Çocukların Duyguları Öğrenmesi

Duygu nedir? Duyguları öğrenmek niçin önemlidir?

Duygu; bir olay, kişi ya da nesnenin insanın iç dünyasında oluşturduğu, uyandırdığı etki, tepki, izlenim olarak tanımlanmaktadır. Duygular, bizi biz yapar ve yaşamımıza yön verirler. Kendimizi tanımamıza ve bilinçli tepkiler vermemize olanak sağlarlar.

Çocuklar için de duyguları tanımak kendini tanımak anlamına gelir. Böylece çocuk kendini anlatabilir, ifade edebilir, empati kurabilir ve problem çözme yeteneği gelişir. Bu becerilere sahip olması ise onun olumlu sosyal ilişkiler kurmasına katkı sağlar.

Davranışlar, duyguların yansımasıdır. Duygusunu ifade etmeyi bilen çocuk onunla nasıl baş edeceğini öğrenir ve böylece daha az davranış sorunları deneyimler.

Aynı zamanda duygu tanımlama becerisi, çocuklarda sosyal-duygusal gelişimin de önemli bir parçasıdır.

Çocukların duyguları tanıması ve ifade etmeyi öğrenmesinde ebeveynlere hangi görevler düşer?

* Bazen yetişkinler olarak bile hangi duyguları hissettiğimizi anlamakta, duygularımızı yönetmekte zorlanabiliyoruz. Çocukların da bizlerle aynı süreci yaşaması çok doğaldır. Çocuk anlaşıldığını fark ettiğinde daha iyi hissedecek ve duygularını yönetebilecektir.

* Bunun için çocuğun duygu ve davranışları sakince ve anlayışla karşılanmalıdır.

Çocuk kendini ve duygularını ifade ederken onu dinlemeli, anlamalı ve anladığımızı ona hissettirmeliyiz.

*Duyguları iyi – kötü sınıflandırması yapmamalıyız. Çünkü hiç kimse sürekli olarak mutlu hissedemez. Dolayısıyla her duygunun değerli ve anlamlı olduğunu, zaman zaman farklı duygular hissedebileceğimizi ve duygularımız arasında geçişler olabileceğini çocuğumuza anlatmalıyız.

*Çocuk duygusunu söylediğinde eleştirmemeliyiz. ‘’Zaten sen sürekli mutsuzsun, hiç mutlu olduğunu görmedim.’’ gibi cümleler kullanmamalıyız.

*’’Bugün nasıl hissediyorsun?’’ şeklinde sorularla duygularını ifade etmesini sağlamalıyız.

*Çocuklar yetişkinleri rol model alarak öğrenirler. Buna uygun olarak ’’Senin annen/baban olmak çok güzel bir duygu, seni görmek beni çok mutlu ediyor.’’ gibi cümlelerle kendi duygularımızı da ifade etmeli ve ona örnek olmalıyız.

*Çocuklarınız ile birlikte ‘’Ters Yüz (İnside Out)’’ çizgi filmini izleyebilir ve ardından çeşitli sorularla konunun pekişmesini sağlayabilirsiniz.

*Sizinle bu yazının eki olarak paylaşılan ‘’DUYGU KONTROLÜ’’ etkinliğini çocuklarınız ile uygulayabilirsiniz.

‘’Duygu, çocuğun anadilidir. Duyguların amacı ise bir nehir gibi akmaktır. Eğer önüne set çekerseniz nehir eninde sonunda taşacaktır. Bu taşkın olduğunda daha derin bir set çekmeniz gerektiğini düşünürseniz o zamanki taşkın daha da büyük olacaktır.

Eğer çocuğun duyguları bir nehirse ebeveyn de bu nehrin iki yakasıdır. Nehrin yatağı nehre ne kadar sıcak olacağını, hızlı olacağını, ne kadar derin duracağını söylemez. Nehir yakası o nehri sadece nazikçe tutar.’’

Lawrence J.Cohen