Polikistik Over Sendromu Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Kadınların üreme sağlığını etkileyen en yaygın hormonal bozukluklardan biri olan Polikistik Over Sendromu (PCOS), her 7 kadından 1’inde görülmesine rağmen çoğu zaman yeterince fark edilmeyebilir. Adet düzensizlikleri, tüylenme, kilo alımı ve hatta infertilite gibi pek çok belirtiyle kendini gösterebilen bu sendrom, sadece üreme sistemini değil, genel sağlığı da etkileyebilir. Ancak iyi haber şu ki, PCOS erken tanı ve doğru tedaviyle yönetilebilen bir durumdur. Bu yazıda, PCOS hakkında en sık sorulan sorulara yanıt vererek hastalığın belirtilerini, teşhis sürecini, tedavi yöntemlerini ve yaşam tarzı değişiklikleriyle nasıl kontrol altına alınabileceğini detaylıca ele alacağız.

Polikistik Over Sendromu Nedir? PCOS, yumurtalıklarda hormonal dengesizliklerin meydana gelmesiyle ortaya çıkan ve yumurtlama düzenini bozabilen bir sendromdur. “Polikistik” ifadesi, yumurtalıklarda küçük, sıvı dolu keseciklerin (kistlerin) bulunabileceğini belirtse de, her PCOS hastasında bu görüntü oluşmaz. Asıl sorun, hormonların düzensiz çalışmasıdır. Bu sendromda östrojen ve progesteron dengesizleşirken, androjen adı verilen erkeklik hormonları normalden daha fazla salgılanabilir. Bu da adet düzensizliklerine, aşırı tüylenmeye, sivilce sorunlarına ve saç dökülmesine neden olabilir. PCOS, sadece üreme sistemini değil, vücudun genel metabolizmasını da etkiler. İnsülin direnci ile yakından ilişkilidir ve kilo alımını kolaylaştırarak, ilerleyen dönemlerde diyabet ve kalp hastalıkları riskini artırabilir.

PCOS’un Belirtileri Nelerdir? PCOS, farklı kadınlarda farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Kimi hastalar yalnızca adet düzensizlikleri yaşarken, bazıları kilo artışı, aşırı tüylenme ve cilt problemleri gibi daha belirgin semptomlarla karşılaşır. En yaygın belirtiler şunlardır:

• Adet düzensizlikleri (seyrek ya da düzensiz adet görmek)

• Tüylenme artışı (özellikle yüz, göğüs ve sırt bölgesinde)

• Cilt problemleri (yağlı cilt, inatçı akneler, cilt koyulaşmaları)

• Saç dökülmesi (erkek tipi saç seyrelmesi)

• Kilo alımı ve insülin direnci (özellikle bel çevresinde belirgin kilo artışı)

• Yumurtlama problemleri (gebe kalmada zorluk)

Bu belirtilerden bir veya birkaçını yaşıyor olmak mutlaka PCOS’unuz olduğu anlamına gelmez, ancak özellikle adet düzensizliği gibi durumlarla karşılaşıyorsanız bir uzmana danışmanız önemlidir.

PCOS’un Teşhisi Nasıl Konur? PCOS tanısı koyabilmek için en yaygın kullanılan yöntem Rotterdam Kriterleridir. Buna göre, aşağıdaki üç özellikten en az ikisinin bulunması tanı için yeterlidir:

• Adet düzensizlikleri veya yumurtlama bozuklukları,

• Androjen yüksekliğine bağlı olarak gelişen aşırı tüylenme, akne veya saç dökülmesi,

• Yumurtalıklarda polikistik görünüm (ultrason görüntülemesiyle belirlenir).

Bunların yanı sıra, kan testleriyle hormon seviyeleri ölçülerek tanı kesinleştirilir ve insülin direnci gibi ek sağlık sorunları araştırılır.

Tedavi Edilmezse Ne Olur?

PCOS yalnızca üreme sağlığını değil, genel sağlığı da etkileyen bir durumdur. Tedavi edilmediğinde yumurtlama bozuklukları nedeniyle infertiliteye yol açabilir. Ayrıca, insülin direnci nedeniyle kilo alımı kolaylaşırken, tip 2 diyabet ve kardiyovasküler hastalık riski de artar. Adet düzensizlikleri uzun vadede rahim içi dokusunun (endometrium) aşırı kalınlaşmasına ve rahim kanseri riskinin yükselmesine neden olabilir. Tüm bunların yanı sıra, PCOS’un psikolojik etkileri de göz ardı edilmemelidir. Özellikle aşırı tüylenme ve kilo alımı gibi belirtiler, bazı kadınlarda özgüven eksikliğine ve depresyona yol açabilir.

PCOS Nasıl Tedavi Edilir?

PCOS’un kesin bir tedavisi olmasa da, belirtileri kontrol altına almak ve uzun vadeli sağlık risklerini önlemek mümkündür. Tedavi, hastanın yaşına, belirtilerine ve gebelik isteyip istemediğine bağlı olarak değişir. İlk adım yaşam tarzı değişiklikleridir. Sağlıklı beslenme, rafine şeker ve karbonhidratlardan kaçınmak, düzenli egzersiz yapmak insülin seviyelerini dengelemeye yardımcı olabilir. Özellikle kilo vermek, adet düzenini sağlamak ve yumurtlamayı desteklemek açısından büyük fayda sağlar. Gerekli durumlarda ilaç tedavileri de uygulanır. Doğum kontrol hapları adet düzenini sağlamak ve androjen seviyelerini düşürerek tüylenmeyi azaltmak için kullanılır. Metformin gibi insülin direncini düşüren ilaçlar, özellikle kilo verme sürecini desteklemek için tercih edilebilir. Gebelik isteyen kadınlar için ise yumurtlamayı destekleyen ilaçlar önerilebilir.

Sonuç:

PCOS ile Yaşam Mümkün! Polikistik Over Sendromu, kadın sağlığını doğrudan etkileyen yaygın bir sendromdur. Ancak erken tanı, doğru tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile yönetilebilir bir durumdur. Eğer adet düzensizlikleri, kilo alımı, tüylenme veya gebelikle ilgili sorunlar yaşıyorsanız, bir kadın doğum uzmanına danışmaktan çekinmeyin. Sağlığınızı kontrol altına almak sizin elinizde! PCOS hakkında daha fazla bilgi edinmek ve doğru adımları atmak için doktorunuzla görüşmeyi ihmal etmeyin.