Paratiroid

Paratiroid

Paratiroid bezleri, tiroid bezinin hemen arkasında yerleşmiş ikisi üstte ikisi altta yer alan toplam dört adet iç salgı bezidir. Toplam ağırlıkları 90-200 mg kadardır. Her bir paratiroid bezi yaklaşık olarak altı milimetre uzunluğunda üç milimetre genişliğinde ve iki milimetre kalınlığındadır. Bezler koyu kahverenginde ve yağ görünümündedir. Paratiroid bezleri bazen normal yerleri dışında boyunda, dil kökünden göğüs boşluğuna kadar herhangi bir yerde bulunabilirler.Paratiroid Bezinin İşlevi Nedir? Paratiroid bezi, vücutta kalsiyum ve fosfor mineralleri arasındaki dengeyi sağlayan ‘parathormon’ adı verilen hormonu salgılamakla görevlidir. Bu minerallerin vücutta fazla veya az olması kemik, böbrek, kas ve sinir bozukluklarına sebep olabilir. Bu nedenle vücudun temel faaliyetlerini yerine getirebilmesinde paratiroid bezi çok önemli bir role sahiptir.

Salgılanan bu hormonun görevlerini sıralamak gerekirse:

Vücut sıvısındaki ve kandaki kalsiyum – fosfor dengesini düzenler, İnce bağırsaklarda sindirimi tamamlanan besinlerden kalsiyum iyonlarının kana emilimini sağlar, Böbrek kanallarından kalsiyum iyonlarının kana geri emilimini sağlar, Kalsiyumun kemiklerden kana geçmesini sağlar, Fosforun böbrekten atılmasını azaltarak kandaki miktarının çoğalmasını sağlar.

Paratiroid Bezinin İyi Çalışıp Çalışmadığı Nasıl Anlaşılır?

Hastanın kanındaki kalsiyum ve fosfor düzeyleri ile ‘parathormon’ adı verilen hormonunun ölçülmesi ile paratiroid bezinin nasıl çalıştığı hakkında bilgi sahibi olunur.

Paratiroid Bezinin Hastalıkları Nelerdir?

Hipoparatiroidi

Bu hastalık 2 şekilde görülür:

Geçici hipoparatiroidi: Tiroid bezi alt ve üst kısımlarında bulunan paratiroid bezlerinin ameliyat sırasında zedelenmesi sonucu oluşur. Paratiroit bezi, kan kalsiyum düzeyini belirlediği için zedelenme sonucu kan kalsiyum düzeyi düşer. Tedavide hastaya damar veya ağızdan kalsiyum verilir. Geçici olan bu durum birkaç gün, hafta veya ayda kendiliğinden geçer.

Kalıcı hipoparatiroidi: Parathormonun yetersiz salınması sonucu oluşur ve bu nedenle böbreklerden kalsiyum geri emilimi azalır. Hastalığın belirtileri aşağıdaki gibidir.

Hipoparatiroidi hastasında şikayet ve belirtiler nelerdir?·

• Parmak uçlarında ve ağız çevresinde uyuşukluk,
• Kas krampları,
• Boğazda daralma hissi ve nefes alamama,
• Kuru cilt, saç dökülmesi ve kırılgan tırnaklar,
• Havale geçiren hastalara benzer nöbetler.

Hipoparatiroidi hastasında hangi tetkikler yapılmaktadır?

Yukarıdaki şikayetlerle hastaneye başvuran hastalarda kan kalsiyum düzeyinin normalden düşük bulunmasıyla hastalıktan şüphelenilir. Daha sonra yapılan tetkiklerde parathormon düzeyinin düşük bulunmasıyla tanı konulur.

Hipoparatiroidi hastasında tedavi seçenekleri nelerdir?

Tedavi kalsiyum düşüklüğünün şiddetine göre düzenlenmelidir. Genel olarak tedaviye kalsiyum verilerek başlansa da şiddetine göre verilen kalsiyumun formu ve D vitamini gerekliliği değişebilmektedir. Hiperparatiroidi Hiperparatiroidi vücuttaki parathormon düzeyinin yüksek olması durumudur. Parathormon yüksekliğinin sonucunda kandaki kalsiyum düzeyi yükselir. Parathormon ve kalsiyum fazlalığı sonucu kemiklerde erime ve zayıflama meydana gelir. Artan kalsiyum miktarı böbreklerde birikerek kum ve taş oluşumuna neden olur.

Hiperparatiroidiye yol açan durumlar nelerdir?

Hiperparatiroidi, en sık paratiroid bezlerden birinin veya daha fazlasının normalden fazla çalışması sonucu ortaya çıkar. Buna ‘paratiroid adenomu’ adı verilir. Bunun dışında çok nadir rastlanan paratiroid kanserleri de hiperparatiroidi durumunu yol açabilirler. Diyalize bağımlı böbrek yetmezliği hastalarında, vücuttaki kalsiyum-fosfor dengesinin bozulmasından dolayı hiperparatiroidi meydana gelebilir.

