Smear Testi Nedir?

Smear yada diğer adıyla pap-smear testi, rahim ağzında kanser öncüsü durumlar veya kanser olup olmadığını araştırmak için yapılan bir tarama testidir. Smear kelimesi, İngilizce’de “yayma” anlamına gelmektedir. Smear testi, rahim ağzı (tıp dilinde serviks) bölgesinden alınan bir sürüntünün özel bir cama sürülmesi ve ardından buradaki hücrelerin mikroskopla incelenmesidir.

Rahim ağzındaki hücreler, tıpkı cildimizdeki hücrelere benzer. Rahim ağzındaki hücreler katmanlar halinde dizilmişlerdir. Bu nedenle bu dokuya “çok katlı yassı epitel” ismi verilmektedir. Şekildeki gibi katmanlar halinde dizilim gösteren bu dokudan jinekolojik muayene esnasında fırça veya spatül yardımıyla hücreler toplanır ve uygun şekilde patoloji laboratuvarına incelemeye gönderilir.

Smear testi ile rahim ağzı hücreleri nasıl değerlendirilir?

Smear testinde toplanan hücreler ya bir cama yayılarak yada özel bir sıvı içerisine alınarak patoloji laboratuvarına gönderilir. Patoloji laboratuvarında hücrelerin incelenmeye hazırlanmasından sorumlu sitoteknisyenler bu hücreleri özel boyalarla boyarlar. Boyamanın amacı hücre zarının ve hücre çekirdeğinin incelemeye uygun hale getirilmesidir. Boyamanın ardından incelemeye hazır hale gelen hücreler, bir sitopatolog tarafından incelenir. Patolog, smear örneğini değerlendirmeden önce örneğin alındığı kişinin önemli bilgilerini mutlaka gözden geçirir (yaşı, doğum öyküsü, menopozda olup olmadığı, eşlik eden bir enfeksiyonun olup olmaması, son adet tarihi gibi). Bu bilgiler, patoloji uzmanına muayeneyi gerçekleştiren jinekolog tarafından bildirilmektedir. Patolog, cama yayılmış ve boyanmış hücreleri detaylı olarak inceler. İnceleme esnasında hücrelerin boyutu, şekli, hücre çekirdeğinin boyutu ve renk koyuluğu gibi pek çok parametreyi değerlendirir.  Smear incelemesinin amacı, normal rahim ağzı hücrelerinin anormal hücrelerden ayırt edilmesidir. Eğer hücrelerde anormallik tespit edilirse, patolog bunu uygun şekilde raporlayarak jinekoloğa bildirir. Hücresel anormalliklerin dışında, hücrelerdeki vajinal enfeksiyon bulguları da smear testinde bildirilebilir (örn. bakteri ve mantar enfeksiyonları)

Smear testi kimlere ve ne sıklıkta yapılmalıdır ?

Smear testi, daha önce cinsel aktivitesi bulunan kadınlara yapılmalıdır. Bunun nedeni, rahim ağzı kanserinin nedeni olan HPV virüsünün (Human papillomavirus) cinsel yolla bulaşmasıdır.  Rahim ağzı kanserlerinin çok büyük bir kısmı 30’lu yaşlardan sonra ve en sık olarak 40’lı yaşlarda tespit edilmektedir. HPV virüsünün bulaşmasından kanser oluşumuna kadar geçen süre aylar veya yıllar ile ifade edildiğinden çok sık smear taraması yapmanın etkinliği bulunmamaktadır.

Smear testi taramasına, en erken 21 yaşında başlanmalıdır. Bundan sonra testin en fazla 3 yılda bir tekrarı gereklidir. Smear testi genellikle rutin yıllık jinekolojik kontroller esnasında alınmaktadır. Smear taramasına en az 65 yaşına kadar devam edilmelidir. Bu yaştan önce herhangi bir HPV ilişkili hastalık tespit edilmemişse (CIN2, CIN3 gibi) tarama 65 yaşında sonlandırılabilir. Ancak daha önce HPV enfeksiyonu geçiren hastalarda genellikle taramaya 65 yaşından sonra da devam edilmektedir.

Rahim alınması operasyonu geçiren bir kadında smear testine gerek var mıdır?

Herhangi bir nedenle rahmi alınan kadınlarda, rahim ağzı da genellikle operasyon esnasında çıkarılmaktadır. Yalnız geride kalan vajinal bölgede nadir de olsa HPV’ye bağlı kanser öncüsü durumlar veya vajen kanseri gelişebilmektedir. Bu nedenle HPV’ye bağlı önemli bir hastalık (CIN2, CIN3, serviks kanseri) öyküsü bulunan kadınlarda vajinal smear taramalarına devam edilir. Eğer HPV’ye bağlı bir hastalık öyküsü yoksa, ayrıca rahim alındığındaki yapılan patolojik incelemede rahim ağzında kanser öncüsü bir durum tespit edilmemişse, bundan sonrasında smear testine gerek yoktur.

Smear testi ağrı veya acı veren bir inceleme midir?

Smear örneği, jinekolojik muayene esnasında vajinal kanala spekulum uygulanarak ve rahim ağzına bir fırça sürülerek alınmaktadır. Spekulumun verebileceği hafif rahatsızlık dışında herhangi bir ağrı veya acı olmamaktadır.

Smear’de anormal bir sonuç çıktığında ne yapılmalıdır?

 Smear taraması sonucunda anormalliklerle karşılaşılması mutlaka bir sorun olduğunu göstermez. Raporlanan sonuca göre jinekolog tarafından ek inceleme gerekip gerekmediği değerlendirilmelidir.  Smear testi sonucunda ASCUS, ASC-H, LSIL, HSIL gibi ifade edilen hücresel anormalliklere uygun yaklaşım yapılmalıdır. Saptanan bu hücresel anormalliklerde, genellikle kolposkopi işlemi ile rahim ağzı detaylı bir şekilde incelenmektedir. Kolposkopi işlemi genellikle anestezi gerektirmeyen ve jinekolojik muayene şartlarında uygulanabilen bir işlemdir.

Kolposkopi nedir?

Kolposkopi işlemi, rahim ağzının özel dürbün benzeri bir cihazla 40 kata kadar büyütülmüş şekilde görüntülenerek riskli bölgelerin belirlenmesine yarayan bir incelemedir. Bu incelemede kanser öncüsü içerebilecek bölgeler, normal rahim ağzı dokusuna göre farklılık gösterirler. Bu bölgelerden biyopsiler alınarak patolojik incelemeye gönderilir. Eğer kanser öncüsü bir durum saptanırsa buna göre uygun tedavi yapılmalıdır.