EMDR Terapisi Nedir?

1. EMDR Terapisi Nedir?

EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing), Türkçesiyle Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme, travmatik anılarla ilişkili rahatsızlık veren duyguları ve düşünceleri işlemeyi amaçlayan bir psikoterapi yöntemidir. Bu terapi, 1980'lerin sonunda Amerikalı psikolog Dr. Francine Shapiro tarafından geliştirilmiştir ve özellikle Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) tedavisinde etkili olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Ancak, günümüzde yalnızca travma değil, geniş bir yelpazede psikolojik sorunların tedavisinde de kullanılmaktadır.

EMDR’nin Temel Prensibi

Travmatik bir olay yaşandığında, beyinde bu olaya dair anılar sağlıklı bir şekilde işlenemeyebilir. Bu işlenemeyen anılar, beynin farklı bölümlerinde donmuş şekilde kalır ve kişi bu anıları hatırladığında aynı duygusal ve fiziksel tepkileri tekrar yaşayabilir. EMDR’nin amacı, bu travmatik anıları yeniden işlemektir.

Bu süreçte, danışan göz hareketleri ya da diğer bilateral (iki yönlü) uyaranlar aracılığıyla beynin sağ ve sol hemisferleri arasında bir denge sağlarken, terapist eşliğinde anıya dair duygusal yükün hafifletilmesi hedeflenir. Anılar yeniden işlendiğinde, kişinin travmayla bağlantılı olumsuz duyguları azalır ve olayla ilgili nötr bir bakış açısı geliştirir.

EMDR’nin İşleyişi: Beynin Doğal Şifa Mekanizması

EMDR, beynin doğal bir şifa sürecini tetikleyen bir yöntem olarak çalışır. Bu süreç, uykunun REM (Hızlı Göz Hareketleri) evresinde beynin gün içinde yaşananları işlemeye ve düzenlemeye çalışmasıyla benzer bir mekanizmaya dayanır. Terapist tarafından yönlendirilen göz hareketleri, beynin aynı tür bir yeniden işleme sürecine girmesini sağlar. Bu, anıya dair olumsuz duygu ve düşüncelerin nötrleşmesine yardımcı olur.

EMDR Terapisinin Bilimsel Dayanakları

EMDR terapisi, bilimsel olarak etkili olduğu kanıtlanmış bir yöntemdir ve birçok uluslararası sağlık kuruluşu tarafından önerilmektedir:

• Dünya Sağlık Örgütü (WHO): EMDR’yi travma sonrası stres bozukluğu tedavisinde birinci basamak tedavi olarak önermektedir.

• Amerikan Psikiyatri Derneği (APA): EMDR’nin TSSB için etkin bir yöntem olduğunu kabul etmektedir.

• Uluslararası Travma Çalışmaları Merkezi (ISTSS):
  EMDR, travmaya dayalı rahatsızlıkların tedavisinde altın standart terapilerden biri olarak listelenmiştir.

• Araştırmalar, EMDR’nin travmanın yanı sıra depresyon, anksiyete ve fobilerde de etkili olduğunu göstermektedir.

EMDR Terapisinin Öne Çıkan Yönleri

• Hızlı ve Etkili: EMDR, genellikle kısa süreli bir terapi olarak kabul edilir. Hafif travmalar için birkaç seans yeterli olabilir. Bu, diğer terapi yöntemleriyle kıyaslandığında daha hızlı sonuç almayı sağlar.

• Hafızayı Silmez, Yeniden Şekillendirir: EMDR, travmatik anıları unutmanıza değil, onlara dair duygusal yüklerinizi azaltmanıza yardımcı olur.

• Fiziksel ve Duygusal İyileşme Sağlar: Duygusal travmaların bedensel etkileri de azalabilir.

• Yüksek Başarı Oranı:
  Araştırmalar, EMDR terapisine katılan danışanların büyük bir kısmında semptomların önemli ölçüde azaldığını ve duygusal iyileşmenin hızlandığını göstermektedir.

• Geniş Kullanım Alanı:
  EMDR’nin sadece TSSB değil, fobiler, anksiyete, depresyon ve karmaşık travmalar gibi birçok psikolojik durumda etkili olduğu kanıtlanmıştır.

2. EMDR Terapisi Hangi Durumlarda Uygulanır?

• TSSB (Travma Sonrası Stres Bozukluğu)

• Fobiler ve anksiyete bozuklukları

• Depresyon

• Panik bozukluğu

• Yas ve kayıp

• Çocukluk travmaları

• İstismar, kazalar, doğal afetler gibi spesifik travmalar

• Özgüven ve performans kaygısı sorunları

• Çiftlerin ortak travmalarının varlığı

3. EMDR Terapisi Nasıl Yapılır?

• EMDR seanslarının genel yapısı ve süreç adımları:

  • Danışanın geçmiş deneyimleri ve olumsuz anıları keşfedilir.

  • Güvenli bir alan oluşturulur.

  • Bilateral (iki yönlü) uyaranlar kullanılır: Göz hareketleri, dokunsal uyaranlar veya ses.

• Travmatik anıların yeniden işlenir ve nötr hale getirilir.

4. EMDR Terapisi Kaç Seans Sürer?

• Ortalama seans süresi ve her danışanın ihtiyacına göre terapi süreci değişebilir.

• Hafif travmalar için birkaç seansın yeterli olabilirken, kompleks travmalar daha uzun sürebilir.

5. EMDR Terapisi Güvenli midir?

EMDR terapisi, danışanın kendini güvenli hissetmesi için terapist, süreci bireyin ihtiyaçlarına göre şekillendirir. EMDR terapisinde bazı danışanlar süreç boyunca geçici olarak duygusal yoğunluk yaşayabilir. Bu yan etkiler şunları içerebilir:

• Geçici Duygusal Yorgunluk: Travmatik anılarla yüzleşmek duygusal olarak yorucu olabilir, ancak bu durum genellikle kısa sürelidir.

• Duygu Dalgalanmaları: İşlenmemiş travmalar çalışıldığı için bazı danışanlar seanslardan sonra artan duygusal hassasiyet hissedebilir.

• Hafif Fiziksel Tepkiler: Bazı danışanlar, anıya odaklanırken bedensel tepkiler (örneğin, mide bulantısı, hafif terleme) hissedebilir.

Bu tepkiler, terapinin doğal bir parçası olup genellikle birkaç seans içinde azalır. Terapist, bu tür durumlarla başa çıkmak için danışana rehberlik eder.

EMDR ile İlgili Sık Sorulan Sorular

EMDR sırasında neler hissederim?

Bireyler genellikle bazı anıların ve duyguların yeniden canlandığını hissedebilirler, ancak bu süreç terapist rehberliğinde güvenli bir şekilde gerçekleşir.

EMDR hipnoz mudur?

Hayır, EMDR hipnoz değildir. Birey tamamen bilinçli ve kontrol sahibidir.

Her travma EMDR ile çözülebilir mi?

Çoğu travma için etkili bir yöntemdir, ancak bazı kompleks durumlarda diğer terapi yöntemleriyle birleştirilebilir.

EMDR sadece travma için mi kullanılır?

Hayır, fobiler, anksiyete, depresyon gibi diğer durumlar için de uygulanabilir.

EMDR herkes için uygun mudur?

Her bireyin ihtiyaçları ve durumu farklıdır. İlk değerlendirme görüşmesinde EMDR’nin uygun olup olmadığı belirlenir.