Hiperparatiroidi hastasında şikayet ve belirtiler nelerdir?

• İştahsızlık,
• Halsizlik, Güçsüzlük,
• Kas güçsüzlüğü,
• Kemik ağrısı,
• Depresyon,
• Tansiyon yüksekliği,
• Mide ülseri,
• Kabızlık,
• Baş ağrısı,
• Karın ağrısı, Hafıza kaybı,
• Tırnaklarda zayıflık,
• Bulantı, Kusma,
• Sık idrara çıkma ve böbreklerden kum dökme,
• Böbreklerde taş oluşması.

Hiperparatiroidi hastasında hangi tetkikler yapılmaktadır?

Hiperparatiroidi tanısı büyük ölçüde kan tahlillerinde yüksek kalsiyum düzeyinin saptanması ile konulur. Hastanelere başvuran hastalar arasında, özellikle 40 yaşın üzerindeki kadınlar, yüksek tansiyonu olanlar, kas güçsüzlüğü ve halsizlik yakınmaları belirli bir nedene bağlanamayan hastalar ‘hiperparatiroidi’ açısından ayrıntılı biçimde incelenmelidir. Bunun için öncelikle kanda kalsiyum yükseliği araştırılır. Kalsiyum düzeyinin yüksek olması durumunda kan parathormon düzeyleri değerlendirilir. Bunlara ek olarak tanı komada yardımcı olan birtakım yöntemler vardır. Bunlar ultrason, paratiroid sintigrafisi, kemik dansitometrisi ve gerektiğinde bilgisayarlı tomografi veya manyetik rezonanslı görüntüleme (MR)’dir.

Hiperparatiroidi hastasında tedavi seçenekleri nelerdir?

Hiperparatiroidide, hastada yukarıdaki yakınlamaların yanında aşikar kemik hastalığı ve kemik kırıkları, böbrek taşı ve kas hastalığı varlığında tedavi yöntemi ‘cerrahi’dir. Hiç şikayeti olmayıp, hiperparatiroidi durumu tesadüfen saptanan bir hasta kalsiyum düşürücü tedavi ile izlenenbilir. Ancak bu tedavi yöntemi hiperparatiroidi durumunu değil yalnızca kalsiyum yüksekliğini düzeltir.

Paratiroid Hastalıklarında Cerrahi Tedavi (Ameliyat) Hiperparatiroidi hastalarında cerrahi tedavide amaç hastalıklı paratiroid bez(ler)inin çıkartılmasıdır. Bunun için paratiroid bezlerinin nerede bulunduğu ve kaçının hastalıklı olduğu bilinmelidir. Bu da ameliyat öncesi yapılan iyi bir değerlendirme ile ortaya konabilir. Paratiroid adenomlarının, yani normalden fazla çalışma özelliği kazanmış paratiroid bezinin tedavisinde hastalıklı olan bu paratiroid bezi çıkartılır. Bunun çeşitli teknikleri vardır. Bunlar tek taraflı ameliyat, iki taraflı ameliyat, genel anesitezi almadan yalnızca ameliyat sahasının uyuşturulduğu bölgenin uyuşturulduğu ve küçük kesiden yapılan ameliyat ve kamera eşliğinde yapılan ameliyat şeklinde sıralanabilir. Cerrahınızdan bu konuda bilgi isteyiniz. Özellikle böbrek yetmezliği hastalarında gelişen ve her 4 paratiroid bezinin de aşırı çalışmasına neden olan ‘paratiroid hiperplazisi’ adlı durumda ise tercih edilebilecek cerrahi tedavi yöntemi birden fazladır. Tüm bezler çıkartılıp bir bezin yarısı ön kolunuza ekilebileceği gibi mevcut 4 paratiroid bezinin 3’ünün tamamı 1’inin de yarısı çıkartılabilir.Paratiroid bezi kanserlerinin tedavisi ise kesinlikle cerrahidir. Böyle bir durumda ise kanserli bez, komşu olduğu tiriod bezi ve çevre dokular ile birlikte çıkarılmaktadır. Hastaların ameliyat hazırlanması sıkıntısızdır. Hasta, ameliyat öncesi hazırlıkları yapıldıktan sonra genellikle evine gönderilir ve ameliyat günü hastaneye evinden gelir ve o gün ameliyatı gerçekleştirilir. Hastaların çoğu aynı gün veya ameliyatının ertesi günü taburcu olsa da ameliyat sonrası kan kalsiyum takipleri için taburculuk geciktirilebilir.