Uzm. Psk. Tuğçe Alemdar
Psikoloji, Aile Danışmanlığı
Projektif testler, çocuğun iç dünyasını, duygularını, çatışmalarını ve bilinçdışı süreçlerini açığa çıkarmak amacıyla kullanılan, yapılandırılmamış ya da yarı yapılandırılmış ölçme araçlarıdır. Çocuğun test materyaline verdiği yanıtların, kendi içsel yaşantılarının ve kişilik özelliklerinin yansıması olduğu kabul edilir.
Kimlere Uygulanır?
4–16 yaş arası çocuk ve ergenlere uygulanabilir (testin türüne göre yaş aralığı değişebilir). Duygusal problemleri, davranış sorunları, travmatik yaşantıları, kaygı ve korkuları, aile içi ilişkileri daha iyi anlamak amacıyla kullanılır. Tanı koymaktan çok, psikolojik değerlendirme ve terapötik sürece yardımcı olmak için tercih edilir.
Projektif Test Türleri:
Çocuk İnsan Figürü Çizim Testi: Çocuğun çizdiği insan figüründen benlik algısı, kaygıları, kişilerarası ilişkileri değerlendirilir.
Aile Çizim Testi: Çocuğun aile üyelerini nasıl algıladığını, ilişkilerdeki duygusal bağları gösterir.
CAT (Çocuklar için Tematik Algı Testi): TAT’in çocuk versiyonudur; hayvan figürleriyle hazırlanmıştır. Çocuğun sosyal ilişkileri, korkuları ve içsel çatışmaları hakkında bilgi verir.
Louisa Düss Psikanalitik Hikâyeler Testi: Çocuğa kısa hikâyeler okunur, çocuğun tepkileri ve hikâyeleri tamamlama şekli değerlendirilir.
Bender Gestalt Görsel Motor Testi: Çizim aracılığıyla algısal-motor gelişim, nörolojik işlevler ve bazı duygusal ipuçları anlaşılır (yarı projektif kabul edilir).
Önemli Noktalar:
Projektif testler tek başına tanı koymak için kullanılmaz; gözlem, görüşme ve diğer testlerle birlikte değerlendirilir. Uygulama ve yorumlama mutlaka bu alanda eğitim almış psikologlar tarafından yapılmalıdır. Özellikle çocukların içsel dünyasını doğrudan ifade etmekte zorlandıkları durumlarda değerli bilgiler sunar.
Objektif Çocuk Değerlendirme Testleri
Gesell Gelişim Figürleri Testi
Yaş Aralığı: 3–7 yaş çocuklar.
Amaç: Çocuğun görsel-motor gelişimini ve olgunlaşma düzeyini değerlendirmek.
Uygulama: Çocuğa geometrik şekiller (daire, kare, üçgen, artan zorlukta figürler) gösterilir, aynısını çizmesi istenir.
Değerlendirme: Çizimlerin doğruluğu, oranı ve koordinasyonu incelenir. Çocuğun yaşına uygun gelişim gösterip göstermediği anlaşılır.
Porteus Labirentleri Testi
Yaş Aralığı: 3–14 yaş (daha büyüklerde de kullanılabilir).
Amaç: Problem çözme becerileri, planlama, dürtü kontrolü ve görsel-motor koordinasyonu ölçmek.
Uygulama: Çocuğa farklı zorluk derecelerinde labirentler verilir, çıkışa ulaşması istenir. Kalemini kaldırmadan ve çizgilerin dışına çıkmadan tamamlamalıdır.
Değerlendirme: Hata sayısı, strateji kullanımı ve sabır düzeyi ölçülür. Özellikle dikkat eksikliği ve dürtüsellikte ipucu verir.
Kent EGY Testi (Kent Economic Group Test)
Yaş Aralığı: 6–14 yaş çocuklar.
Amaç: Zekâ gelişimini hızlı ve ekonomik şekilde ölçmek.
Uygulama: Sözel olmayan (non-verbal) sorular içerir. Çocuğun verilen şekilleri tamamlama, eşleştirme ve mantık yürütme becerileri ölçülür.
Değerlendirme: Zekâ puanı elde edilir. Genellikle bireysel zekâ testlerinin ön taraması olarak uygulanır.
Frankfurter Dikkat / Konsantrasyon Testi (FDT)
Yaş Aralığı: 7–12 yaş çocuklar.
Amaç: Dikkat yoğunluğu, sürekliliği ve hızını ölçmek.
Uygulama: Çocuğa belirli sembollerle dolu bir form verilir, belli işaretleri bulup üstünü çizmesi istenir.
Değerlendirme: Doğru işaretleme sayısı, hata oranı ve süredeki performans dikkate alınır. Özellikle dikkat eksikliği ve öğrenme problemleri için kullanılır.
Peabody Resim-Kelime Testi
Yaş Aralığı: 2,5–18 yaş.
Amaç: Alıcı dil (çocuğun söylenenleri anlama) gelişimini ölçmek.
Uygulama: Testör, çocuğa bir kelime söyler. Çocuğa üzerinde dört resim bulunan bir kart gösterilir, doğru resmi seçmesi istenir.
Değerlendirme: Çocuğun yaşına uygun kelime dağarcığı ve anlama becerisi ortaya çıkar. Dil gelişiminde gecikme ya da farklılık olup olmadığı anlaşılır.
Goodenough–Harris Bir İnsan Çiz Testi
Yaş Aralığı: 3–15 yaş çocuklar.
Amaç: Zekâ ve olgunluk düzeyini değerlendirmek; aynı zamanda çocuğun benlik algısı hakkında ipucu verir.
Uygulama: Çocuğa “Bir insan çiz” denir. Daha sonra kadın ve erkek figürü de istenebilir.
Değerlendirme: Çizimdeki detaylar (baş, göz, burun, eller, giysi vb.) puanlanır. Detay sayısı ve orantılar zekâ düzeyi hakkında bilgi verir. Aynı zamanda projektif olarak da (çocuğun kendilik algısı, kaygıları) yorumlanabilir.
Bu makalenin DoktorTakvimi web sitesinde yayımlanması, yazarın açık izniyle yapılmaktadır. Web sitesindeki tüm içerikler, fikri ve sınai mülkiyet mevzuatı kapsamında uygun şekilde korunmaktadır.
DocPlanner Teknoloji A.Ş. web sitesi tıbbi tavsiye sunmaz. Bu sayfanın içeriği, metinler, grafikler, görseller ve diğer materyaller de dahil olmak üzere, yalnızca bilgilendirme amacıyla oluşturulmuştur ve tıbbi tavsiye, teşhis veya tedavinin yerini almak amacı taşımaz. Herhangi bir sağlık sorununuzla ilgili şüpheniz varsa, bir uzmana danışınız.
DocPlanner Teknoloji A.Ş.
E-5 Karayolu, Esentepe Mahallesi, Lapis Han, No:25 D:102-103-120
Kartal İstanbul, Türkiye