Prof. Dr. Adnan Gücük
Üroloji
Birçok bakteri, virüs, mantar, parazit cinsel yolla bulaşan hastalıklara neden olmaktadır. Bu hastalıkların görülme sıklığı ise bütün dünyada hızla artmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) her gün dünyada 1 milyondan fazla yeni vakanın oluştuğunu bildirmektedir. Bugün için tanımlanmış 25’in üzerinde mikroorganizmanın cinsel yolla bulaştığı ve hastalıklara yol açtığı bilinmektedir.
Üretrit
Üretra dediğimiz idrarı mesaneden dışarı taşıyan boru şeklindeki organın iltihabi hastalığıdır.
Etkenler:
Neisseria Gonorrhoeae (Bel Soğukluğu/Gonore), Chlamydia Trachomatis (Klamidya), Ureaplasma Urealyticum, Trichomanas Vaginalis, Herpes Simplex Virus, Mycoplasma Genitalium
Belirtileri:
Penisten/vajinadan akıntı, idrar yaparken yanma, sık idrara çıkma, idrar kanalında kaşıntı
Tanı:
Akıntı örneği incelemesinde iltihap hücrelerinin (mikroskobik incelemede x1000 ≥ 5 lökosit/hpf) görülmesi ile üretrit tanısı konulur. Ayırıcı tanı için öncelikle gram boyama yapılır. Gram boyamada gram negatif diplokoklar görülürse etken Gonore’dir (Bel Soğukluğu). Görülmezse non-gonkoksik üretrit olarak kabul edilir. Bir parazit olan trikomanas direk mikroskop altında izlenebilmektedir. Akıntı kültürü, antikor testleri ve PCR gibi yöntemlerle etken ajan ayırımı yapılabilmektedir.
Tedavi:
Tespit edilen etkene yönelik duyarlı antibiyotik tedavisi başlanır. Gonore tedavisinde sefalosporin, azitromisin ve kinolon grubu antibiyotikler; non-gonokoksik üretritlerde doksisiklin, azitromisin, eritromisin grubu; trikomanas enfeksiyonlarında ise metranidazol tedavisi tercih edilmektedir. Eş tedavisi de mutlaka yapılmalıdır. Ama tedavide esas amaç “korunma yani güvenli cinsel ilişki” olmalıdır.
Komplikasyonlar:
Tedavi edilmediği takdirde idrar yolu darlıkları, kısırlık, prostatit, testis iltihabı (epididimorşit), menenjit, endokardit gibi komplikasyonlara yol açabilir.
Genital Herpes(Uçuk)
Genital Herpes (Uçuk), herpes simpleks virüsün (HSV) neden olduğu ve cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondur. Sıklıkla HSV-2 olmak üzere her iki tip HSV de genital uçuk nedeni olabilir.
Belirtileri:
Virüs bulaştıktan sonra belirtilerin ortaya çıkması 1-26 günlük (ortalama 4 gün) bir süreç almaktadır. Virüsün ilk yaptığı enfeksiyonda gösterdiği belirtiler ile ileriki dönemde tekrarlayan ataklarda oluşturduğu şikayetler farklıdır.
İlk Atak:
Genital bölge ve çevresinde veya anüs etrafında ağrılı su dolu kabarcıklar (vezikül)
Kasık bölgesinde ağrılı şişlik (lenfadenopati)
Nezle benzeri şikayetler, ateş, baş ağrısı, eklem ağrıları
Tekrarlayan Atak:
Genital bölgede veya anal bölgede oluşan ülsere lezyonlar
Nasıl Bulaşır:
Genital herpes, bu hastalığa sahip bir kişiyle gerçekleştirilen vajinal, oral (ağız yoluyla) veya anal (makat yoluyla) ilişki sonucu bulaşabilir. Erkekten kadına bulaşma ihtimali, kadından erkeğe bulaşma ihtimalinden daha yüksektir. Bu enfeksiyon dünya genelinde 15-50 yaş arası her 5 kadından 1’de izlenirken, erkeklerde 9 kişiden 1’de izlenmektedir. Korunmak için kondom kullanımı riski azaltsa da kesin koruyucu değildir.
Tanı:
Fizik muayane ve laboratuar testleri (viral kültür, PCR testi, kanda antikor bakılması) ile tanı konulur.
