Gebelik Testini Ne Zaman Yapmalıyım?

Her ay düzenli adet olanlarda gecikme olduğunda gebelikten şüphelenmek kolaydır. Bu durumda en güvenilir test kanda yapılan beta HCG testidir. Hatta kandan yapılan testin duyarlılığı o kadar yüksektir ki , şüpheli bir ilişkiden sonra adete yakın dönemlerde de cevap alınabilir. Test sonucunun pozitif gelmesi gebeliği % 99 kanıtlar ancak negatif gelmesi gebelik olmadığı anlamını taşımaz. Test 10 gün içinde tekrar edilmelidir. Bazen öyle olur ki gecikmiş yumurtlaması olan kadınlarda adetin üstünden günler geçer, sürekli negatif çıkan test birkaç gün içinde pozitifleşebilir. Dolayısı ile adet olunmamışsa negatif sonuçlara çok güvenilmemelidir.

Negatif sonuç çıkan ve adeti henüz başlamayan , sonrasında pozitifleşen vakalarda test düzenli aralarla rakamsal olarak tekrarlanmalıdır. İyi giden bir gebelikte beta HCG testi 48 saat içinde bir önceki değerinin % 60 ı kadar artmalıdır. Bu artış olamıyorsa ya iyi gelişemeyen gebelikten söz edilir ya da bu bir dış gebelik olabilir. Elimizdeki en değerli anahtar kandan yapılan beta hCG testidir.

Test pozitif olup , düzenli Beta HCG yükselmesi saptananlarda değer 1500 civarına ulaştığında alttan yapılan ultrasonda gebelik kesesi görünür hale gelmelidir.

Bazen de kadın gebelikten hiç şüphe etmez, düzenli adet kanaması devam eder ancak gebedir. Biz buna üstüne görme diyoruz. Çok sık rastladığımız bir durum olmamakla beraber bulantı, koku hassasiyeti , memelerde hassasiyet gibi gebelik bulgusu olabilecek işaretler verenlerin bu durumu da göz önüne alması gerekir.

Gebe olduğunuzu öğrendiğinizde ne yapmalı , ne yapmamalısınız?

Test yaptırdıktan ve gebe olduğunuzu öğrendikten sonra sizi 40 hafta boyunca takip edecek doktorunuza başvurun. Son adet tarihiniz biz doktorlar için önemli bir veridir. Buna göre ve ultrason bulgusuna göre tahmini doğum tarihini hesaplarız. Bazen son adet tarihi ile ultrason bulguları örtüşmeyebilir, bu ya geç yumurtlamadan , ya da üstüne adet görmekten dolayı olabilir. Sonuçta gebeliğin erken dönemlerinde doğum tarihinin belirleyicisi olan ultrason olacaktır.

Kan grubunuz, eşinizin kan grubu , genel sağlık durumunuz, tiroid, şeker , tansiyon probleminizin olup olmadığı son derece önemlidir.Daha önce talihsizlikler yaşadığınız gebelik oldu ise bunun doktorunuz tarafından bilinmesi , açıklanabilir bir sebebi varsa bu yönde yeni gelişen gebelik için araştırma yapılması gerekecektir. Kanda pıhtılaşma sorunu, genetik tarama , infeksiyon araştırılması bunlar arasında sayılabilir.

Derhal folik asit kullanımına başlamanız gerekir. İlerleyen dönemde buna kan hapları , mutivitamin ve omega 3 de ilave olacaktır. Stresten , aşırı yorgunluktan kaçınmanız gerekecektir.

Gebe olduğunuzu öğrendiğinizde özellikle ilk 3 ayın bebeğin sağlıklı gelişimi için çok önemli bir period olduğunu unutmadan zararlı olabilecek her etkenden uzak kalmanız gerekecektir.

Doğru beslenme çok önemli olup gebelikte özellikle bu konuya çok dikkat etmelidir. Hatta planlanan bir gebelik ise 3 ay önceden vücudu arındırmak bir fonksiyonel tıp yaklaşımıdır.

Alkol, sigara kesinlikle kullanılmamalıdır. Röntgen çektirilmemelidir. Her türlü kimyasal üründen uzak durulmalıdır. Kaplıca , sauna gibi vücut ısısını yükselten yerlere gidilmemelidir. Bulaşıcı hastalıklardan , her türlü enfeksiyondan uzak olmalıdır.

Gebe kalmadan önce ne gibi testler yapılmalıdır?

Kadınların hiçbir şikayetleri olmasa da yılda en az 1 kez jinekolojik muayene olmaları gerekir. Özellikle planlanan bir gebelikten önce yapılacak böyle bir muayenede ultrason ile rahimde ve yumurtalıklarda sakıncalı bir durum olup olmadığı araştırılır ( Miyom , yumurtalık kisti vs). Rahim ağzının sağlığı da çok önemlidir. Alınacak smear testi ile bu sorunun yanıtı verilir.

