Gebelerin Bulantı Kusma ile Baş Etme Yöntemleri

Amaç:

Gebelik erken dönemlerinde oluşan bulantı kusma şikayetini azaltma, hafifletme, tedavi ve baş etme yöntemlerini içermektedir.

Giriş:

Gebelik anne olmak isteyen kadınlar için en özel ve anlamlı anlardan biridir. Ancak güzel olan her şey gibi gebeliğin de istenmeyen etkileri yaşanabiliyor. Bulantı ve kusma gebeliğin en yaygın görülen istenmeyen etkilerinden biridir.

Gebelikte bulantı ve kusma genellikle sabah bulantısı olarak bilinen, erken gebelikte çok yaygın bir durumdur. Günün veya gecenin herhangi bir saatinde sizi etkileyebilir ve bazı kadınlar kendilerini gün boyu hasta hissettirebilir. 

“Sabah hastalığı” genellikle gebelikten başka bir nedene bağlı olmayan, orta ve hafif dereceli kusmaları tanımlamak için kullanılırken, “hiperemezis gravidarum” daha ileri düzey bir durumdur. Hiperemezis gün içerisinde birçok kez kusmaya, gıda alımını kısıtlayıp kilo kaybına neden olan ve hastanede tedavi ihtiyacı doğurabilen bir durumdur.

Sabah kusmaları her anne adayın da farklı şiddette olabilir.Bu sürecin normal olup olmadığının doğru bir şekilde anlaşılması için anne adayı doktor kontrolü altında olmalıdır.Yaşam kalitesini de oldukça düşüren bulantı ve kusma problemi önemli bir durumdur.

Bulantı ve Kusma Ne Zaman Başlar?

Bulantı ve kusma gebeliğin ilk belirtilerinden biri olabilir ve genellikle gebeliğin 4-6. haftasında başlar, 8-10. haftada şiddetlenir. Günün herhangi bir saatinde ortaya çıkabilir ve çoğu kadın için gebeliğin 14. Haftasında azalarak 16-20.haftalarda sona erer. Ancak, hamileliği boyunca bulantı kusması olan gebeler de vardır.

Mide bulantısı, genellikle ilk trimesterde gebelerin yaklaşık % 50-90’ında oldukça yaygın görülen ve anne adayına rahatsızlık veren bir problemdir. Gebenin günlük aktivitesini etkileyecek kadar ciddi bir durum olabilir ve iş gücü kaybı gerçekleşebilir. Bu oran oldukça yüksek olmasına rağmen gebelik bulantı ve kusması çoğu zaman hem gebelerin hem de bizlerin kanıksamış olduğu bir durumdur. Bu sebeple daha az önemsenmekte ve hastalığın tedavisinde gecikilmektedir.

Hamilelikte mide bulantısı ve kusma genelde sabah saatlerinde ve yataktan kalkınca olur. Her ne kadar bu duruma “Sabah Bulantısı” gibi isimler verilse de bulantı ve kusma günün her saatinde olabilir. Özellikle sabah saatlerinde yoğunlaşan, kusmaya dahi yol açabilen bu durum nadiren riskli sonuçlara yol açabilir.Çünkü bebeğin gelişimi annenin tükettiği sağlıklı besinlere bağlıdır.

Sabah bulantısı size veya bebeğinize zararlı değildir, ancak aşırı kusma  (günde 5’ten fazla), dehidrasyon (susuzluk) ve yetersiz beslenme sonucunda gebelik hastalığı olarak bilinen hiperemezis gravidaruma sahip olabilirsiniz. Hiperemezis gravidarum, olası besin eksikliği ve elektrolit dengesizlikleri nedeniyle ciddi ve tedavi edilmezse size ve bebeğinize zarar verebilecek bir durumdur. Bulantı ve kusma hekim, hasta ve yakınları tarafından bu yüzden önemsenmelidir.

