Gebelikte 3. Ay

Gebeliğin 9.Haftasında Bebeğiniz Ne Durumdadır?

9. gebelik haftasından sonra artık embryoya“fetus” adını veriyoruz. Bu haftanın sonlarına doğru bebeğiniz 22 mm boyuna ulaşır. 9. Hafta boyunca parmaklar ve başparmak belirginleşir, gövde uzar, kuyruk kaybolmaya başlar, primitif organlar gelişmeye devam eder. Kalp odacıklara ayrılmış haldedir. Kalbinde aorta ve pulmoner damarların kapakçıkları oluşmuştur. Karaciğeriartık kan hücreleri üretmektedir. Kemikleri tam olgunlaştıktan sonra artık bu görevi kemik iliği üstlenir. Bebeğinizin akciğerlerinde doğumdan sonra hava akışını sağlayacak olan bronşlar gelişmeye başlar.

Bebeğinizin el ve ayak bilekleri, diz ve dirsekleri gelişir. Kemikleri başlangıçta kıkırdaktan oluştuğu için yumuşak ve esnektir, cilt ve kemikler arasında kas dokusu oluşmaya başlamıştır. Boynu daha fazla gelişerek başlarını hafif kaldırıp çevirebilirler. Hatta elleri ile yüzlerine dokunabilirler, bu başparmak emmenin başlangıcıdır.

Bebeğinizin yumurtalıkları veya testisleri artık iyi gelişmiştir. Ancak dış cinsel organlar henüz oluşmaya başladığı için her iki cinsiyet dıştan aynı görünümdedir.

Gözün korneası, göz kapakları, dış kulak yolu, kulak kepçesi, artık mevcuttur. Gözde retina ve göz rengi belli olur. Burun delikleri belirir. Koku almaya yarayan sinir oluşur. Bebeğinizin tırnak yatakları belirir ancak gerçek tırnaklar yaklaşık 20 haftalık iken oluşur.

Yutak belli olmaya başlar. Ağız boşluğu oluşumu görülebilir. İnce barsaklar uzar, böbrek oluşumu tamamlanır ve ilk kez idrar üretmeye başlar.

9. Haftada Annedeki Değişiklikler

Bazı kadınlar gebelikleri sırasında sık baş ağrıları yaşarlar. Bunlar hormonal değişiklikler ve/veya dolaşımdaki kan hacmindeki normal artış nedeni ile olabilir (% 50'ye kadar). Gebelik sürecine uyum sağlayabilmek stresli olabilir, bu stres gerilim başağrılarına neden olabilir. Baş ağrıları veya migrene yatkınlığınız varsa gebeliğiniz sırasında hiç ağrı yaşamayabilirsiniz veya ağrılarınız artabilir.

Bazı kadınlar hamilelik sırasında kendilerini sersemlemiş veya fiziksel olarak halsiz hisseder. Bayılma ve baş dönmesi sık görülür çünkü kan damarlarınız progesteron hormonunun etkisi altında doğal olarak gevşer ve genişler, bu da kan basıncınızı düşürür.

9. haftadan itibaren anne kanında Fetal Serbest DNA testi olan Down Sendromu tarama testi bakılabilir. Serbest fetal DNA gebelik sırasında plasentadan anne kanına geçen ve hücre içerisinde bulunmayan serbest olarak saptanan genetik materyaldir. DNA'yı kullanan testler gebelik taramalarında son yıllarda giderek artan şekilde kullanılmaktadır. Özellikle “trizomi 21” gibi sık görülen kromozom bozukluklarının taramasında günümüzde kullanılan en güvenilir testlerdir. Serbest fetal DNA gebelikte nadiren 5. hafta (son adete göre) kadar erken dönemde saptanabilse de genellikle 9. haftadan sonra ölçülmektedir.

İkili tarama teste benzer şekilde tüm genetik sendrom ve kromozom bozukluklarından ziyade belirli kromozomlara ait patolojileri tarayan, sonuç olarak patolojinin varlığı veya yokluğunu değil, hastanın düşük veya yüksek risk grubunda olduğunu belirten ve kesin tanı için amniyosentez veya koryon villus örneklemesi (CVS) gibi invaziv tanı işlemlerine gereksinim duyulan testlerdir.

Gebeliğin 10. Haftasında Bebeğiniz Ne Durumdadır?

