evrede görülebilecek şikayetler

Erken evrede genel olarak belirgin bir şikayet olmaz. Bazen dışkıda gizli kan pozitifliği olabilir. Bir kişide kolon kanseri risk faktörleri yoksa 50 yaşından sonra tarama amaçlı kolonoskopi önerilmektedir.

Kolon kanseri tanısı

Kolon kanserinden şüphelendiğinde genellikle kolonoskopi ile anüsten girilerek tüm kalın bağırsak içi görüntülenir. Bu işlem anestezi altında güvenle uygulanmaktadır. Bir kanser dokusu görüldüğünde bunu doğrulamak için biyopsi yapılır. Kolon kanseri teşhis edildiğinde, bir sonraki adım evreleme yapmaktır. Evrelemenin amacı bir kanserin saldırganlığını ve yaygınlığını tanımlamak ve tedavi şeklini belirlemek için yapılır. Fiziksel muayenede kanser yayılımı belirtileri olabilir. Bilgisayarlı Tomografi (BT) taraması veya Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI) yapılması, PET görüntüleme çevre ve uzak organlara yayılımı gösterebilir. Ameliyat sonrası patolojinin mikroskop altında incelenmesi ile yaygınlığı netlik kazanır.

Kolon kanseri evreleri

Evre 1: Kanser dokusunun bağırsak duvarının tamamını istila etmediğini,
Evre 2: Kanserin bağırsak duvarının tüm duvarını istila ettiğini,
Evre 3: Kanserin bağırsak duvarının tutulumuna bakılmaksızın lenf düğümlerini istila ettiğini,
Evre 4: Kanserin karaciğer veya akciğerler gibi uzak organlara yayılmış yani metastaz yaptığını gösterir.

Tedavisi

Evre 1 ve 2; hastalık erken evre (Lokal) kolorektal kanserler olarak adlandırılır ve ameliyatla tamamen tedavi edilebilir.

Evre 2’de bazı parametreler olması durumunda veya evre 3’te hastalıkta cerrahi tedaviye muhakkak medikal onkolojik tedavi (Kemoterapi) eşlik etmektedir. Evre 4, ileri kolorektal kanserde hasta genellikle kemoterapi ile tedavi edilir.

Bazı hastalar, özellikle bağırsak tıkanması varsa, metastatik hastalığın tedavisinden önce, bağırsaktaki tümörün çıkarılması veya bağırsağın karın duvarına ağızlaştırılması ameliyatları yapılabilir.

Kolon kanseri ameliyatları

Erken evre kolon kanserinin ilk tedavisi cerrahidir.

Ameliyat sırasında kolon ve çevresindeki dokuların kanserli kısmı çıkarılır. Bu çevre doku içindeki lenf bezi düğümleri, kanserin kolonun ötesine yayılıp yayılmadığını belirlemek için patolojiye incelemeye gönderilir. Çoğu insanda, kolonun iki ucu, kanserli dokular çıkarıldıktan hemen sonra yeniden birbirine bağlanabilir. Bu yapılabilirse makat aracılığıyla normal dışkılamaya devam edilir.

Diğer durumlarda, kolon ilk ameliyat sırasında yeniden birbirine bağlanamaz. Bu, cerrahın yeniden bağlantının başarısız olma ihtimalinin yüksek olduğunu düşündüğü veya iyileşmek için zamana ihtiyaç duyulduğu durumunda yapılır. Eğer bu gerçekleşirse, cerrah kolonu (ve bazen ince bağırsağı) karın duvarına ağızlaştırır (Ostomi). Bağırsak içeriğini toplamak için ostominin üzerine bir torba takılır. Ostomi genellikle geçicidir. Kolonun iki ucu genellikle kemoterapi tamamlandıktan sonra veya birkaç ay sonra yeniden bağlanabilir. Diğer durumlarda, kolostomiye kalıcı olarak ihtiyacınız olacaktır.

Sağlıklı bireylerde kolon kanseri taraması

Rutin taramada dışkıda gizli kanın ve anemi durumlarında bunun sebebinin araştırılması önemlidir. Makattan kan gelmesi de üzerinde durulması gereken bir belirtidir. Bu tip şikayetlerde muhakkak hekime başvurmak gereklidir.

Kolonoskopiyle tarama ve poliplerin çıkarılmasının, özellikle klinik tarama ve kontrollerde kolon kanseri için genel riski azaltmada etkili olduğu kanıtlanmıştır. Kolonoskopi, kötü huylu kolon poliplerinin veya erken evre kolon kanserlerinin çıkarılmasından sonra, uzun süreli takiplerde, şikayetsiz seyreden riskli adenomların ve nüks eden erken evre kanserlerin tespit edilmesinde de rol oynar.

Kolon kanserinde genetik - ailesel yatkınlık

Kolon kanseri olan kişilerin ailelerinin de kolorektal kanser riski açısından bilinçli olması gerekir. 60 yaşından önce kolorektal kanser ya da polipler olan bir ebeveyne, kardeş ya da çocuğa sahipseniz ya da herhangi bir yaşta tanı konulan iki akrabanız varsa, kolon kanseri için daha erken taramaya (Ortalama 40 yaşından itibaren) başlamalısınız.

Bazı genetik rahatsızlıklar kolon kanseri riskini artırır. En yaygın durumlar arasında Lynch Sendromu (Kalıtsal nonpolipoliz kolon kanseri) ile ailesel Adenomatöz Polipozis (FAP) sayılabilir.

Kolon kanseriyle ilgili güçlü bir aile öyküsü varsa (İki veya daha yakın akraba), genetik danışmanlık ve olası genetik test ihtiyacı doğabilir. Genetik test sonuçları sizin ve ailenizin tedaviye veya daha yakın gözetime ihtiyaç duyup duymadığınızı belirlemenize yardımcı olacaktır.