Uzun Ve Sağlıklı Yaşamanın Sırrı Spor

Kalp sağlığı ve spor ;

Kalp krizi riskini azaltan, kriz geçirenlerde ise iyileşme sürecini hızlandıran spor, bilinçsiz yapılırsa yarardan çok zarara neden oluyor.

“Sadece yürümek bile sporun sağlığınıza sağladığı nimetlerden yararlanmanızı sağlar. Günde 30 dakika yürüyün, bu yeter! Ama sakın alışveriş merkezlerinde mağaza gezerken yaptığınız yürüyüşle karıştırmayın. Zira kalbe en yararlı yürüyüş, oksijenli ortamda ve tempolu yapılan yürüyüştür. Oluşan ve oluşacak damarlarla doğal by-paslar meydana gelir ve kişi kalp krizi riskine karşı daha korunaklı olur.”

Sağlık açısından sayısız faydaları olan sporun yanlış yapılması durumunda kalp için zararlı olabileceğini söyleyen Dr. Hakan Göçer, kalp sağlığı için doğru spor yapmanın yöntemleri hakkında şunları söylüyor:

• "Çok sayıdaki bilimsel çalışmada; hareketsiz yaşayanlara göre, düzenli spor yapanlarda, kalp krizi ihtimalinin 1/3 ‘e yakın azaldığı, krizden sonra iyileşmenin daha çabuk olduğu ve kalp krizinden ölüm oranının da daha az olduğu bildirilmiştir.

• Egzersiz sırasında, kalp kası daha fazla çalışır. Kalp kasının daha çok çalışması için de daha fazla kanlanması gerekir. Bu durumda düzenli egzersiz kalp kasını besleyen koroner damarların genişlemesini, yıkanmasını ve yenilenmesini sağlar. İhtiyaç arttıkça yeni damarlar oluşur. Yeni damarların açılması ile oluşan doğal by-paslar, kalp kasını güçlendirerek kalp yetersizliğini, enfarktüs riskini ve kötü sonuçları engeller.

• Düzenli egzersiz sayesinde, acil durumlarda kalp hızını yavaş yavaş arttıran ve kalbin zarar görmesini engelleyen bir mekanizma gelişir. Kan basıncı yüksek olan kişilerde, kan basıncının düşmesi ve kolay ayarlanması da düzenli egzersizin bir başka faydasıdır. Ayrıca düzenli egzersiz; kilo vermeyi kolaylaştırır, insülin direncini düşürerek prediyabet ve diyabet yani şeker hastalığı gelişimini engeller, iyi kolesterolü yükseltir, kanın pıhtılaşmasını önler, stresi azaltır, mutluluk hormonu serotonin salgısı ile mutluluk hissini arttırır, depresyondan korur, dokuların kanlanmasını arttırarak yaşlanmayı geciktirir. Düzenli egzersiz kalp krizi ve inme riskinin azaltmanın yanı sıra bunamaya, kemik erimesine ve bazı kanser türlerinden korur.

SPOR SALONU ŞART DEĞİL
• Ancak sporun sağladığı tüm bu nimetlerinden yararlanmak ve kalp damar sağlığınızı korumak için koşmanız ya da spor salonlarındaki programlara dahil olmanız gerekmiyor. Sadece düzenli ve tempolu yürümek de sporun bu faydalı etkilerinden yararlanmanızı sağlar. Günde 30 dakika hızlı olarak yürüyün. Tüm günün yorgunluğunu bahane etmeden, evde ya da işte sarf edilen enerjiye ilaveten her birey kendine günde en az 30 dakika ayırmalı ve açık havada tempolu yürüyüş yapmalıdır. Kalp sağlığı için 1 saat boyunca 5 km yürüyüş idealdir. Yani en az haftada 150 dakika yürüyüş yapılması önerilmektedir. Ama unutmayın; bu yürüyüşler tempolu olmalıdır, mağaza dolaşarak değil!