Bebeğiniz 27-31 mm boyuna ulaşmıştır. Bu haftanın sonlarında en önemli organları oluşmuştur. Bacakları kollarından uzundur, büyük kas grupları gelişmiştir. Yelpaze şeklinde olan parmaklar perdelerinden tam parmak olacak şekilde ayrılır. Göz kapakları gözleri kapatır ve 26. Haftaya kadar kapalı kalır. Dış cinsel organlar gelişmeye başlar.

Beyni ve sinir sistemi olgunlaşır, kas ve sinirler birlikte çalışarak ilk hareketler artık başlar. İlkel refleksleri vardır ve avuç içleri veya ayak tabanları dokunulmaya cevap verir. Başlangıçta bebeğin hareketleri küçük, düzensiz ve koordine değildir ve çok hafif olduğu için hissedemezsiniz. Bebeğiniz çenesini açıp gerebilir. Vücutları daha düzdür, göğüslerinde küçük kaburgaları belirir. Sindirim sistemleri hızlı bir şekilde gelişmektedir ve anüs tam oluşmuştur.

10. Haftada Annedeki Değişiklikler

Gebe kadınlarda sıklıkla bazen ağrılı gaz şikayetleri olur. Naneli çay veya naneli su rahatlatabilir. Progesteron hormonu barsak hareketlerini yavaşlattığı için kabızlık da yaşanabilir. Bu dönemlerde anne adayının duygu durumunda dalgalanmalar çok sık görülür. Kendinizi zaman zaman melankolik zaman zaman da çok mutlu hissedebilirsiniz. Bu çok normal bir durumdur. Vücudunuzda hissettiğiniz değişiklikleri muayeneye gitmeden önce not almanız hekiminizle görüşmeniz sırasında unutmanıza engel olacaktır.

Yaşadığınız ortamdaki toksinler, radyasyon, kimyasallar, enfeksiyon hastalıkları, böcek ilaçları, elektromanyetik alan, hava kirliliği, iş ve evdeki çevresel koşulların gebeliğinizi ve bebeğinizi olumsuz etkileyip etkilemeyeceği konusunda endişe duyabilirsiniz.

Soğuk algınlığı, nezle gibi şikayetler ile baş etmenin en iyi yolu istirahat, bol sıvı alınması ve vücudunuzun kendini iyileştirmesini beklemektir. Ancak ateşiniz veya sinüzitiniz olursa doktorunuza baş vurmanız gerekir.

Gebeliğin 11. Haftasında Bebeğiniz Ne Durumdadır?

Bebeğinizin baş popo uzunluğu artık 5 cm ve yaklaşık 8 gramdır. Son bir haftada boyu yaklaşık 2 kat artmıştır.

Tam olgunlaşması 24-28. Haftalar arasında gerçekleşse de bebeğinizin sınırlı emme ve yutma yeteneği gelişir. Tad alma tomurcukları onu saran amniyotik sıvıyı tadacak şekilde oluşmuştur. Böbrekleri çalışmaya başlar ve mesanesine sıvı salgılar. Bundan sonra doğuma kadar bebeğiniz amniyotik sıvıya sürekli temiz idrar yaparak ve bu sıvıyı yutup tekrar idrarını yaparak böbreklerin fonksiyonlarını korur. Bebeğiniz amniyotik sıvıyı soluyarak akciğer altındaki diyafram zarını güçlendirir ve akciğerlerin düzenli ritmik genişlemesini deneyimler. Midesi mide sıvılarını salgılar, çenesinde 20 bebek dişi vardır.

Bebekte en erken kaydedilebilen elektriksel beyin aktivitesi 7. Haftadadır, ancak uyarılar hafif ve düzensizdir. 11. Haftaya gelindiğinde bebeğinizin beyin dalgaları gerçek hareketler ile eş zamanlı olacak şekilde daha düzenli olmaya başlamıştır. Bebeğinizin beyin hücreleri dakikada 100 000 olacak şekilde hızla artmaktadır.

Bebeğinizin cinsel organları kız ve erkek olarak kesin belirgin olmasa da halen gelişmeye devam etmektedir. Erkeklerde testosteron hormonu, kız bebeklerde ise testosteron hormonunun olmaması nedeni ile cinsel organlar gelişmeye devam etse de erişkindeki şekline ancak 15. Haftada ulaşır.

11. Haftada Annedeki Değişiklikler

Bu haftanın sonlarına doğru rahiminiz artık pelvis kemiğinin içinden yukarı doğru yükselir ve rahimin fundus denilen tepe kısmı doktorunuz ve sizin tarafınızdan hissedilebilir. Vücut ısınızdaki artışı fark edebilirsiniz. Vücut ısısı artışı metabolizmanızın %20 oranında artmasına bağlıdır. Kan dolaşımının artması da ısı artışınızın bir sebebidir, daha fazla terleyebilirsiniz.