Anne adayının genel sağlık durumu , tiroid fonksiyonları, şeker problemi olup olmadığı, meme sağlığı  çok önemlidir. Yine aynı şekilde anne adayının geçirdiği çocukluk çağı hastalıklar sorgulanmalı, ilgili kan testleri yapılmalıdır. Anne adayının hepatit durumunun sorgulanması ,aşılı olup olmadığının saptanması önem arz eder.

Aileden gelen genetik problemler sorgulanmalı , yine anne adayında geçmişte yaşadığı  ölü doğum , düşük , önceki  gebeliklerinde yaşadığı sağlık problemleri sorgulanmalıdır. Gerektiğinde anne adayında kan  pıhtılaşma sorunu kan testleri ile araştırılmalıdır.

Sağlıklı bir hamilelik süreci için anne adayının ruhen ve bedenen sağlıklı olması önemlidir.

Yumurtlama zamanını nasıl biliriz?

Yumurtlama zamanı herkeste farklı zamanlarda olabilir. Hatta kişinin kendisinde bile aydan aya farklılık gösterebilir.

28 günde bir düzenli adet gören bir kadında 14 gün öncesi yumurtlama zamanıdır denebilir. Örneğin 30 Aralıkta adet olan ve düzenli 28 günde bir adet gören kadında olası yumurtlama tarihi 16 Aralık civarındadır. Aynı şekilde 31-32 günde bir adet olanlarda da 14 gün geri  gidilerek tarih saptanabilir. Çünkü yumurtlama sonrası 14 gün genelde sabittir. Oynak olan kısım yumurtlama aşamasına kadar olan zamandır.

Yumurtlamayı evde takip etmek çok pratik olmasa da ve yanıltıcı olabilse de mümkündür. Her sabah yataktan kalkmadan yani bir aktivite yapmadan vücut sıcaklığı ölçülür. Yumurtlama olduktan sonra progesteron hormonunun etkisi ile vücut sıcaklığı 1 derece artar. Ancak başka nedenle ateşi çıkanlarda , aktivite sonrası yapılan ölçümlerde yanılma payı çok olacaktır.

Evde takip etmenin diğer bir yolu yumurtlama kitleridir, bunlar eczanelerde satılmaktadır. Yumurtlama döneminde LH hormon artışından yola çıkılarak üretilen kitler ile takip yapılabilir.

En kesin ve doğru takip ise doktor tarafından yapılan vajinal ultrason ( alttan ultrason ) ile takiptir. Bunda belli aralıklarla hastaya ultrason yapılarak yumurtanın büyümesi takip edilir.

İdeal gebelik yaşı nedir?

Kadınlarda ideal gebelik yaşı 20-30 lu yıllardır. Yeni doğan bir kız çocuğunun yumurtalıklarında çok sayıda öncü follikül ( yumurtaları barındıran sıvı dolu kesecikler) bulunur. Ergenlik çağına gelindiğinde sayı on kat azalır. Her ay yumurtlamaya aday folliküller gelişirken ve sadece tek bir yumurta salınacakken , çok sayıda öncü yumurta harcanır. 37 yaşına gelindiğinde sayı dikkat çekici bir şekilde azalmış olur.

Yumurtaların sayısı düşerken kaliteleri de bozulur ve mitokondirileri yaşlanır, genetik materyal yani DNA ları da bozulmaya başlar. Fetüsü taşıyacak rahimde aynı şekilde bir yaşlanma olmaz. Yaşlı kadınların donor yumurtaları ile sağlıklı bebek dünyaya getirmelerinin ardında bu gerçek vardır. Ya kendi yumurtaları kalmamış ya da DNA sı çok bozulduğu için embryo oluşamayabilir. Bu durumda kullanılan donor yumurtası ve kocasının spermi ile meydana gelen embriyo anneye transfer edildiğinde rahimde başka bir problem yoksa gebelik başarı ile devam eder. Bundan çıkan sonuç ile yumurta kalitesi ve sayısının yaşla çok ilgili olduğu , ancak rahmin gebeliği sürdürmesinde sorun olmayacağı sonucu ortaya çıkar. İleri yaş gebelerinde yumurtanın genetiğinin kısmen bozulmasına bağlı olarak kromozom anormallikli bebek doğurma riski artar

İleri yaşlarda gebelikte  annenin genel sağlık durumunun iyi olması da gerekir. Bu yaşlarda ortaya çıkabilecek yüksek tansiyon, şeker hastalığı ya da başka sağlık sorunları olabilir.

Tüm bu gerçeklerden yola çıkarak erken yaşta gebe kalmak hem anne hem de bebek sağlığı açısından önerilen bir durumdur. Yumurta rezervi az  kalmış olanlarda,yada gebeliği ileri yaşlara erteleyenlerde  yumurta dondurulması yolu ile sorun çözümlenebilmektedir.

Erkeklerde sperm her zaman üretilir , bu nedenle çok ileri yaşlarda baba olabilen pekçok çift vardır. Tabi yaşlanma etkisiyle sperm kalitesi bir miktar bozulabilabilir ancak bu kadının durumundan çok daha olumlu yönde seyreder.