Asla Yemem Onu

Her insanın sevdiği favori yemek tercihleri vardır. Bir de kaçındığı yemek istemediği hatta tiksindiği gıdalar olabilir. Bunlara damak tadı veya yeme zevki diyenler de var. Peki her bir insanın tercih ettiği vazgeçemediği veya uzak durduğu bu beslenme alışkanlıklarının zihindeki anlamı nedir?

Garcia’nın araştırmaları ile tat koşullanmaları anlaşılmış olmakla birlikte bilimsel araştırmalar anne karnında damak zevkinin oluşmaya başladığını ortaya koymaktadır. Anadoluda yaygın kanaat 4. Aydan sonra bebeklerin dillerine bir gıdanın tattırılması gerektiği ile ilgilidir. Yaygın inanç, eğer sadece anne sütü ile beslenilirse ileriki yıllarda beslenme de çok fazla seçici ve tatlara karşı negatif tutum gelişebileceği endişesidir. Dikkat çekmek istediğim nokta gıdaların beynimizdeki anlamları ve bunların nereden kaynaklandığı. Mesela birisi bamyadan hiç hoşlanmaz diğeri bayılır tadına, bir diğeri de tiksinebilir. Kimisi fobi düzeyinde bir meyveden kaçarken bir diğerinin canı çeker hemen. Bir danışanımda tavuk etine karşı aşırı hassasiyet vardı. Bırakın onu yemeyi, adını duyduğunda bile midesi bulanıyordu. Anılarını incelediğimizde tavuk zehirlenmesi yaşadıktan sonra böyle bir duygu oluştuğunu fark etti. Demek ki mesele tercih veya damak zevki değil koşullanmalar. Eğer fiziksel veya zihinsel olarak acı hissettiğimiz tiksindiğimiz korktuğumuz vs. bir duygu / duyum yaşamışsak bu bizim için hayatımızın geri kalanında tutumuzu belirleyebiliyor. Bu tür durumlarda bir takım terapötik yöntemler kullanılarak olumsuz tat koşullanması olumlu koşullanmalara dönüşebilir. Bizim çok sevdiğimiz yemekler meyveler tatlılar vs. yine bir koşullamaya bağlı diyebiliriz. Çoğunlukla bilinen veya bilinmeyen pozitif anılara dayanır. Kimisi çok sevdiği öğretmeni sevdiği için karpuzu sevmiştir. Kimisi çok mutlu olduğu bir piknikten dolayı ızgaraları sever. Hiç hatırlanmayabilir çünkü defalarca tekrarlanan pozitif yaşantıların ilk başlangıcı nispeten unutulabilir.

Diyeceğim odur ki yeme tercihlerimizde katı bir olumsuz duygumuz varsa aslında bu esneyebilir hatta tam tersi yönde değişebilir. Hocam yapma sen de. Pırasa, brokoli, karnabahar pirzola gibi zevkle yenir mi diyenleriniz varsa; ben öyle yiyenleri gördüm diyebilirim. Bunlardan birisi de benim. İyi haftalar diliyorum.