EMDR Nedir?

Geçmişte yaşadığınız travmalar bugününüze de etki ediyorsa EMDR terapisine şans vermek isteyebilirsiniz. Bu terapide travmatik anıları yönlendirmeniz sağlanır. Göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme (EMDR), oldukça yeni ve geleneksel olmayan bir psikoterapi yaklaşımıdır. EMDR, normalde travma sonrası stres bozukluğu için geliştirilmiş olmakla birlikte gün geçtikçe daha da popüler olmaya başlamıştır. EMDR hakkında araştırmalar devam etmekle birlikte EMDR, uzmanlar tarafından hala tartışılan bir yöntemdir.

EMDR’de konuşma terapisi ya da ilaç tedavisi söz konusu değildir. Bunun yerine EMDR, kişinin kendi hızlı ve ritmik göz hareketlerini kullanır. Bu göz hareketleri, geçmiş travmatik olayların neden olduğu duygusal yüklü hatıraların gücünün kırılmasını sağlar. Terapistinizin yönlendirmesi ile geçmiş deneyimlerinizin neden olduğu anksiyete ve korkularınızı atlatmanız amaçlanır.

EMDR’nin can sıkıcı olaylar üzerinde bu olaylarla ilgili hissedilenlerin kişi için daha üzücü hale gelmesi sayesinde etkili olduğu düşünülmektedir. Bu sayede kişinin, travmaya neden olan anılarına ya da düşüncelerine güçlü bir psikolojik tepki vermeden maruz kalmasına izin verir.

EMDR yönteminin zaman geçtikçe düşüncelerin ve anıların, kişi üzerindeki etkilerini azalttığı düşünülmektedir.

EMDR nasıl uygulanır?

EMDR terapisi 8 farklı aşamadan oluşmaktadır. Bu nedenle birden fazla seansa katılmanız gerekmektedir. Tedavi genelde 12 farklı seanstan oluşmaktadır.

1. aşama: Geçmiş ve tedavi planı

Terapistiniz öncelikle geçmişinizi inceleyecek ve tedavi sürecinde nerede olduğunuza karar verecektir. Bu değerlendirme aşaması, travmanız hakkında konuşmanızı ve olası travmatik anıların özel olarak tedavi edilmesini içermektedir.

2. aşama: Hazırlık

Terapistiniz yaşadığınız duygusal ya da psikolojik şiddetle başa çıkmanın farklı yollarını öğrenmeniz konusunda yardımcı olacaktır. Derin nefes alma ve mindfulness gibi yöntemler stres yönetiminde kullanılan yöntemlerden bazılarıdır.

3. aşama: Değerlendirme

EMDR tedavisinin üçüncü aşamasında terapistiniz hedeflenecek olan anıları hedefleyecek ve bu anılarla ilgili tüm ilişkili bileşenleri tanımlanmasını sağlayacaktır.

4-5-6 ve 7. aşamalar: Tedavi

Hedeflenen anıların tedavisi için terapistiniz bu aşamada EMDR terapisini uygulamaya başlayacaktır. Bu seanslar sırasında negatif düşüncelere, anılara ve görüntülere odaklanmanız istenecektir. Bunlarla eş zamanlı olarak terapistiniz göz hareketleri, ses ya da diz dokunuşları ile iki taraflı uyarım uygular.

İki taraflı uyarım sonrası terapistiniz zihninizi boşaltmanızı ve anlık olarak sahip olduğunuz duygu ve düşüncelerinizi fark etmenizi ve bu düşünceleri belirledikten sonra terapistiniz tekrar travmatik anılar üzerine yoğunlaşmanızı ister.

Kendinizi üzüntülü hissetmeye başladıysanız terapistiniz diğer travmatik anıya yönelmeden önce sizi tekrar şu anki zamana döndürür. Zaman geçtikçe bu anılar, düşünceler ve görüntüler ile ilgili duyduğunuz sıkıntı azalmaya başlar.

8. aşama: Değerlendirme

Son aşamada seanslar sonrası ilerlemenizi değerlendirmeniz istenir. Aynı şeyi terapistiniz de gerçekleştirecektir.

EMDR gerçekten de etkili midir?

Pek çok sayıda bağımsız ve kontrollü araştırma, EMDR terapisinin travma sonrası stres bozukluğunda etkili bir yöntem olduğunu göstermektedir. 

2012 yapılan bir araştırmada EMDR terapisinin psikotik bozukluklar ve travma sonrası stres bozukluğu yaşayan kişilerin yüzde 77’sine yardımcı olduğu görülmüştür. Tedavi sonra kişilerin halüsinasyon, delüzyon, anksiyete ve depresyon belirtilerinde ciddi ölçüde azalma olduğu görülmüştir. Araştırmada ayrıca tedavi sırasında belirtilerin kötüleşmediği gözlemlenmiştir.

