Bipolar Bozukluk Nedir? Genetik Midir?

Manik depresif bozukluk veya manik depresyon adıyla bilinen bipolar bozukluk, “maniden depresyona kadar uzanan ruh halindeki aşırı değişiklikler” olarak tanımlanır. Riskli davranışlar nedeniyle kişinin ilişkilerine zarar veren, iş yaşantısını ve özel yaşantısını etkileyen, tedavi edilmediği zaman daha kötü sorunlara yol açan ruhsal bir hastalıktır. Bipolar bozukluğa; iki uçlu duygu durum bozukluğu yani çift ruh hali değişimi de denebilir.

“Manik” terimi aşırı hareketli, enerjik, konuşkan, umursamaz, güçlü bir dönemi tanımlar. Bir dönem sonra bir öncekine tamamen zıt olan ruh hali depresyon başlar ve üzüntü, ağlama, değersizlik hissi, enerji kaybı, haz kaybı, uyku problemleri ortaya çıkabilir. Bu ruh hali oynamaları arasında, bipolar bozukluğu olan kişi normal ruh hali de deneyimleyebilir. Bu yükselmeler ve alçalmalar her insanda değişiklik gösterdiğinden, bipolar bozukluk teşhis edilmesi zor olan bir rahatsızlıktır.

Bipolar Bozukluk Belirtileri

Hastalığın iki birbirine zıt evresi vardır:

Mani veya Hipomani 

• Fazla enerjik hissetmek
• Heyecanlı ruh hali
•  Düşünce değişimindeki hız
• İyimserlik
• Odaklanamamak
•  Az uyku
• Hızlı konuşma
• Cinsel istekte artış
• Aşırı neşeli olmanın tam aksine çok hızlı sinirlenme
• İştah problemleri
• Dikkatsizlik
• Bu belirtilere bağlı alkol ve uyuşturucu kullanma durumu

Mani ve hipomani dönemde görülebilecek belirtilerden en az üç tanesi bipolar bozukluk nedir tanısı koymaya yeterlidir.

Bipolar Depresyon Belirtileri

• Enerjisiz hissetmek
• Unutkanlık
• Ümitsizlik hissi
• Hiçbir şeyden keyif almamak
• İştah problemleri
• Yorgunluk
• Yalnızlık isteği
• Sık sık uyanma ya da uykusuzluk
• İçe kapanıklık
• Değersizlik hissi
• İntihara meyillilik
• Üzgün ve kaygılı hissetmek

Bipolar Bozukluğa ne sebep olabilir?

Diğer ruh hali bozuklukları gibi, bipolar bozukluğa neden olan şey bilinmemektedir. Bilinen ise, bipolar bozukluğun genetik bir unsuru olduğu ve aynı aile içinde görülebildiğidir.

Bipolar Bozukluğa Nasıl Teşhis Konur?

Fiziksel taramadan sonra doktorunuz işaretleri ve belirtileri değerlendirir. Ayrıca kişisel tıbbi geçmişiniz ve aile geçmişinizi de soracaktır. Ruh halini etkileyebilecek diğer ciddi hastalıkları elemek için laboratuar testleri de yapılabilir. Ayrıca doktorunuz, coşkun olduğunuz zamanları teşhis edebilme ihtimaliyle aile üyeleriyle de konuşmak isteyebilir.

Bipolar Bozukluk Genetik Midir?

Bipolar Bozuklukta genetik yatkınlık önemli bir risk olarak görülmektedir. Akrabalarının hiçbirinde bipolar bozukluk olmayanlarda hastalık görülme olasılığı %1-2 iken, birinci dereceden akrabasında (anne-baba veya kardeşlerinde) bipolar bozukluk olanlarda hastalığın görülme sıklığı %7-8’e yükselmektedir. Tek yumurta ikizlerinden birinde bipolar bozukluk varsa diğer ikizde bipolar bozukluk görülme olasılığı %45-60’a kadar yükselmektedir.

Bipolar bozukluk genellikle 15-24 yaş arasında görülür ve sıklıkla yaşam boyunca sürer. Her yaşta görülebilir (7’den 77’ye) ama en sık 20’li yaşların başında başlar. Her 100 kişiden 1-2’sinde görülür.

Bipolar Bozukluk Tedavisi

Bipolar bozukluk uzun dönemli tedavi gerektirmektedir.  Bu rahatsızlıkta deneyimli olan bir psikiyatrist ve psikoterapist ile tedavi yürütülmelidir. Bipolar bozukluğun tedavisi diğer psikiyatrik rahatsızlıklarla karşılaştırıldığında daha karmaşık ve zordur. Ancak, deneyimli uzmanlar ve uygun tedavi prosedürü ile bu zorluk ortadan kalkar. İlaç kullanımının yakın takibe alınması ve bu rahatsızlığa uygun psikoterapi çalışmasının yapılması gerekir. Bipolar bozuklukta genetik faktör de söz konusu olabildiği gibi, bipolar bozukluğa sahip insanların büyük çoğunluğunda geçmişte yaşadıkları ağır travmalar en çok dikkatimizi çeken belirleyicidir. Hastalığın tekrarlamaması için bu travmaların etkilerinin psikoterapide travma çalışması yapılarak giderilmesi gerekmektedir. 

Kaygı (anksiyete) bozukluğu, panik atak, travma sonrası stres bozukluğu gibi psikolojik problemlerde olduğu gibi bipolar bozukluğu olan kişinin kendine hastalık teşhisi koyması mümkün değildir. Bu teşhisi bir uzmanın kişiyi inceleyerek koyması gerekmektedir. Eğer sizde kendinizde ya da çevrenizde bipolar bozukluk olduğunu düşünüyorsanız hemen bir uzmandan destek almanızı öneririz.