HEDEF KALP HIZI: 220 - YAŞ
• Her yaş grubundaki bireyler her tür spor aktivitesine katılmadan önce mutlaka sağlık kontrolünden geçmelidir. Yapılan efor testi ile kalbin ulaşabileceği en yüksek hızı yani maksimum kalp hızı belirlenir. Bu hız 220 eksi yaşınızdır. Yani 50 yaşındaysanız maksimum kalp hızınız 220 - 50 = 170 olacaktır. Kalp ve akciğer sağlığı açısından; egzersiz sırasında kalbinizin hızı, maksimum kalp hızının yüzde 50 ila yüzde 75i arasında olmalıdır. Bu aralıktaki kalp hızına hedef kalp hızı denir. Egzersize yeni başlayanlarda, ilk birkaç ay hedef kalp hızının alt düzeylerde, yani yüzde 50 yani maksimum kalp hızının yarısı kadar olabilir. Limitlerin altında kalmak veya üstüne çıkmak anlamsızdır. Egzersize devam ettikçe efor kapasitesi artacağından kalp hızı da yavaş yavaş artacaktır.

ÖNCE SAĞLIK KONTROLÜ
• Eğer kalp krizi geçirmiş birisi düzenli spor yapacaksa mutlaka doktoruna danışmalıdır. Kalp hızını bulmak için krizden 15-20 gün sonra yürüyüş bandında efor testi yapılması gerekir. Bu sayede ulaşılan kalp atım sayısına göre, egzersiz sırasındaki hedef nabız hesaplanmalıdır. Yani kalp krizi geçiren kişilerde, düzenli egzersizin miktarı, kalp krizinin yarattığı hasarın boyutuna, hastanın genel durumuna ve efor testinde hastanın ulaşabildiği hedef kalp hızına göre ayarlanır. Kalp krizi geçirmiş bireyler de düzenli ve tempolu olarak haftada 3 ila 5 gün, 30 ila 45 dakika arası yürüyüş, yüzme ve bisiklete binme gibi egzersizler yapabilirler.

YEMEK SONRASI DEĞİL, AÇ KARNINA
• Düzenli egzersiz için ideal olan saatler, kişinin yaşam saatlerine göre değişebilir. Fakat hemen yemek sonrası yapılan egzersizin, kalp sağlığı üzerine olumsuz etkileri olabilir. Kalp hastalarında şikayetler yemek sonrası ortaya çıkabileceğinden, sporun yemekten bir buçuk iki saat sonra aç karnına yapılması uygundur. Aşırı soğuk ya da sıcak havalarda fazla efor gerektiren sporlar yapılmamalıdır. Özellikle bilinen kalp hastalığı olanlar ya da kalp hastalığı için risk faktörü taşıyanlar buna dikkat etmelidir. Soğuk suda duş veya yüzme tehlikeli olabilir. Yürürken rüzgârı arkamıza almakta fayda vardır.

SABAH SPORUNDAN KAÇININ
• Sabah saatleri spor için sakıncalı olabilir. Bu saatlerde sempatik sinir sistemi aktif hale gelir; adrenalin, efedrin ve kortizon gibi tansiyonu yükselten, çarpıntıya neden olan hormon artışları gözlemlenir. Kanın pıhtılaşma eğilimi artar. Sabah saat 7.00de kan basıncı en keskin yükselişini yapar. Vücut zayıftır ve bu saatlerde kalp krizi riski artış gösterir. Uykudan uyandıktan yarım ile bir saat sonrasında toparlanma olur. Bu nedenle erken saatlerde spor yapmaktan kaçınılmalıdır. Güzel bir kahvaltıdan 1 ile 2 saat sonra yapılacak yürüyüş gerekli faydayı sağlayacaktır.

• Spor yapmak için en uygun saatler, öğleden sonra saat 16.00 ile 19.00 arasıdır. Akşam saatlerinde spor yapıldığında sindirim sistemi hızlanır ve vücutta yağ birikimi engellenir. Günün hangi saatinden spor yapılırsa yapılsın, beraberinde mutlaka su içmeyi ihmal etmeyin."