Uzm. Psk. Tuğçe Alemdar
Psikoloji, Aile Danışmanlığı
ChatGPT:
Şema Terapi, 1990’larda Jeffrey Young tarafından geliştirilmiş, özellikle kişilik bozuklukları ve kronik duygusal zorlukların tedavisinde kullanılan bütüncül bir psikoterapi yöntemidir. “Şema” kavramı, çocuklukta gelişen ve kişinin kendisi, diğerleri ve dünya hakkında oluşturduğu derin, kalıcı düşünce-duygu-davranış kalıplarını ifade eder. Eğer çocuklukta temel duygusal ihtiyaçlar (güven, sevgi, kabul, özgürlük, sınır koyma vb.) yeterince karşılanmazsa, sağlıksız şemalar gelişebilir. Bu şemalar yetişkinlikte ilişkilerde ve yaşamda tekrarlayan sorunlara yol açar.
Kimler İçin Uygundur?
Şema Terapi, özellikle aşağıdaki durumlarda etkilidir:
Kişilik bozuklukları (özellikle borderline, narsisistik, kaçıngan, bağımlı kişilik bozuklukları)
Kronik kaygı ve depresyon
İlişki sorunları (tekrarlayan çatışmalar, sağlıksız ilişki döngüleri)
Travma öyküsü olanlar
Olumsuz benlik inançları (yetersizlik, değersizlik, terk edilme korkusu vb.)
Öfke kontrolü ve yoğun duygusal tepkiler
Yetişkinlerde yaygın olarak kullanılır, ancak çocuk ve ergenler için uyarlanmış versiyonları da vardır.
Nasıl Uygulanır?
Şema Terapi, klasik bilişsel-davranışçı teknikleri, psikodinamik anlayışı ve bağlanma kuramını birleştirir. Uygulama süreci üç ana yöntemle ilerler:
Bilişsel Teknikler
Danışanın sağlıksız şemalarını fark etmesi sağlanır.
“Ben yetersizim”, “Beni kimse sevmez”, “Başkaları güvenilmez” gibi inançların yerine daha sağlıklı düşünceler geliştirilir.
Duygusal Deneyimleme (Deneyimsel Teknikler)
Sandalye çalışmaları, imgeleme teknikleriyle çocukluk deneyimlerine geri dönülür.
Eksik kalan duygusal ihtiyaçların terapi ortamında giderilmesi hedeflenir.
Davranışsal Teknikler
Danışanın hayatında şemaları tetikleyen durumlarda yeni ve sağlıklı davranışlar geliştirmesi desteklenir.
Ayrıca “mod çalışması” yapılır:
Sağlıksız modlar: Örneğin terk edilmiş çocuk modu, öfkeli çocuk modu, eleştirel ebeveyn modu.
Sağlıklı yetişkin modu: Terapide danışanın bu modu güçlendirmesi hedeflenir.
Faydaları Nelerdir?
Danışanın kendi tekrar eden yaşam döngülerini anlamasını sağlar.
Sağlıksız inanç ve davranışların kökenini fark ettirir.
Çocuklukta karşılanmamış duygusal ihtiyaçların iyileştirilmesine yardımcı olur.
Sağlıklı başa çıkma yolları geliştirir.
İlişkilerde daha güvenli bağlar kurmayı destekler.
Özellikle uzun vadeli sorunlarda, kalıcı değişim sağlamada etkilidir.
Bu makalenin DoktorTakvimi web sitesinde yayımlanması, yazarın açık izniyle yapılmaktadır. Web sitesindeki tüm içerikler, fikri ve sınai mülkiyet mevzuatı kapsamında uygun şekilde korunmaktadır.
DocPlanner Teknoloji A.Ş. web sitesi tıbbi tavsiye sunmaz. Bu sayfanın içeriği, metinler, grafikler, görseller ve diğer materyaller de dahil olmak üzere, yalnızca bilgilendirme amacıyla oluşturulmuştur ve tıbbi tavsiye, teşhis veya tedavinin yerini almak amacı taşımaz. Herhangi bir sağlık sorununuzla ilgili şüpheniz varsa, bir uzmana danışınız.
DocPlanner Teknoloji A.Ş.
E-5 Karayolu, Esentepe Mahallesi, Lapis Han, No:25 D:102-103-120
Kartal İstanbul, Türkiye