Gebelikte Covid-19 Enfeksiyonu

2019 Aralık’ından itibaren Çin’de başlayıp dünyaya hızla yayılan(Pandemi) Coronavirus enfeksiyonu, Dünya Sağlık Örgütü(WHO) tarafından COVID-19, etken olan virüs ise SARS-Cov-2(Severe acute respiratory syndrome coronavirus-2) olarak adlandırılmıştır.

SARS-Cov-2, 2003 yılında Uzakdoğu’da ortaya çıkan SARS virusu, 2012 yılında ortaya çıkan MERS virüsü ile aynı soydan gelen bir virüstür. Yarasalardan insana atladığı düşünülmektedir.

Şu anda dünya üzerinde 1buçuk milyon insanı enfekte etmiş durumdadır. Ölüm oranı %2-4 arasındadır. Hızlı yayılması ve kesin bir tedavisinin olmaması ve de aşısının hala bulunamamış olması yarattığı etkiyi artırmaktadır.

Virüs hasta ya da semptomsuz olduğu halde virüsü taşıyan bireylerden öksürme ya da hapşırma yoluyla ortaya saçılan damlacıklarla ya da kontamine yani kirli yüzeylerden kişinin el ile alınan virüsün ağız-burun ya da göze temas yoluyla bulaşır. Damlacıkların 2metreye kadar ulaşabildiği bildirilmiştir.

Kuluçka süresi 2-14 gündür. Ortalama yaş 49-56 olsa da her yaşta görülebilmektedir.

Vakaların yarısına yakınında ek bir hastalık da vardır(Hipertansiyon, diabet, romatizmal hastalık gibi).

Enfeksiyonun yaygın belirtileri ateş, öksürük ve nefes darlığıdır. Ciddi vakalarda pnömoni, böbrek yetmezliği ve ölüm görülmektedir.

Tanı testleri 3 tanedir. Bunlardan en sık uygulananı burun ve ağızdan girilip en arkadan(nazofarengeal bölgeden) alınan sürüntüdeki hücrelerden virüse ait bir parçanın tespitini sağlayan PCR(Polimeraz zincir reaksiyon) testidir. Doğruluk oranı %60 civarıdır. Negatif gelirse birkaç gün ara ile bir ya da iki kez daha tekrarlanmalıdır. Ayrıca antijen testi ve hastalığı geçirenlerde antikor testi de vardır ama antijen testi güvenilir bulunmamıştır.

Vakaların %83.2’sinde lenfopeni görülür.

Ciddi vakalarda nefes darlığı ve arteriyel kanda Oksijen satürasyonunun %95’in altına düşmesi durumunda Akciğer BT’de tipik “buzlu cam opasiteleri” görülür(Vakaların %56.4’ünde). Bu görünüm varsa, testin sonucunu beklemeden Covid 19 tedavisi başlanmaktadır.

Vakaların hastanede ortalama yatış süresi 12 gündür.

Son zamanlarda ciddi belirtisi olmayan vakalar evde izolasyon ile takip edilmeye başlanmıştır.

Tedavide bir sıtma ilacı olan ve romatizmal hastalıklarda da kullanılan Hidroksiklorakin ile antiviral ajanlardan olan ve daha önceki SARS ve MERS’te kulanılan remdesivir ve Çin’deki salgında kullanılan Letonavir-ritonavir ve sekonder bakteriyel enfeksiyon da varsa azitromisin kullanılmaktadır.

Gebelerde Covid 19 tedavisinde bu ilaçların kullanımı Enfeksiyon hastalıkları ve Kadın Doğum hekimlerinin istişaresi sonunda yapılmalıdır. Ancak yapılan çalışmalarda yukarıda bahsi geçen ilaçlarla ilgili olarak yeterli veri olmasa da fetal anomali sıklığını artırmadığı bilinmektedir.

Gebelerin Covid 19  enfeksiyonuna daha duyarlı olduğunu gösteren bir çalışma yoktur. Ancak gebelerin diğer insanlara göre hastalıklara daha duyarlı olmaları, morbidite ve mortalitelerinin daha yüksek olması ve daha önceki SARS ve MERS salgınlarında gebelerde görülen yüksek ölüm oranları gebelerin İZOLASYONU ve hastalanmaları durumunda daha dikkatli ve yetkin bir ekip tarafından yapılmasını gerektirmektedir.

Enfekte gebeler diğer insanlar gibi tedavi edilirler. Bazı vakalarda çocukta sıkıntı(Fetal Distres) ve erken doğum görülmüştür. Gebelik ve doğum yönetiminde enfeksiyon hastalıkları, yoğun bakım uzmanları ve ilgili branşlarla beraber uygun tedavi yapılmalıdır. Yatırılan hastalar negatif basınçlı odalara alınmalı, solunum sıkıntısı olanlara oksijen tedavisi ve mekanik ventilasyon uygulamaası yapılmalıdır. Fazla sıvı tedavisinden kaçınılmalı, sıkı olarak fetal ve uterin monitörizasyon yapılmalıdır.

Doğum zamanına karar verecek olan kadın doğum uzmanıdır. Erken doğum durumunda çocuk akciğer gelişimi için anneye yapılacak olan glukokortikoid için enfeksiyon hastalıkları ile istişare yapılmalıdır.

Doğum şekli normal olacaksa ıkınma zorluğuna karşı epizyotomi ile doğumun ikinci dönemi  kolaylaştırılır. Sezeryanda ise genel anestezi yerine epidural ve spinal anestezi yöntemleri uygulanmalıdır.

Gebelik ve doğumda direkt bulaş görülmemiştir. 

Doğumdan sonra yenidoğanın anneden 14gün uzaklaştırılmasını isteyenler olduğu gibi annenin maske ile izole edilerek çocuğunu emzirmesini önerenler de vardır. Anneden pompa ie alınan sütü bebeğe verenler de vardır. Aynı odada kalacaklarsa 2metre kuralı uygulanmalıdır.

Bizim gebelere ve diğer jinekolojik şikayeti olan hastalara önerimiz, ciddi bir sorun yoksa evinizde kalın demek olacaktır.

Ve temennimiz tabii ki aşı bulunması ve bu arada virüsün mutasyona uğramaması uğrayacaksa da virulansının düşeceği şekilde olmasıdır.