Hedonik Açlık ve Obezite

• Günümüzde artan besin tüketimi sadece enerji ve besin ögelerine olan ihtiyaçtan değil, besinlerden alınan hazla da ilgilidir.

• Hedonizm, hayatın anlamının zevk ve hazda olduğunu iddia eden felsefeye aittir.

HOMEOSTATİK AÇLIK ve HEDONİK AÇLIK

• Homeostatik açlık; biyolojik olarak enerji ihtiyacı sonucu oluşan açlık durumudur. Enerji depoları azaldığında vücuttaki hormonlar sinyal verir.

• Hedonik açlığı bir örnekle açıklamak gerekirse; akşam yemeğini bitirmiş ve masadan kalkmış bir kişiye en çok sevdiği tatlıyı isteyip istemediği sorulduğunda tok olmasına rağmen olumlu cevap vermesi hedonik açlık olarak tanımlanmaktadır.

• Hedonik açlık vücutta enerjinin fazla olduğu durumlarda homeostatik açlığın önüne geçmektedir.

• Araştırmalara göre, tatlı ve yağlı yiyecekleri görmek bile beynin ödül mekanizması harekete geçirmeye yetiyor. Bu yiyecekler dile değer değmez, tat alıcılar beynin çeşitli bölgelerine sinyaller gönderiyor. Lezzetli yiyeceklerin sıklıkla beynin dopamin hormonuna doymasına ve duyarlılığı yitirmesine neden oluyor. Sonuç olarak, aşırı yiyenlerin beyinlerinde haz eşiğine ulaşmak için daha çok tatlı ve yağlı yiyeceklere gereksinim duymaya başlıyor. (NOT: Dopamin hormonu; vücutta hareket, hafıza, haz veren ödül, davranış gibi işlevlerde görev almaktadır.)

• Şişman ve normal ağırlıktaki kişilerin tat alma eşikleri araştırıldığında, şişman olanların normal ağırlıkta olanlara göre tat alma eşikleri daha yüksek olduğu bulunmuştur.

• Normal koşullarda leptin ve insülin hormonu, dopamin hormonu salımının bastırılmasına ve öğün sırasında haz duygusunun azalmasına neden olur. Ancak, fareler üzerinde yapılan çalışmalarda, yağ dokusu miktarı arttıkça beynin bu hormonlara tepki vermeyecek duruma geldiği gösteriyor.

PEKİ NE YAPMAK GEREKİYOR?

Bazı araştırmacılar, davranış değişikliği yaratan yaklaşımlara odaklanarak, öz denetimin öğretilebileceğini savunuyor. Besin ortamını yeniden oluşturmak, yağlı/aşırı tatlı yiyeceklerin öncelikle eve sokulmaması ve bu tür yiyeceklerin sunulduğu ortamlardan belli bir süre uzak durulmasında fayda var.