Covid-19 Salgınının İnsan Psikolojisine Etkisi ve Öneriler

Koronavirüs, dünya gündeminde yer alan bir virüs türüdür. Korona (Covid-19) krizi; fiziksel, duygusal, ekonomik, sosyal ve psikolojik olarak insanları birçok farklı şekillerde etkileyebilir. Fizyolojik problemler oluşturması ve günden güne artması ile birlikte insanlarda psikolojik açıdan fazlasıyla olumsuz tepkiler ve etkiler ortaya çıkmaktadır. Çünkü neslimizin daha önce bu yakın dönemlerde karşılaşmadığı kadar büyük olması ve küresel boyutta olması insanları ruhsal açıdan yüksek oranda etkileyebilmektedir. Bu durumda en çok düşündüren;

“ Bana bulaşır mı? “

“ Bulaşmaması için ne yapacağım? “

“ Nasıl dikkat etmeliyim? “

“ Hangi yöntemler işe yarar? “

“ Bulaşırsa iyileşir miyim? “ gibi birçok şekilde kaygı içeren düşünce ve sorular oluşturmaktadır. Sosyal mecralarda kişilerin Covid-19 hakkında doğru- yanlış birçok bilgiye maruz kalması durumu 7’den 70’e herkesin zihinsel olarak etkilenmesine sebep olmuştur. Covid-19 ile ilgili paylaşılan yazı ve görseller kişilerde stres, korku, endişe ve paniğe yol açmakla birlikte olumsuz düşüncelerin, beslenme problemlerinin, fobilerinin de artmasına neden olmaktadır. Bu nedenle Koronavirüs enfekte olan kişileri etkilediği kadar enfekte olmayan kişileri de psikolojik olarak etkilemektedir. Kalabalıklardan uzaklaşmak, toplu taşıma araçlarını kullanırken yaşadıkları tedirginlik, işine odaklanamama, sağlık çalışanlarının birçok vakaya maruz kalması ile yaşadıkları kaygı durumları, geceleri uykuya dalamama ve sürekli günün etkisinden çıkamama yani sürekli tetikte olma hali gibi durumlar kişileri olumsuz etkilemektedir.

Ani ve beklenmedik bu tür durumlarda bazı psikolojik tepkilerin oluşması ise muhtemeldir. Bu salgın dönem içerisinde rutin hayatın sekteye uğraması, düzenin bir anda değişmesi, beklenti ve hedeflerin, puanların ertelenmesi veya boşa çıkması, bozulması gibi durumlar travmatik bir algı oluşmasına yol açabilir. İnsanlar travmatik durumlarda kaygılar, çeşitli depresif türleri, duygudurum, tahammülsüzlük, huzursuzluk, çaresizlik, şok ve inkar gibi duygular yaşayabilirler. Bu duyguların abartı ve süreklilik arz etmediği sürece hastalık düzeyinde yaşanmayacağı, geçici olarak çıkabileceği söyelenebilir.

Salgın sırasında kişilerde panik bozukluk, agorafobi (kalabalık alan), klastrofobi (kapalı alan), depresyon, anksiyete (kaygı, endişe) ve obsesif kompülsif (takıntı) bozukluğu gibi rahatsızlıklar gelişebilir.

Covid-19 Kaygı, Stres ile Baş etme ve Öneriler

Salgın ile ilgili bilimsel açıdan henüz yeterli bir bilgi mevcut değildir. İnsanların salgının ortaya çıkmasından bu zamana kadar bilgi almayı, hazırlıklı olmayı istemeleri oldukça anlaşılır olması ile basın da ve sosyal medyada yer alan stres oluşturan üzücü bilgilere sürekli olarak maruz kalmak endişeyi arttırarak baş etmede güçlük çekebilirler. Özellikle sosyal medya yayınlarında bilgi kirliliğinin kontrol edilemez düzeyde olması, herhangi bir konuda bilgi eksikliği ve çelişkisi olduğunda, insanlarda hali hazırda çeşitli kaygılarla dolu olan zihin boşlukları kötü senaryolar ile dolabilir. Bu söylentiye dayalı spekülatif bilgiler çaresizlik yaşatarak kaygıyı artırabilmektedir. Bu sebeple coronavirüs hakkında bilgilenmek için Sağlık Bakanlığı web sitesini ziyaret etmeliyiz.

Virüsle ilgili doğru bilgiye ulaşmak kontrol duygusunun artmasına ve kaygının azalmasına yardımcı olabilir. Haberleri günün belli saatlerinde kontrol edebileceğiniz şekilde izlemeliyiz.

Duygularımızın farkına vararak, fiziksel ve zihinsel olarak sağlığımıza dikkat etmek konusunda birbirimize destek olmak önemlidir. Konuşmak fiziksel temas dışında karşımızdaki kişi veya kişiler ile iletişim kurmamızı sağlar, bu durum ise duygularımızı aktarmamıza yardımcı olur. Virüsün hayatlarımızı derinden etkilemesi ile bu zamanlarda aile içerisinde veya arkadaşlarınızla duygularınızın paylaşımını yapmak sizleri rahatlatacaktır.

Umut duygusunu koruyun, olumlu düşünmeyi devam ettirin.

Bedeninize iyi bakın. Sağlıklı, dengeli besinler tüketmeye çalışın, düzenli egzersizler yapın, uyku dengesini iyi sağlayın ve dinlenin.

Tütün ürünleri, alkol veya uyuşturucu gibi kullanımlardan kaçının, azaltın.

Ev içerisinde kendimize yeni rutinler oluşturarak psikolojimizin mümkün olduğunca olumsuz etkilenmemesini sağlamalıyız. Normalde yoğunluklarımızdan dolayı hayal kurup da yapamadığımız düşüncelerimiz vardır. Bu konuda iyimser bir düşünce ile kendimizi geliştirmek, dinlemek ya da bir süredir vakit bulamadığımız için yapamadıklarımıza odaklanabiliriz. Kitap okumak, spor yapmak, resim yapmak, film izlemek, yemek yapmak vb. etkinlikler ile zamanımıza değer katabiliriz.

Bu süreçte konuşmak bizlere iyi geleceği gibi çocuklarımızın da duygularına iyi gelecektir. Çocukların duygularını anlamak buna göre konuşmak, oyunlar oynamak ve çeşitli aktiviteler yapmak süreci olumlu bir yöne çevirecektir. Çocuklarınız ile birlikte zaman geçirerek derslerden kopmayacak şekilde alışkanlıklarına devam etmelerini sağlayabilirsiniz. Bu salgın sürecinden korunurken yapacağınız planlamalar ile çocuğunuzla kaliteli zaman geçirip değerli kılabilirsiniz.

Çocuklarımızın ve kendimizin alması gereken diğer önlemler ise sarılmak, öpmek, tokalaşmak gibi davranışlardan kaçınmalıyız. Çevremizdekilerle olumsuz şekilde konuşmaktan kaçınmalı ve birbirimizi etkilememeliyiz.

Kişisel hijyenimize dikkat etmeliyiz, yanımızda dezenfektan ve maske bulundurmalıyız.

Bu gerekli tüm önlemleri aldıktan sonra Covid-19 salgın döneminde belirtilen bu yöntemlerin uygulanmaması ve işe yaramaması durumunda; ileri derecede takıntılı davranışlar, aşırı depresif duygular, kendine ve başkalarına zarar verme düşlemi, büyük oranda uyku ve iştah değişiklikleri aşırı yeme tutumu, alkol ve madde kötüye kullanımı, abartılı sosyal çevreden soyutlanma, öfke patlamaları vb. görülüyorsa profesyonel bir desteğe başvurulmalıdır.