Savunma Mekanizmaları 3

Kim derdi kedinin uzanamadığı ciğere murdar demesinin onu başarısızlıktan koruyan bir savunma mekanizması olduğunu ?

Peki ya okuldaki sınav sonucu yüksek olunca ‘… aldım.’ ama düşük olunca ‘Hoca … verdi yaa…’ diyen o çocuğun öz – benliğini korumaya çalışmasına hangimiz hak vermedik ki ?

Farkında olmadan kullandığımız bu yollara savunma mekanizmaları denir. Asıl amacı rahatsız edici ve keyif kaçırıcı duygular ortaya çıktığında onların bizi sarsmalarını engellemek yani benliğimizi korumaktır. Fakat örneklerden de görebileceğiniz gibi sağladığı faydalar geçicidir: Kedi aç kalır; o çocuğun bir sonraki sınavda yine düşük not almak olasıdır.

Vaillant (1988) hiyerarşik savunma mekanizmaları modelinde bunları 4 gruba ayırmıştır:

Olgun,

Nevrotik,

İlkel ve

Psikotik Savunmalar.

Nevrotik, ilkel ve psikotik savunmaları terapide ele almak daha doğru olacağı için burada sadece olgun savunmalara değineceğim.

Olgun savunmalar genellikle işlevselsizliğe değil, psikolojik yönden sağlıklılığa işaret etmektedir. Bilinçli bastırma, özgecilik, yüceltme ve mizah bu grubun içerisinde yer alır. Yeni yıl için aldığınız kararlardan birinin üzerinden gidelim: Yediklerine ekstra dikkat ve bol spor kararı almış biri bu hafta 2 kilo almış olsun.

Bilinçli bastırma: Hayal kırıklığı içerisinde ve üzgünüm ama bu duyguların yaşamımı olumsuz etkilemesine izin vermeyeceğim (duyguyu bilinç düzeyinde yaşamak).

Özgecilik: Yaptığım fazla yemekleri karşı dairedeki yaşlı teyze ile paylaşacağım (olumsuz duyguyu başkaları için yararlı şeyler yaparak bastırmak).

Yüceltme: En kısa zamanda bir spor salonuna yazılacağım (duyguyu yapıcı ve sosyal açıdan karşılığını alabileceği bir çabaya dönüştürmek).

Mizah: Artık 5 değil, 7 kilo vermem gerekecek, hedef büyüyor (duyguyu dolaylı ve mizahi bir yolla ifade etmek).

Bu mekanizmalar yaşadığınız duygularla baş etmenize ve yolunuza devam etmenize yardımcı olabilir ama sık sık bu yollara başvurmak da insanların sizi hiçbir olayı ciddiye almayan, her şeyi şakaya vuran ya da duygusuz, demirden biri olarak görmelerine yol açabilir.

Sizin stres kaynaklarına gösterdiğiniz ve istemsiz olarak gerçekleştirdiğiniz bilişsel çabalarınız neler?