Bulantı ve Kusmanın Sebepleri: 

Gebelikte görülen bulantı ve kusmanın nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte; psikolojik faktörler ve hormonal değişimlere bağlı olarak ortaya çıkar. Kanda Beta-HCG yoğunluğunun arttığı dönemlerde pik yapar.

Bulantı ve Kusmanın Önlenmesi İçin Neler Yapılabilir?

Hamilelikte mide bulantılarının açlık,düşük kan şekeri, sağlıksız beslenme,yorgunluk , uykusuzluk, stres ve güçlü kokular tarafından tetiklendiği bilinmektedir. Bulantı şikayetini en aza indirgeyecek bazı ipuçları şöyledir:

Beslenme düzenine dikkat etmek önemlidir: Sık sık fakat küçük porsiyonlarda yemek yemek, midenin aşırı dolmasına engel olarak bulantıları engelleyebilir.Boş midede de bulantılar tetiklenebilir.

Baharatlı,gazlı yağlı yiyeceklerden uzak durulmalı.Protein ve karbonhidrattan zengin beslenme (yumurta, süt ürünleri, tam tahıllı gıda vb)

Yeterli miktarda sıvı alımı: Yemeklerden yarım saat önce veya yarım saat sonra alınmalı, ve bir anda bir bardak değil yudum yudum alınmalı.  Gerekirse buz küpleri, buzlu limonlu çay önerilebilir.

Zencefil: Mide bulantısının önlenmesi ve azaltılması için önemli bir besin maddesidir.Bal-zencefil, bitki çayları Doktorunuza danışılarak tüketilmelidir.

B6 vitamini gebelik bulantılarını azaltmaktadır: Muz, patates,kayısı, karpuz, nohut B6 açısından zengindir.Multi vitaminler yemekle ve gerekirse suda eritilerek tüketilmelidir.

Midenizi bulandıracak ağır kokulardan uzak durulmalı.Çalışma ortamı ve yaşam alanı sık sık havalandırılmalıdır.

Sıcak ortamlardan kaçının.

Temiz hava almak kişinin kendini daha iyi hissetmesine yardımcı olabilir. Açık havada kısa ve tempolu yürüyüşler yapılmalıdır.

Yeterince uyumak ve yorgunluktan uzak durmak, gün içerisinde sık sık dinlenmek, gevşemek, stresten kaçınmak mide bulantısını azaltacaktır. Olumlu düşünme ve paniğe kapılmamak bu durumu olumlu etkilemektedir.

Aromaterapi yöntemlerinden uçucu nane yağını sabah 8-10 ve akşam 7-9 arası koklama ve masaj olarak kullanmak önemli ölçüde rahatlama sağlamaktadır.

Medikal Tedavi:

İlaç dışı yöntemlerle kontrol altına alamadığımız durumlarda ise bebeğe ve anneye zararı olmayan B6 vitamin, antihistaminik gibi medikal tedavi yöntemlerine başvurabiliyoruz. Ancak kullanılan ilacın, gebelik kategorisi (A) olması çok önemlidir ve gerektiğinde gebelerimize güvenle önerebildiğimiz ilaç tedavileri mevcuttur; aksine bulantı ve kusma şikayetlerine rağmen ilaç kullanmamak anne ve bebek için daha tehlikeli sonuçlara yol açabilir. 

Eğer şikayetleriniz yaşam kalitenizi olumsuz olarak etkiliyorsa, günlük yaşantılarınızda sıkıntı, rahatsızlık veriyorsa, konuyu mutlaka doktorunuz ile paylaşmalı ve destek istemelisiniz.

Bu sıkıntıların geçici olduğunu düşünerek sakin kalmaya ve bebeğe odaklanmaya özen göstermeliyiz. Kendimizi iyi hissettirecek ve keyifle vakit geçireceğimiz insanlarla stresten uzak olmak önemli ölçüde rahatlama sağlamaktadır.

Sağlıkla Kalın, Sağlıklı kalın.