Çocuklarda Astım

Astım akciğere hava taşıyan hava kanallarının daralması ile seyreden kronik bir hastalıktır. Çocukluk çağında en sık rastlanan kronik hastalık olup okula devamsızlıkların büyük kısmından da sorumludur. Son yıllarda astım sıklığında tüm dünyada önemli bir artış izlenmekte olup her yüz çocuktan yaklaşık 5 ila 15'i arasında çocukluk çağı astımı görülür. Hava kirliliğindeki artış, alerjik maddeler ile temasın artmış olması, obezite ve sık geçirilen solunum yolu enfeksiyonları bu artışın en önemli sebepleri olarak görülmektedir.

Astım tanısı nasıl konulur?

Astım tanısı öncelikle çocuğun hastalık öyküsünün derinleştirilmesi ve dikkatli bir muayene ile konulur. Özellikle geceleri kötüleşen öksürük, tekrarlayan zorlu solunum atakları, göğüste tekrarlayıcı sıkışma hissi olan çocuklarda astım tanısı kuvvetle akılda tutulmalıdır. Her hastada farklı olmakla birlikte hırıltılı ve hışıltılı solunum çocukluk astımı için karakterize bulgulardır. Çocukluk çağı astımı için spesifik bir test yoktur, genellikle en az üç kez gelişen hırıltılı ve hırıltılı solunum ataklarından sonra klinik olarak tanı konulur. Tanıda akciğer fonksiyon testleri ve spirometri yardımcı olarak kullanılabilir. Bu testler ile havayolundaki darlığın derecesi, geri dönüşümlü olup olmadığı saptanır. Ayrıca tedavinin takibinde faydalı bilgiler verir.

Astım ataklarını neler tetikler?

Hastalık dönemsel akut alevlenmeler ile seyreder.  Bu atakları en sık egzersiz, virüs kaynaklı solunum yolu enfeksiyonları, soğuk hava, güçlü duygusal değişimler, solunum yolu alerjenleri (ev tozu akarları, polen, kedi-köpek tüyü vs) ve kimyasallar (parfüm, deodorant, temizlik malzemeleri) tetikler.

Astım tedavi edilebilir mi?

Düzenli takipler ile tedavisi aksamadan izlenen küçük çocuklarda astımın seyri çok iyidir. Hırıltılı, hışıltılı solunum olan bebeklerin  %20’si 3 yaşından sonra böyle bir sıkıntı yaşamaz. İyi tedavi edilmiş astımlı çocuklarında yaklaşık yarısında 10 yıl sonra hiçbir belirti kalmaz. Ancak kontrolsüz, düzenli tedavi almayan ve doktor kontrolünde olmayan çocukluk çağı astımlarının birçoğu da yetişkinlik döneminde sıklıkla tekrar astım atakları yaşarlar.

Astımda tedavi hedefleri nelerdir?

Çocuk hekimlerinin astımı kontrol etmedeki ana hedefleri öksürük sayısını, enfeksiyon geçirme sıklığını, bronş genişletici ilaçlara ihtiyacı ve tekrarlayıcı alevlenmeleri azaltarak daha az sayıda ilaç kullanmaktır. 

Astımda tedavisinde hangi ilaçlar kullanılır?

Astım tedavisinde temel olarak iki grup ilaç vardır. Birinci grup "kurtarıcı" ilaçlardır, bunlar bronşları genişleten, solunum yollarını açan acil durum ilaçlarıdır. Salbutamol, albuterol gibi etken maddeleri içeren bu ilaçlar, ataklar sırasındaki solunum sıkıntısı, hırıltı ve hışıltıyı azaltır. İkinci grup ilaçlarsa koruyucu veya kontrol edici ilaçlar olup her gün kullanmak içindir. Kontrol edici ilaçlar genellikle çok düşük doz kortizon içerirler.