Hemoroid

Hemoroid nedir?

Her insanda makat çevresinde, çoğunlukla üç adet toplardamar yumağı vardır. Hemoroid, bu toplardamar yumaklarının gevşemesi, şişmesi ve meme şeklinde aşağı sarkmasıdır. Bu gevşeme genellikle uzun zamanda ortaya çıkar. Bu yüzden hemoroidli kişilerin şikayetleri uzun zamandan beri vardır.

Ancak bazen hiçbir şikayeti olmayan kişiler veya hemoroidi olduğu bilinen ama çok rahatsız olmayan kişiler, makatlarında birdenbire ortaya çıkan ağrılı bir şişlikten dolayı başvururlar. Akut tromboze hemoroid (boğulmuş hemoroid) dediğimiz bu durum şiddetli ağrı sebebiyle hemen tedavi edilmesi gereken acil bir hastalıktır.

Hemoroidin sebepleri nelerdir?

Sürekli kabızlık ve ıkınma makat çevresindeki damarlarda basıncın artmasına yol açar; artan basınç damarları genişletir yani hemoroid oluşumuna sebep olur. Bu sebeple tedavide kabızlığı gidermek için dışkı yumuşatıcıların kullanılması önemlidir. Ailevî yatkınlık da bir sebeptir. Anne veya babasında hemoroid olan kişilerde diğer insanlara göre daha sık hemoroid görülür. Acılı ve baharatlı gıdaların bolca yenmesi de dışkılama esnasında ıkınmaya ve tahrişe yol açtığından hemoroid oluşumuna sebep olur.

İç-Dış hemoroid nedir?

Hemoroid memeleri (damar yumakları) genellikle içte yerleşirler ancak makatın dışında, kenarlarda da damar yumakları vardır. Hastalığın ilk evrelerinde iç hemoroidlerde problem varken zamanla büyüme ve sarkma sonucunda dış hemoroidler de hastalıklı hale gelir; iç ve dış hemoroid memeleri birleşirler, birbirinden net ayrılamazlar.

Hemoroidin belirtileri nedir?

Hemoroid hastalığının genel belirtileri kanama, şişlik, ağrı, kaşıntı ve akıntıdır. Hastalığın derecesine göre bu belirtilerden biri veya hepsi bir arada görülebilir.

Hemoroid hastalığının dört derecesi vardır. Birinci derece hemoroidde hastanın dışkılama esnasında az miktarda kanama şikayeti olur. Hemoroidler makatın içinde olduklarından gözle muayenede hemoroidler görülemez. Aletle (anoskop) makattan içeri bakılınca büyümüş hemoroid memeleri (şişlikler) görülür.

İkinci derece hemoroidde, dışkılama esnasında memeler dışarı çıkıp kendiliğinden içeri girerler. Kanama, kaşıntı gibi rahatsızlıklar olur.

Üçüncü derece hemoroidde, memeler dışkılama sonrasında ancak el ile içeri itilebilir. Kanama, şişlik, kaşıntı gibi şikayetler de artmıştır.

Dördüncü derece hemoroidde, memeler artık tamamen dışarıdadır, içeri gitmezler. Kanama, akıntı, kaşıntı, akıntı ve makatta rahatsızlık hissi olur.

Dış hemoroidler ise zaten makatın dışında yerleşmişlerdir. Başlıca şikayetleri şişlik hissi, kanama ve ağrıdır.

Eğer hemoroidler boğulursa, şişlikler kısa zamanda çok büyürler, aşırı hassasiyet olur. Hasta oturamaz, yürüyemez ve dışkılayamaz.

Ne zaman tedavi olmam gerekir?

Maalesef insanlar hemoroidin şikayetlerini önemsemediklerinden hekime geç gelirler, dolayısıyla ancak ileri evrede tedavi için yardım isterler. Bu sebeple daha hastalığın başında hemoroid tedavi edilmelidir ki ilerleyip şikayetler artmasın, ilaçlarla düzelebilecek hastalık ameliyat gerektirmesin.

Ayrıca makatta, şikayetleri aynı olup teşhis ve tedavileri farklı hastalıklar da mevcuttur. Bu ayırımı yapmak için muhakkak bir hekime görünmek gerekir.

Ne gibi tedavi yöntemleri vardır?

Hemoroidde evrelerine göre çeşitli tedaviler vardır. Birinci derece hemoroidde ilaç tedavileri, barsak alışkanlıklarının düzenlenmesi, acılı yiyeceklerden sakınmak, kabızlığın giderilmesi genellikle yeterlidir.

