Mizofoni (Misophonia): Sese Karşı Aşırı Hassasiyet

Pek çok insan, çeşitli seslere karşı hassasiyet yaşayabilir ancak mizofoni, sese karşı normalden de fazla hassasiyete sahip olmayı ifade eder. Mizofoninin bir rahatsızlık olarak kabul edilmesi çok eski zamanlara dayanmamaktadır. Kulak burun boğaz profesörü olan Pawel J. Jastreboff hastalarında gördüğü belirli seslere karşı yoğun bir rahatsızlık hissini 2001 yılında 'misophonia' adıyla tanımlamıştır. Mizofoniye sahip insanlar öksürük, horlama, ıslık çalma, ağız şapırdatma, sakız çiğneme, hapşırma, koklama, nefes alma, tırnak kesme ve diş fırçalama gibi günlük rutindeki seslere karşı aşırı rahatsızlık hissetmektedir. Rahatsızlık düzeyi o kadar yüksektir ki öfke ve yoğun kaygı durumları buna eşlik edebilir. Bu nedenle mizofoniye sahip insanların sosyal etkileşim, günlük aktiviteler ve genel yaşam kaliteleri olumsuz yönde etkilenebilir

Mizofoni Belirtileri

Mizofoninin belirtileri kişiden kişiye değişebilir, ancak genellikle aşağıdaki semptomları içermektedir:

Belirli Seslere Karşı Yoğun Rahatsızlık: Mizofoni olan bireyler, özellikle yemek yeme, çiğneme, nefes alma gibi doğal seslere karşı yoğun bir rahatsızlık hissederler.

Öfke ve Anksiyete: Bu seslere maruz kaldıklarında huzursuzluk, gerginlik ve hatta öfke hissedebilirler.

Fiziksel Belirtiler: Seslere maruz kaldıklarında fiziksel tepkiler de gösterebilirler. Bu tepkiler arasında titreme, kalp hızında artış ve terleme bulunur.

Kaçınma Davranışları: Mizofoni olan bireyler, belirli sesleri duymaktan kaçınma eğilimindedirler. Bu bazen sosyal etkileşimlerin azalmasına ve günlük yaşamın kısıtlanmasına yol açabilir.

Mizofoni Nedenleri

Mizofoninin kesin nedenleri net olarak bilinmemekle birlikte, araştırmalar çeşitli olası sebepleri ortaya koymuştur:

Beyin Bağlantılarındaki Anomaliler: Bazı araştırmalar, mizofoni semptomlarına sahip bireylerde işitsel korteksteki (beyindeki ses işlemeyle ilgili bölge) aktivite düzenlemesinin diğer insanlardan farklı olduğunu göstermektedir.

Koşullu Tepkiler: Mizofoni semptomları, belirli seslerle ilişkili olumsuz deneyimlerin bir sonucu olarak gelişebilir ve kişi o seslere koşullanabilir. Örneğin, aşırı yüksek sesle konuşulmasından rahatsız olan bir kişi; bunu azarlanma ve kavga etme gibi negatif deneyimlerden öğrenmiş olabilir.

Duygusal ve Psikolojik Faktörler: Mizofoni semptomları, duygusal ve psikolojik faktörlerle de ilişkilendirilebilir. Örneğin, stres, anksiyete ve depresyon gibi duygusal sorunlar, mizofoni semptomlarını tetikleyebilir veya şiddetlendirebilir.

Mizofoni Tedavi Yöntemleri

Psikoterapi: Psikoterapi sürecinde kişi stresle başa çıkma duygularını düzenleme becerilerini geliştirir. Terapi ayrıca mizofoninin getirdiği kaygı ve öfkeyi yönetmeye yardımcı olur.

İlaç: Mizofoni için özel bir ilaç mevcut değildir. Ancak çok yoğun semptomlar görülüyor, depresyon ve anksiyeteye ile birlikte seyrediyorsa birtakım antidepresanlar kullanılabilir. Böylece semptomların azalması ya da hassasiyetin kontrol altına alınması desteklenebilmektedir. Bunların dışında mizofoninin yarattığı uyku problemlerine karşı da önerilebilecek ilaçlar bulunmaktadır.

Yararlı Teknikler: Stresi azaltmak ve hassasiyet duyulan seslere maruz kalındığında rahatlamak için dikkat dağıtıcı tekniklerden yararlanılabilir. Nefes egzersizi yapmak, meditasyon denemek veya rahatlatıcı bir müzik dinlemek o anlarda işe yarayabilir.