Overthinking: Aşırı Düşünme ve Baş Etme Yolları

Belirsizlikler sırasında zihnimiz bu belirsizliği tolere etmeye çalışır ancak bazı durumlarda edemez. Edemediği durumda zihnimize tehdit sinyalleri göndermeye başlar ve biz kaygı durumuna geçeriz. Zihnimiz bu tehdidi çözebilmek adına bir savunma mekanizması gerçekleştirir ve biz aşırı düşünme durumuna geçeriz. Overthinking-Aşırı Düşünme hali işte tam da burada başlıyor. Aslında belirsizliğe karşı bir savunma mekanizması olarak. Peki her belirsizliğe aşırı düşünme ile mi cevap veririz? Hayır.

Günlük hayatımızda hepimiz zaman zaman bazı olaylar üzerine uzun uzun düşünürüz. Ancak bu düşünme süreci kontrol edilemez hale gelip sürekli hale geldiğinde, zihinsel yorgunluk, kaygı ve karar verme güçlükleri gibi sorunlara yol açabilir. İşte bu durumda biz “overthinking” yani aşırı düşünme yaşıyor olabiliriz denilebilir.

Peki, overthinking tam olarak nedir ve nasıl başa çıkabiliriz?

Overthinking Nedir?

Overthinking, bir durumu, olayı veya düşünceyi tekrar tekrar analiz etme, detayları sürekli gözden geçirmedir. Bir problem çözme biçimi gibi görünse de çoğu zaman çözüm üretmekten ziyade bizi daha da kaygılndırır. Bu, genellikle iki şekilde ortaya çıkar:

1. Geçmişe Odaklanma: “Keşke şöyle yapsaydım”, “Neden böyle söyledim?” gibi düşüncelerle geçmiş olayları tekrar tekrar değerlendirme.

2. Geleceğe Odaklanma: “Ya başarısız olursam?”, “Ya kötü bir şey olursa?” gibi olası senaryolar üzerine sürekli endişelenme.

Overthinking ile Nasıl Başa Çıkabiliriz?

1. Farkındalık Kazan
   Öncelikle aşırı düşündüğünü fark etmek, bu durumla başa çıkmanın ilk adımıdır. Kendi iç konuşmalarına dikkat ederek, hangi düşüncelerin seni gereksiz yere meşgul ettiğini, çözüm üretmek yerine daha da kaygılandırdığını belirleyebilirsin.

2. Düşünceleri Yazıya Dökmek
   Kafandaki düşünceleri bir deftere yazmak, onları daha somut hale getirerek zihinsel yükünü hafifletebilir. Zihnimizde karmaşık halde düşünülen yapılar beyne işlenmemiş ve tekrar düşünülmesi gereken yapılar olarak mesaj verir. Ancak yazılan ve somut hale getirilen düşünceler beyne işleniyor mesajını vererek aşırı düşünmeyi de azaltabilir.

3. Sevdiğin Aktivitelerle Uğraş
   Boş zamanlarda aşırı düşünmeye eğilim artar. Meditasyon, spor, yürüyüş, hobiler veya kitap okumak gibi zihni meşgul eden aktiviteler yaparak aşırı düşünme halini hafifletebilirsin.

4. Kendine Zaman Sınırı Koy
   Eğer bir konu hakkında düşünmeye ihtiyacın varsa, kendine belirli bir süre tanı. Örneğin, “Bu konuyu akşam müsait olduğum zamana kadar rafa kaldırıyorum ve yarım saat düşüneceğim, sonra bırakacağım” gibi bir zaman sınırı koymak, kontrolü kaybetmeni önleyebilir.

5. Olumlu Bakış Açısını Güçlendir
   Olumsuz senaryolar üretmek yerine, alternatif olumlu bakış açıları geliştirmeyi dene. “Ya başarısız olursam?” yerine “Başarılı olabilirim ve öğrenebilirim” gibi düşünceler geliştirmek kaygıyı azaltabilir.

6. Gerekirse Profesyonel Destek Al
   Eğer aşırı düşünme hayat kaliteni ciddi şekilde etkiliyorsa, bir psikologdan destek almak faydalı olabilir. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), aşırı düşünme döngülerini kırmada oldukça etkili bir yöntemdir.

Sonuç olarak,

Overthinking, zihnimizi gereksiz yere yoran ve bizi mutsuz eden bir alışkanlık olabilir. Ancak farkındalık kazanarak, zihnimizi daha sağlıklı düşünme kalıplarına yönlendirebiliriz. Unutma, düşünmek önemlidir ancak aşırı düşünmek hayat kaliteni düşürebilir.