Depresyon

Depresyon antik çağlardan beri iyi bilinen bir hastalıktır. Mitolojik metinlerden, Hipokrat'a, Galen'den, İbn-i Sina'ya kadar pek çok yazar, bilim adamı, düşünür bu hastalığı tanımaya, nedenlerini öğrenmeye çalışmıştır.

Günümüzde ise depresyonun tüm dünyada en çok yeti yitimine yol açan hastalıklardan birisi olduğu bilinmektedir ve yaygınlığı %8-20 civarındadır. Kadınlarda erkeklere göre, evli olmayanlarda ise evli kişilere göre daha sık görülür.

Beyindeki serotonin, noradrenalin, dopamin gibi kimyasal maddelerin (nörotransmitter) miktarında ve işlevlerinde bozulma, hipotalamo-pituito-adrenal eksendeki (beyindeki duyguları, davranışları düzenleyen hormonların bulunduğu bölge) aşırı etkinlik gibi nöroendokrin sistemde işlev değişiklikleri, uyku-uyanlıklık döngüsü bozuklukları, bağışıklık sisteminde bozulmalar ve genetik etmenler bugün bilinen depresyon nedenleri arasındadır.

Bununla birlikte çevresel stres etkenleri, travmatik yaşam deneyimleri, bazı kişilik yapıları depresyona yatkınlık oluşturabilir.

Depresyonda en az iki hafta süren çökkün duygudurum, enerji azlığı, eskiden keyif alınan etkinliklerden artık keyif alamama, yorgunluk, isteksizlik, uyku ve iştah bozuklukları, karamsarlık, değersizlik, suçluluk ve intihar düşünceleri gibi belirtiler görülebilir. Tüm depresif hastaların yaklaşık %10-15'inde ölümle sonuçlanan intiharlar görülmektedir.

Bunların dışında baş, boyun, sırt ağrıları gibi bedensel belirtiler, cinsel işlev bozuklukları, işitsel halüsinasyonlar veya sanrılar (düşünce bozuklukları) eşlik edebilir.

Her hastada hastanın durumuna ve hastalığın şiddetine göre tedavi planlaması yapılmalıdır. 

Antidepresanlar tedavide kullanılan başlıca ilaçlardır, duruma göre anksiyolitik, antipsikotik, duygudurum dengeleyici ilaçlar da tedavide kullanılabilir. 

Antidepresan ilaçların ilk günlerde hafif yan etkilere neden olabileceği, etkilerinin ise 2-3 hafta içinde yavaş başlayacağı, bağımlılık yapıcı olmadığı, tam düzelme için 6-12 ay kullanılması gerektiği ve doktor kontrolünde bırakılması gerektiği bilinmelidir.

Başta bilişsel davranışçı terapi olmak üzere çeşitli terapi yöntemlerinin de depresyon tedavisinde etkinlikleri gösterilmiştir ve uygun hastalarda yaygın olarak uygulanmaktadır.

Tedavi edilmemiş depresyonlarda intihar riski artmakta, tekrarlama ve kronikleşme sık görülmektedir.