Tedavi:
Antiviral ilaçlar (asiklovir, valasiklovir) bu amaçla kullanılmaktadır. Bu ilaçlar lezyonların daha hızlı kaybolmasını, atakların sayı ve şiddetinin azalmasını sağlamaktadır.
Genital Siğil (Kondilom)
Otuzu aşkın tipi genital sistemi enfekte eder.
Görünür genital siğiller tipik olarak HPV Tip 6 ve 11 tarafından oluşturulur.
HPV ile ilişkili kanserlerden (serviks, penis, anal kanserler) ise en çok Tip 16 ve 18 gibi sessiz seyreden suşlar sorumludur
En sık cinsel temas yoluyla (vajinal, oral, anal) bulaşır ancak cinsel temas olmadan da bulaşması mümkündür (elle temas, ortak jilet veya iç çamaşırı kullanımı, anneden bebeğe vb).
Birçoğu herhangi bir bulgu vermeden sessiz (asemptomatik) seyreder
Bulaş sonrası lezyonların ortaya çıkması (inkübasyon süresi) 3 hafta – 8 ay arasındadır
Tanı
Papillamatöz (karnabahar görünümlü) kahverengi veya kırmızımsı lezyonların görülmesi ile tanı konulur
HPV-DNA ile subtiplendirme yapılabilir, ancak yaygın kullanılmamaktadır
Biyopsi yapalım mı?
Rutin biyopsi yapılması önerilmez
Ancak atipik görünümlü, pigmente, sert veya ülsere siğillere,
İmmün yetmezlikli ve tedavi sonrası düzelmeyen lezyonlara biyopsi önerilir
HPV Aşısı
Koruma amaçlı, 9–26 yaş arası kadınlara uygulanır (erkeklere de uygulanabilir).
Sekiz tip HPV virüsü içerir
6 ay içinde 3 doz şeklinde uygulanır
Tedavi
HPV enfeksiyonunu vücuttan atacak ya da temizleyecek bir tedavi yöntemi yoktur ancak virüslerin %90’ı iki yıl içerisinde kendiliğinden vücuttan kaybolmaktadır.
Virüs yok edilemese bile genital siğiller çeşitli yöntemlerle yok edilebilir
Elektrokoterizasyon: lokal anestezi ile o bölge uyuşturularak lezyon elektirik akımı vasıtasıyla yakılır.
Kriyoterapi: siğil sıvı nitrojen ile dondurularak yok edilir
Kremler: siğil dokusunu kimyasal olarak yakar
Genital siğili olan kadınlar seviks kaneri açısından taramaya alınmalıdır
Benzer şekilde anal kondülomu olan riskli hastalar (HIV, transplant vb) anal sitoloji ile düzenli taranmalıdır
Peniste idrar deliğinde lezyonu olanlar üretra ya da mesane tutulumu açısından sistoskopik incelemeye alınmalıdır.
Cinsel Yolla Bulaşan Diğer Hastalıklar:
AIDS (HIV)
HEPATİT (HBV & HCV)
FRENGİ (SİFİLİZ)
YUMUŞAK ÇIBAN (ŞANKROID)
DONAVANOZ (GRANULOMA INGUINALE)
UYUZ (SCABIES)
KASIK BİTİ (PEDICULOSIS PUBIS)
Bu makalenin DoktorTakvimi web sitesinde yayımlanması, yazarın açık izniyle yapılmaktadır. Web sitesindeki tüm içerikler, fikri ve sınai mülkiyet mevzuatı kapsamında uygun şekilde korunmaktadır.
DocPlanner Teknoloji A.Ş. web sitesi tıbbi tavsiye sunmaz. Bu sayfanın içeriği, metinler, grafikler, görseller ve diğer materyaller de dahil olmak üzere, yalnızca bilgilendirme amacıyla oluşturulmuştur ve tıbbi tavsiye, teşhis veya tedavinin yerini almak amacı taşımaz. Herhangi bir sağlık sorununuzla ilgili şüpheniz varsa, bir uzmana danışınız.
DocPlanner Teknoloji A.Ş.
E-5 Karayolu, Esentepe Mahallesi, Lapis Han, No:25 D:102-103-120
Kartal İstanbul, Türkiye