Daha eski bir araştırmada ise maruz bırakma terapisi ile EMDR terapisi karşılaştırılmış ve EMDR’nin belirtilerin iyileştirilmesinde daha etkili olduğu görülmüştür. Ayrıca EMDR terapisi gösteren hastaların tedavilerini yarım bırakma oranının daha düşük olduğu görülmüştür. Bunun yanı sıra her iki tedavi yönteminde anksiyete ve depresyondaki travmatik stres belirtilerinde azalma olmaktadır?

EMDR’den neler beklemek gerekir?

Terapinin erken aşamalarında sorunlarınızı ve belirtilerinizi terapistinizle konuşmanız gerekmektedir. Ancak bunu yaparken travmatik deneyimlerinizin bütün detaylarını terapistinizle paylaşmanız şart değildir. Bunun yerine terapistiniz bu deneyimlerle ilgili negatif düşüncelerinizi ve duygularınızı, bunların hangilerini pozitif düşünce ve inançlarla değiştireceğinizi isteyecektir. Terapide rahatsız edici duygularla nasıl başa çıkacağınıza dair yöntemler öğreneceksiniz. Ardından terapistiniz duyarsızlaştırma adı verilen süreçte size rehberlik edecektir. Acı çekmenize ya da travma yaşamanıza neden olmuş olan anıları aklınızda tutarken terapistiniz ileri geri yaptığı parmaklarını takip etmenizi isteyecek ya da başka bir iki taraflı uyarım yöntemi kullanacaktır. Bu yöntemler ile negatif duygularınızı değerlendirebilir ve onların bazılarına tutunmanızın gerekmediğini fark edebilirsiniz. Sonraki seanslarda negatif düşüncelere travmatik olaylar ve anıların negatif duygular uyandırmaması ve pozitif duyguların güçlendirilmesi hedeflenir. 

EMDR nasıl işe yarar?

EMDR başlarda geleneksel terapiler gibi başlar. Terapinin başlarında acı veren anılarınız hakkında konuşursunuz ve bu travmalara rağmen nasıl yaşayacağınızı öğrenirsiniz. Terapide iki taraflı uyarım kullanan terapistiniz, onlar tarafından tüketilmeden anılarınıza erişmenizi sağlar.

EMDR’nin nasıl işe yaradığını açıklayan hipotezler şu şekildedir:

• Ritmik, sağ-sol göz hareketi rahatlatıcıdır. Bu sayede hakkında konuşulması zor olan anıları tartışırken sakin kalabilirsiniz.

• EMDR, REM uykusunu taklit eder ve beyninizin sağ ve sol lobları arasında daha iyi bir iletişim kurulmasını sağlar.

• Beyninizin bilgi işlemek için tasarlanmış kısımlarını harekete geçirir. Bu sayede anılarınızı analiz etmeniz sağlanır

• İki taraflı uyarım ile yönelme tepkisi başlatılır. Bu da şu an sizi çevreleyen koşullar ve geçmişinize dikkatinizi vermenizi sağlar.

EMDR terapisinden önce neler bilmeliyim?

EMDR terapisine başlamadan önce gergin olabilirsiniz, bu son derece normaldir. EMDR yöntemini kullanan bir terapistle bir tedaviye başlamak zorlayıcı olabilir. Ancak ortada endişeli olmanızı gerektiren bir durum yoktur.

EMDR terapisine başlayacaksanız şunların gerçekleşmesini bekleyebilirsiniz:

• EMDR, güçlü duyguları tetikleyebilir.

Travmatik olayları hatırlamak, stresten paniğe kadar güçlü duygular uyandırabilmektedir. Bütün bunlar normal olmakla birlikte ağlamanız ya da korkmanız gibi durumlar terapistiniz için şaşırtıcı olmayacaktır. Bu nedenle duygularınızı olduğu gibi kabul etmeli ve deneyimlerinizi yargılayıcı olmamalısınız.

• İki taraflı uyarım başlarda tuhaf hissettirebilir.

Terapistiniz iki taraflı uyarım için ışık, küçük titreşimler veren bir alet ya da başka bir yöntem kullanabilir. İlk başlarda bunlar sizin tuhaf hissetmenize neden olabilse de bunun EMDR’nin gerektirdiği şeyler olduğunu bilmelisiniz.

• Zihniniz farklı yerlerde gezinebilir.

Terapi için gittiğinizde aklınızda belli bir travmatik olay hakkında konuşmak olabilir. Ancak birden başınıza gelmiş olan her şeyi hatırlamaya başlamanız rahatsız hissettirebilir. Çocukluk, lise ya da üniversite deneyimleriniz gibi farklı farklı konular hakkında konuşurken terapistiniz bunda bir gariplik olduğunu düşünmeyecektir. Bu nedenle zihninizin farklı anılarda dolaşabileceğini bilmeli ve zihniniz nereye giderse siz de oraya gitmelisiniz.