Sağlıklı Kilo Almak Neden Zordur?

Toplumda kilo almak kolay, vermek zordur algısı yaygındır. Ancak danışanlarımla birebir çalışırken en sık karşılaştığım zorluklardan biri sağlıklı kilo alım sürecinin sanıldığından çok daha karmaşık olmasıdır. Kilo alamamak çoğu zaman sadece “az yemek” ile ilgili değildir; altında yatan fizyolojik, psikolojik ve çevresel pek çok neden olabilir. Dahası, amaç sadece kilo almak değil, yağdan çok kas ağırlıklı bir kazanım elde etmektir. İşte bu noktada zorluklar başlar.

Öncelikle, bazal metabolizma hızı (BMH) bu süreçte belirleyici bir faktördür. Genetik olarak daha hızlı metabolizmaya sahip bireyler, gün boyunca istirahat hâlindeyken bile fazla kalori yakar. Bu bireylerin kilo alabilmesi için günlük enerji ihtiyaçlarının çok üzerine çıkmaları gerekir. Örneğin, ortalama bir bireyin günlük ihtiyacı 2000 kcal ise, bu birey 2600-3000 kcal tüketse dahi kilosunda anlamlı bir değişim görülmeyebilir. Bu durum yalnızca kalori alımını değil, besin seçimini ve öğün zamanlamasını da daha önemli hâle getirir.

Psikolojik etmenler de kilo almayı zorlaştırabilir. Kronik stres, anksiyete bozuklukları, depresyon gibi durumlar iştah hormonları olan ghrelin ve leptin üzerinde baskılayıcı etki yapar. Leptin düzeylerinin artması, bireyin yemeye isteksiz hâle gelmesine neden olabilir. Bu hormonal dengeyi kurmak, yalnızca doğru beslenmeyle değil; uyku kalitesini artırmak, stres yönetimi sağlamak ve yaşam ritmini düzenlemek ile mümkündür.

Bazı bireylerde görülen emilim bozuklukları da sağlıklı kilo alımını zorlaştırır. Çölyak hastalığı, laktoz intoleransı, irritabl bağırsak sendromu (IBS) gibi durumlarda bağırsaklar alınan besinleri yeterince ememez. Bu da, yeterli kalori ve besin ögesi alınsa dahi vücudun bunları kullanamaması anlamına gelir. Bu durumda yalnızca kalori sayısı değil, emilebilirlik oranı yüksek besinlerin seçimi de önemlidir.

Kas kütlesi artırımı da başlı başına zaman ve emek isteyen bir süreçtir. Yeterli protein alımı, direnç egzersizleri, egzersiz sonrası beslenme, BCAA’lar gibi destekleyici stratejilerin eş zamanlı olarak planlanması gerekir. Aksi takdirde kilo alımı çoğunlukla yağdan olur ki bu da uzun vadede metabolik sorunlara neden olabilir.

Sonuç olarak sağlıklı kilo almak, yalnızca “çok yemek”le açıklanamayacak kadar çok faktöre bağlıdır. Bilimsel bir yaklaşımla hazırlanan, bireyin yaşantısına ve fizyolojisine özel hazırlanmış bir beslenme planı bu sürecin en önemli anahtarıdır. Her bireyin metabolizması farklı çalışır; bu nedenle kilo alma süreci de kişiye özeldir ve profesyonel destekle daha sağlıklı bir şekilde yönetilebilir.