Romatolojik hastalık (iltahaplı Romatizma) ne demektir?

Romatolojik hastalıklar, halk arasındaki adıyla iltahaplı romatizmalar genellikle eklemleri tutan bazen iç organ tutulumu da yapabilen ve temelde bağışıklık sistemindeki tam açıklanamayan bir bozukluktan (otoimmun) kaynaklanan hastalık grubu olarak bilinir. Sayı ile değerlendirlidiğinde aslında kısıtlı sayıda hastalıkdan bahsedilebilir. Bununla beraber aynı romatolojik hastalığın ortaya çıkışı çok farklı klinik tablolar şeklinde olabilir. Aslında kireçlenmeler yani artoz da bu grubu dahil edilmekle beraber ortay çıkış mekanizması bahsi geçen otoimmun sistem kaynaklı romatizmalardan oldukça farklıdır.

Romatolojik hastalıkların sebebi nedir?

Bu grup hastalıkların sebebi tam olarak anlaşılamamıştır. Genetik bir bireysel yatkınlık zemininde çevresel faktörlerin etkisile ortay çıktıkları düşünülmektedir. Örneğin bazı romatolojik hastalıklar aynı aile fertlerinde ortaya çıkma oranı yüksektir. Bununla beraber ikiz kardeşlerin birinde hastalık ortaya çıkarken diğerinde ortaya çıkmayabilir. Bu da olayın tamamının genetikle açıklanmayacağını göstermektedir. Burada bir ajan (genellikle virüsler sorumlu tutulmaktadır) vücudun bir şekilde kendi eklemlerine ve dokularına zarar veren bazı maddeler üretmesine sebep olmaktadır. Nitekim bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar iltahaplı romatizmaların semptomlarını düzeltmektedir.

En sık karşılaşılan romatolojik hastalıklar hangileridir?

Aslında bu grupta iki temel hastalık başı çekmektedir; romatoid artrit ve ankilozan spondilit. Bu iki hastalık neredeyse romatoloji pratiğinin %80 ‘ inden fazlasını kapsamaktadır. Yine sedef artriti (psoriyatik artrit) ve sjogren sendromu, gut göreceli sık karşılaşılan diğer iltahaplı romatizmalardır. Bunların dışında diğer spondilopatiler (iltahaplı omurga romatizmaları); iltahaplı barsak hastalığına bağlı spondilopatiler , psoriyatik spondilopatiler de daha seyrek olarak görülür.Çocukluk çağında görülen juvenil artritlerde sık değildir. İç organ tutulumu ile seyredebilen sistemik lupus eritomatozus,sitemik skleroz, vaskulitler (Behçet hastalığı) daha nadir rastlanan ilthaplı romatizma türleridir.

İltahaplı romatizma hastalarını hangi doktorlar tedavi edebilir?

Bu grup hastaları romatoloji ve fizik tedavi doktorları tedavi edebilir. Romatoloji doktoru fizik tedavi yada dahiliye uzmanlığı üzerine 2 yıl üst ihtisas yapmış doktordur. Yani romatoloji doktorlarının bir kısmı fizik tedavi bir kısmı dahiliye kökenli doktorlardır. Son 15-20 yıla kadar romatolojik hastalıklar ülkemizde fizik tedavi uzmanları tarafından tedavi edilmiştir. Çünkü romatolojik hastalıkların tedavisi bu branşın asistanlık eğitiminin bir parçasıdır. Yıllar içinde romatoloji uzmanlarının sayısı arttıkça fizik tedavi uzmanlarının bir kısmı bu grup hastalarla daha az ilgilenmeye başladılar.Bununla beraber bazı fizik tedavi uzmanları ise bu grup hastaları tedavi etmeye devam ettiler. Sağlık Bakanlığı da bu gerçeği bildiğinden üst ihtisas yapmamış fizik tedavi uzmanlarına da romatolojik hastalıkları tedavi etmekte kullanılan nerdeyse tüm ilaçları reçete etme yetkisi vermiştir. Dolayısıyla hem özel hem de devlet ve üniversite hastanelerinde romatolojik hastalıklar güncel literatürü takip eden fizik tedavi uzmanları tarafından başarılı bir şekilde tedavi edilmektedir.

Romatolojik hastalıkların tedavisi sadece ilaç mıdır?

Romatolojik hastalıkların tedavilerinde ilaçlar şüphesiz çok önemlidir. Özellikle son 10 yıldır biyolojik ajan tedavilerinin gelişmesine paralele olarak tedavi alternatiflerimiz artmıştır. Bununla beraber egzersiz, doktorların genel olarak pek önemsemediği ama aslında bu grup hastalar için hayati önem taşıyan bir tedavi silahıdır. İlaçlar eklemdeki iltahabı geriletebilirler ama eklemdeki deformitelerinin düzeltilmesi,eklemlerin fonksiyonlarının geri kazandırılmasındaki etkileri sınırlıdır. Bu nedenle bu hastalara deformite önleyici ve koruyucu egzersiz programı mutlaka verilmelidir.

Romatolojik hastalıklar kronik ve sakatlayıcı hastalıklar olduklarından erken tanı konmalı, uygun ilaç tedavisi başlanmalı ve mutlaka koruyucu egzesiz programı verilmelidir.