Meme Kanseri - Göktürk Maralcan

Meme kanseri, dünya genelinde kadınlar arasında en sık karşılaşılan kanser türlerinden biri olup, erkeklerde de nadiren görülebilir. Meme dokusunda bulunan hücrelerin kontrolsüz biçimde büyümesi sonucu oluşan bu hastalık, erken tanı ve tedaviyle yüksek oranda iyileşme şansına sahiptir.

Meme kanseri; kesin sebebi belli olmayan ancak oluşmasıyla ilgili bazı risk faktörleri bilinen memenin ilerleyici ve diğer organlara yayılıcı bir hastalığıdır.

Meme kanserinin risk faktörlerinden bazıları:

• Genetik yatkınlık: Özellikle BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonlarına sahip olunması.
• Ailesel kanser durumu: Ailede kadın ve/veya erkek üyelerden bazılarında birkaç adet farklı kanserin görülmesi.
• Hormonal faktörler: Östrojen hormonu seviyelerindeki artış, erken menarş (İlk adet) veya geç menopoz olması.
• Yaş: Yaşın ilerlemesiyle birlikte meme kanseri riski artar. Özellikle 50 yaş ve üzeri kadınlarda daha sık görülür.
• Yaşam tarzı: Aşırı alkol ve/veya sigara tüketimi, obezite, düzensiz beslenme ve egzersiz eksikliği vb. faktörler de riski artırabilir.

Her Hastada Farklı Gelişen Belirtiler ile Kendisini Gösterir

Meme kanserinin belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir. En sık rastlanan belirtileri:

• Meme ya da koltuk altında ele gelen sert kitle,
• Meme başında veya ciltte şekil bozukluğu, çekilme,
• Meme başından gelen akıntı, özellikle kanlı akıntı,
• Meme derisinde kızarıklık, soyulma veya kalınlaşma,
• Meme boyutunda veya şeklinde değişiklik.

Herhangi bir meme şikayeti ile başvuran bir hasta, olası meme kanseri tanısı nedeniyle dikkatlice muayene edilir ve görüntüleme tetkikleri istenir, tanı koymak için Mamografi, Ultrasonografi ve Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR) tetkikleri kullanılır.

Kırk yaş ve üzerinde ilk istenecek görüntüleme yöntemi mamografidir. Mamografi ile birlikte mutlaka meme ultrasonu istenir. Tanı koymakta zorluk olursa kontrastlı meme MR’ı istenir. Memede kanser şüpheli bir lezyon saptanırsa biyopsi planlanır ve yapılır. Uygun olan biyopsi tekniği core needle (Kalın iğne) biyopsisidir.

Biyopsinin sonucu kanser olarak bildirilirse öncelikle kanserin başka organlara yayılıp yayılmadığı araştırılır. Bunun için PET/CT denen görüntüleme tetkiki yapılır. Tüm görüntüleme tetkikleri tamamlandığında ve patoloji raporları da dikkate alındığında hastanın tedavisi için plan yapılır.

TEDAVİSİ

Meme kanseri tedavisinde göz önüne alınan birçok faktör vardır. En önemli faktörlerden biri hastalığın evresidir. Genel olarak erken evre meme kanserlerinde tedavi ameliyatla başlar ancak bunun istisnaları vardır. Tümörün reseptör cinsine ve tümörün boyutuna göre hastalık erken evre bile olsa önce kemoterapiyle tedaviye başlanabilir.

Tümör üzerindeki reseptörlere göre; patolojik olarak meme kanseri, hormon pozitif, her 2 pozitif veya tüm reseptörlerin negatif olduğu üçlü negatif denen tipler de olabilir.

Üçlü negatif meme kanserinde tümör 1 cm’den büyük çaptaysa, her 2 pozitif meme kanserinde tümör çapı 2 cm’den büyükse önce kemoterapi ile başlanır. Çünkü güncel yaklaşımda bu hastalarda tedaviden alınan sonuçlar, bu şekilde daha olumlu olmaktadır.

Bölgesel ileri evre ve metastatik hastalıkta tedaviye çok büyük olasılıkla kemoterapi ile başlanır. Erken evre meme kanserinde cerrahi tedavide mümkünse öncelikle meme ve koltuk altı koruyucu cerrahi ön plana alınması tercih edilir. Hastalık erken evre olabilir ancak meme içerisinde çok sayıda odak varsa memenin alınması şeklinde bir ameliyat gerekir. Bu durumda da hasta ve ailesine eğer tıbbi bir sakınca görülmezse aynı seansta meme oluşturulması da tavsiye edilir.

Tedavi biçimine etki eden faktörlerden birisi de genetik testinin sonucudur. Genetik test pozitif ise kişinin yaşam boyu diğer memesinde ve yumurtalıklarında kanser çıkma ihtimalinin yüksek olduğu anlaşılır. Bu durum hasta ve ailesiyle paylaşılarak, diğer memenin ve yumurtalıkların alınması konusunda aydınlatılırlar, kararlarına göre hareket edilir.

Diğer tedavi yöntemleri:

Radyoterapi: Kanserli hücreleri öldürmek için yüksek dozda radyasyon kullanılmasıdır. Cerrahi sonrası uygulanır.
Kimyasal tedavi (Kemoterapi): Kanser hücrelerini yok etmek amacıyla ilaç kullanılmasıdır. Cerrahi öncesi veya sonrası uygulanabilir.
Hormon terapisi: Hormon duyarlı tümörleri tedavi etmek için östrojen veya progesteron blokajı yapılır.
Hedefe yönelik tedavi: Kanser hücrelerini spesifik etkileyen ilaçlar kullanılır. Genetik testler sonrası uygulanır.

Meme kanseri tedavisinin en başarılı olduğu durum erken tanı konulan durumdur. Erken tanı koymak için yapılması gerekenler:

Düzenli kontroller: Her kadının 20 yaşından başlayarak kendine meme muayenesi yapması ortalama iki yılda bir meme cerrahına muayene olması, 40 yaşından sonra yine kendi kendine meme muayenesi yapması, meme cerrahına yılda bir muayene olması ve yılda bir mamografi çektirmesi önerilir.

Sağlıklı yaşam tarzı: Kolesterolü yükseltecek gıda ve içeceklerden uzak, dengeli bir beslenme tarzı benimsemek, düzenli egzersiz yapmak, ideal kiloyu korumak, alkol ve sigara tüketimini sınırlandırmak önemlidir.

Genetik danışmanlık: Aile bireylerinde meme kanseri ve meme kanseriyle ilgili genetik yolakları ilişkili olabilecek diğer kanserlerin öyküsü olanların genetik testler yaptırması ve doktor kontrolünde olması gereklidir.

Bilinçli olmak, sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, düzenli kontroller yaptırmak meme kanserinin erken tanısında büyük rol oynar.