Bu haftalarda duygusal durumunuz hassas olabilir. Bu hassasiyet kendinizle olan hislerinizle veya eşinizle olan ilişkinizle alakalı olabilir, eşinizin yanınızda olmasını isteyebilirsiniz, bebeğinizin gelişiminin sağlıkla devamı konusunda endişeleriniz olabilir. Bazı gebelerin ailelerinde kalıtsal hastalıklar olması nedeni ile sakat doğurma endişesi daha fazladır.

Bu haftadan itibaren “11-14 hafta testi”olarak bilinen “ikili tarama testi” yapılır. Bu testin amacı Trizomi 21olan Down sendromu ve Trizomi 18 adı verilen bir diğer kromozom bozukluğu olan bebekleri gebeliğin erken dönemlerinde saptamaktır. 2 aşamalı yapılır: İlkinde detaylı (ayrıntılı) ultrason yapılarak bebeğin baş-popo uzunluğunun ölçüldüğü kesitte ense kalınlığı ve burun kemiği ölçülür.2. Aşamada ise anneden alınan kan örneğinde gebelik hormonu olan beta-hCG’nin serbest kısmı (free beta-hCG) ve PAPP-A adı verilen bir diğer proteinin ölçülür. Bu ölçümler tek başlarına yapıldığında duyarlılıkları düşükken bir arada değerlendirildiklerinde doğruluk oranı %90′a kadar çıkmaktadır. Sonuç olarak “ikili tarama testi” Down sendromu ve Trizomi 18 kromozom bozukluklarını %90 oranında saptayabilen bir tarama testidir. Bu testin riskli olarak tespit ettiği durumlarda tanıya yönelik testler olan koryon villus örneklemesi (CVS) veya amniosentez yapılarak gerçek tanı koyulur.

Gebeliğin 12. Haftasında Bebeğiniz Ne Durumdadır?

Bebeğinizin kemikleri yumuşak ve esnek halden (çoğu kıkırdak) sertleşerek kemik haline dönüşür, karnınızda artık sürünme ve tırmanma şeklinde hareketlere başlar ancak henüz çok küçük olduğu için hissedemezsiniz. Bebeğinizin üst dudağında ve kaşlarında çok ince kıl tutamları belirir, barsakları artar yeşil-siyah, katranımsı mekonyum adı verilen bir madde ile dolu bir şeklide genişler ve kasılır. Bebekler doğumdan sonra ilk bağırsak hareketleri olarak mekonyum yaparlar.

Bebeğin hareketleri artık daha koordine ve amaçlıdır ve çok az sayıda gebe 12. Haftada bebek hareketlerini hissetmeye başlar. Düzenli hareketler artık bebeğinizin büyüme ve gelişimi için önemli hale gelir. Bu hareketler olmazsa kasları, eklemleri ve kemikleri normal işlevlerini yapacak şekilde gelişemezler.

12. Haftada Annedeki Değişiklikler

Hamileliğinizin önceki haftalarına göre artık kendinizi daha sağlıklı ve güçlü hissetmeye başlarsınız. Yorgunluk ve sabah rahatsızlıkları giderek azalır. Ancak gebelerin %15 kadarında 20. Haftaya kadar bulantı veya kusma şikayetleri devam edebilir. Kendinizi enerjik hissederseniz gebelik egzersizlerine başlayabilirsiniz.

İştahınız artık daha iyidir. Bebeğinizin gelişimi ve gebeliğinizin sorunsuz devamı için sağlıklı beslenmeye artık önemli hale gelir. 12. gebelik haftasından sonra folik asit almanıza gerek kalmaz. Çiğ süt ve çiğ sütten yapılan peynirler, cıva ve diğer ağır metalleri içeren balık ve deniz ürünleri gibi gıdalardan kaçınmanız gerekir. Bebeğinizin kemiklerinin gelişimi için kalsiyum ihtiyacı artar, besinlerle yeterli kalsiyum almazsanız kalsiyum deposu olan kendi kemiklerinizdeki kalsiyum kullanılır.

Gebeliğin bu döneminde kadınların çoğu gebeliği ve onun getirdiği değişikleri kabul etmiş ve duyguları dengelenmiştir. İlk 12 haftadan sonra düşük riskinin azalması daha fazla rahatlamanızı sağlar.