İkinci derece hemoroidde de; ilaç tedavileri, infrared koagülasyon (ışın tedavisi), lazerle damarları büzüştürme ve lastikle bağlama tedavileri uygulanır. Lastik band ile bağlama yöntemi henüz ameliyat aşamasına gelmemiş iç hemoroidler için çok uygun bir yöntemdir. Kısa süreli (5-10 dk) bir işlemdir. İşlem sonrası normal hayata hemen dönülür.

Üçüncü derece hemoroidde, lastikle bağlama, lazer ve ameliyat tedavileri; dördüncü derecede hemoroidde ise sadece ameliyat tedavileri uygulanır. Ameliyatta hastalığı oluşturan memeler alındığı için hastalık hemen ortadan kaldırılmış olur. Bu tedaviler arasında uzun vadede en etkilisi ve tekrarlama ihtimali en düşük yöntem, halen ameliyattır.

Tedavi olmazsam ne olur?

Hemoroid tedavisi şikayetleri gidermek için yapılır. Tedavi edilmezse hastalık ilerler, şikayetler artar.

Makat etrafında hassasiyet çok fazla olduğundan bu bölgedeki yaralanmalar çok ızdırap vericidir. Tedavi edilmemiş hemoroid memeleri bu ızdırabın devam etmesi demektir. Tedavi edilince hastanın rahatı sağlanmış olur.

Kanama bu hastalarda önemli bir şikayettir. Tedavi edilmezse can sıkıcı kanamalar sürer gider; çok miktarda kan kaybı olduğunda, kansızlık gelişebilir.

Tedavi edilmemiş hemoroidler boğulma (akut tromboze hemoroid) dediğimiz şiddetli ağrılı şişlik gelişebilir. Bu durum hemoroidin ilk şikayeti olarak da görülebilir.

Ameliyattan sonraki dönem nasıldır?

Ameliyat sonrası ilk dışkılama esnasında biraz ağrı ve kanama normaldir. Sonrakilerde bu durum azalır. Kabızlığın olmaması, ilaçların düzenli kullanılması ve sıcak su lastiğine oturmak hem ağrıyı keser hem de iyileşmeyi hızlandırır.

Ne zaman işime dönebilirim?

Ameliyat sonrası ortalama bir haftalık istirahat sonrasında normal hayata dönülür. Oturma esnasında oluşacak ağrılar için sıcak su lastiği kullanmaya devam edilir.

Ameliyattan sonra hemoroid tekrar eder mi?

Bütün hemoroid memelerinin alındığı bir ameliyattan sonra tekrarlama görülmez. Ancak yara iyileşmesinin tam olmadığı durumlarda hastalar ağrı ve kanamadan şikayet edebilirler. Bu, hastalığın tekrarı değil, iyileşmemiş yaranın yaptığı rahatsızlıktır. Bazı hemoroid ameliyatlarında da bütün hemoroid memeleri değil, sadece problem çıkaran memeler alınırsa hiç dokunulmamış bölgelerden daha sonra hemoroid gelişebilir. Bu da, hasta tarafından hemoroidin tekrarı olarak algılanabilir.

Hemoroid ameliyatının komplikasyonları var mıdır?

Her ameliyattan sonra istenmeyen durumlar görülebilir. Hemoroid ameliyatından sonra da kanama, ağrı, iltihaplanma, yara iyileşme problemleri (yetersiz iyileşme, aşırı iyileşme ve makat darlığı) ve hastalığın tekrarı görülebilir.

Ameliyattan sonra gaz dışkı kaçırma gibi şikayetler olur mu?

Hemoroid ameliyatında makat kaslarına dokunulmadığı için bu kasların işlevinde bir değişiklik beklenmez. Ama ameliyattan hemen sonra yara varlığı ve ağrı sebebiyle dışkı gaz kaçırma olabilir. Yara iyileştikten sonra bu şikayetler olmaz. Eğer hemoroid ile birlikte başka hastalık varsa ve ameliyatta o hastalıklar için makat kaslarını etkileyen işlem yapılmışsa gaz dışkı kaçırma gibi istenmeyen sonuçlar olabilir.

Hemoroid başka bir hastalığa döner mi?

Hemoroid başka bir hastalığa dönmez. Ancak bazen başka hastalıklarla birlikte görülebilir. Örneğin rektum (kalın barsak son kısmı) kanseri olan bir hastada hemoroid de varsa hastanın şikayetleri hemoroidle karıştırılabilir; hemoroid tedavi edilirken kanser gözden kaçabilir. Bu sebeple hastanın durumuna göre hemoroid tedavisi öncesi kalın barsak kontrolü (kolonoskopi) gerekebilir.

Makatta ve çevresinde sıkça görülen diğer hastalıklar, çatlak (anal fissür), fistül (tünel), kıl dönmesi, siğiller de hemoroid hastalığı ile karıştırılabilir. Dikkatli bir muayene ile bu hastalıklar teşhis ve tedavi edilebilirler.