Polikistik Over Sendromu (PKOS) Nedir?

Üreme çağındaki kadınlar arasında oldukça sık görülen polikistik over sendromu, hormonal bir hastalık olma özelliği taşır. Polikistik over sendromu olan kadınlarda adet düzensizliği oluşabilir, adet süreleri uzayabilir ya da kandaki erkeklik hormonlarının seviyelerinin artmasına bağlı olarak ciltte yağlanma, yüzde ve vücutta kıllanma meydana gelebilir. PKOS kadınların yumurtalıklarında küçük ve iyi huylu çok sayıda kistin oluşumu ile ortaya çıkarak kadınların hem üreme fonksiyonlarını hem de tedavi edilmediği takdirde genel sağlık durumunu etkileyebilir. Polikistik over sendromunun kesin nedenleri bilinmez, erken tanı ve tedavi sayesinde tip 2 diyabet ve kalp hastalıkları başta olmak üzere PKOS nedeni ile ortaya çıkabilen uzun vadeli komplikasyonların oluşma riski azaltılabilir.

Polikistik Over Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Polikistik over sendromu belirtileri kişiden kişiye değişebilir. Başlangıç aşamasında çok ciddi şikayetlere neden olmayabilen bu rahatsızlık sürecin ilerlemesine bağlı olarak etkisini arttırabilir. Büyük çoğunlukla belirtileri ergenlik döneminde iki adet dönemi arasında ortaya çıkan polikistik over sendromunun belirtilerini şu şekilde sıralayabilirim:

• Adet düzensizlikleri: PKOS’un en yaygın belirtileri adet dönemlerinin düzensizleşmesi ve her zamankinden fazla sürmesidir. PKOS kadınların adet dönemlerinin çok ağır geçmesine de neden olabilir.
• Kıllanma: PKOS’lu kadınların yaklaşık %70’inin yüz ve vücut bölgelerinde hormon değişimine bağlı olarak kıllanma görülür.
• Kilo artışı: Polikistik over sendromu hastalığı olan kadınlar kilo almaya meyilli olurlar. Obezite hastalığı olan kadınlarda PKOS sendromları şiddetlenir.

Bu belirtilere ek olarak PKOS kadınların cilt problemleri, erkek tipi kelleşme, baş ağrısı, hamile kalmakta zorlanma ya da kısırlık, seste kalınlaşma, göğüs ölçülerinde değişiklik gibi şikayetlerin yaşanmasına da neden olabilir.

Polikistik Over Sendromu Nedenleri Nelerdir?

PKOS nedenleri tam olarak bilinmez, yine de bu hastalığın oluşma riskini arttıran faktörler olduğu kabul edilir. PKOS risk faktörleri arasında;

• Genetik yatkınlık: Ailesinde PKOS öyküsü bulunan kadınlarda bu hastalığın gelişme riskinin arttığı bilinmektedir.
• Obezite ve İnsülin Direnci: Fazla kilolu kişilerde insülin direnci görülmesine bağlı olarak hücreler insülin etkisine direnç kazanabilir, kan şekeri yükselebilir ve vücut daha çok insülin üreterek androjen hormonu salınımını arttırıp yumurtlama zorluğu yaratabilir.
• Kimyasallara maruz kalınması: Vücudun hormon üretim sürecine etki eden kimyasallara maruz kalınması kadınların hormon dengelerinin bozulmasına yol açabilir.
• İnflamasyon: Yapılan araştırmalar PKOS’lu kadınlarda düşük dereceli inflamasyon görüldüğünü ortaya koymaktadır.

PKOS Sağlığı Nasıl Etkiler?

Polikistik over sendromu hastalığı olan kadınlarda çeşitli sağlık problemleri görülebilir. Erken tanı ve tedavi ile sağlığı tehdit edebilen hastalıkların oluşma riski azaltılsa da polikistik over sendromu tamamen tedavi edilmediğinde kadınlar kısırlık, gebelik diyabeti, gebelik tansiyonu, erken doğum, karaciğer iltihabı, metabolik sendrom, tip 2 diyabet, uyku apnesi, depresyon, yeme bozukluğu ve rahim zarı kanseri (endometriyal kanser) gibi sağlık sorunları ile karşılaşabilirler.

Polikistik Over Sendromu Teşhis ve Tedavisi

Polikistik over sendromu teşhisi için kadın doğum uzmanları hastaların şikayetlerini öğrenir, hastalık öykülerini dinler ve tıbbi geçmişi ile ilgili bilgi alır. Daha sonra fiziksel muayeneye geçilir. PKOS tanısında pelvik muayene, kan testleri, ultrason gibi ileri tetkik yöntemlerine de başvurulabilir. PKOS tanısı konulduğunda komplikasyon doğrultusunda hastaların kan basınçları, insülin dirençleri, kolesterol ve trigliserit değerlerinin rutin kontrolü gerekli olabilir.

Polikistik over sendromu endokrin uzmanları ve kadın doğum uzmanları tarafından kişiye özgü planlanır. Tedavi sürecinde polikistik over sendromu ve yol açtığı ikincil sağlık problemlerinin ortadan kaldırılması amacıyla kombine tedavi yöntemleri uygulanır. PKOS tedavisi kapsamında;

• Yaşam tarzı değişiklikleri yaparak kilo vermesi istenebilir,
• Adet döngüsünün düzenlenmesi adına doğum kontrol haplarının kullanılması ve progestin tedavisinin devreye sokulması gerekebilir,
• Yumurtlamaya yardımcı olacak ilaçlar reçete edilebilir,
• Geleneksel tedavilerle sonuç alınamadığı takdirde seçilmiş hastalarda laparoskopik yöntemle overyan drilling (LOD) cerrahisi uygulanabilir.