Neden ve Ne Zaman Perinatolog?

Gebelik normal ve doğal bir süreçtir. Bazı durumlarda gebe kalmadan önce anne adayının var olan hastalıkları (şeker, kan basıncı yüksekliği, guatır, kalp hastalıkları vb) veya hamilelik sırasında karşılaşılan sorunlar risklerin ortaya çıkmasına yol açar. Böyle gebeliklere riskli gebelik veya problemli gebelik denir.

Riskli gebelikler bazı durumlarda hem hamile annenin hem de anne karnındaki bebeğin sağlığını ve hatta hayatını tehdit edebilir. Böyle bir durumdaki gebelikler, mutlaka bir riskli gebelik uzmanı (perinatolog) tarafından ve çok daha yakından takip edilmelidir. Perinatolog problemli gebeliklerin belirlenmesi, yönetimi jonusunda eğitim almış ve deneyim kazanmış bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanıdır. Perinatoloji, Sağlık Bakanlığı tarafından onaylanan ve yan dal uzmanlık belgesi verilen bir yan dal uzmanlığıdır.

Gebeliğin belli dönemlerinde (Özellikle 11-14. gebelik haftalarında ense kalınlığı ve Down Sendromu taraması için; 18-23. haftaları arasında ise bebeğin vüvudundaki anatomik problemlerin belirlenmesi için) perinatoloji uzmanlarınca değerlendirilmesi gereklidir. Perinatoloji uzmanları sadece problemli gebelikleri takip etmez; sağlıklı gebelikleri de izleyerek doğum yaptırır.

Gebeliğin 11-14. haftaları arasında ultrasonografi ile ense kalınlığı ölçümü, ikili-kombine tarama test ve gelişebilecek bazı doğumsdal sakatlıkların teşhis ve kontrolü için bir perinatoloji uzmanının değerlendirmesi gereklidir.

Doğacak bebeklerin çoğu sağlıklıdır. Öte yandan bazı bebeklerde sakatlıklar(anomaliler) izlenebilir. Anne karnında gebeliğin 17-23. haftaları arasında yapılan ayrıntılı fetal ultrasonografik inceleme (Detaylı ultrasonografi, 2. düzey ultrasonografi vb isimlerle de adlandırılır) ile perinatoloji uzmanı tarafından doğumdaki ağır yapısal anormallliklerin önemli bir kısmının saptanması mümkündür.

Doğum öncesinde bebeklerin yaklaşık % 10'a kadar ulaşan bir bölümünde büyüme geriliği meydana gelebilmektedir. Bunların önemli bir bölümünde plasentadaki (eş) sorunlar nedeniyle bebeğe yeterli miktarda kan pompalanamamakta, bebeğin içinde bulunduğu amniyon sıvısı azalmakta ve ultrasonografi ile yapılan ölçümlerde beklenen ilerleme gerçekleşmemektedir. Böyle bir durumda bebeğin takibi (Ultrasonografi, doppler, biyofizik profil, non-stress test),  ve doğum zamanının belirlenmesi, perinatoloji uzmanınca yapılmaktadır.

Gebeliğin 11-14 ve 16-20. haftaları arasında yapılan tarama testlerinde Down, Edwards sendromu riski yüksek çıkan, ultrasonografi sırasında belirteçler veya sakatlıklar izlenen bebeklerde tanı/teşhis için koryon villüs örneklemesi (Plasentadan örnek alınması), amniyosentez (amniyon sıvısından örnek alınması), kordosentez (Göbek kordonundaki damarlarından örnek alınması) gibi girişimler gerekebilir. Bu işlemlerin oldukça düşük oranda gebelik kaybı, erken doğum gibi riskleri vardır. Bu işlemlerin perinatoloji uzmanlarınca yapılması gereklidir.

Son yıllarda anne kanından alınan örnekte, serbest fetal DNA  ayrılarak 13,18,21. kromozomlar için inceleme yapılabilmekte gelecekte de tüm kromozomlar için bu değerlendirmenin yapılabileceği öngörülmektedir. Bu tür testler henüz teşhis testi olmayıp var olan tarama testleri ile genetik tanı testleri arasında konumlanmaktadır. Bu testlerin tanı testi olmadığı unutulmamalı, şüpheli sonuçlar varlığında amniyosentez gibi bir işleme başvurulabileceği hatırlanmalıdır. Belli sınırları olan bu testler için perinatoloji uzmanı ile görüşerek bilgi alabilirsiniz.

Eğer önceki gebeliklerinizde doğumsal anomalili çocuğunuz doğdu veya gebeliğiniz bu nedenle sonlandırılmış ise veya kromozom anomalili bir gebelik öykünüz varsa gebelik planlarken ve gebeliğiniz sırasında mutlaka perinatoloji uzmanına başvurmalısınız.