Bir Baş Etme Mekanizması Olarak: İnkâr

İnkâr yani yadsıma, kabul edilemeyen bir düşünce, his, istek veya dış gerçekliğin bir yönünü bilmenin reddedildiği bir savunma mekanizmasıdır.

Kaygı yaratan, acı verici düşüncelerin, duyguların, dürtülerin, çatışmaların, olayların veya gerçekliklerin yok sayılmasıyla tanımlanan bilinçsiz bir savunma mekanizmasıdır. Bu mekanizma; kişinin içindeki düşmanlık veya eşcinsellik eğilimlerini, kendindeki veya çocuklarındaki fiziksel-ruhsal kusurları, ölümcül bir hastalığın varlığını algılayamama vb. şeklinde kendini gösterir.

İnkâr, aklın gerçekle ilgilenmemesi durumudur. İnsanların gerçeği inkâr ettiklerini söylerken, aslında demek istediğimiz savunmacı olmadıkları durumda gerçeği görebilecekleridir. Gerçekliği test etme yeteneğinde bir sorun olan bireylerle gerçeği görüp anlayan ancak sorunlarını çözebilmek için bunları inkâr eden bireyler arasında teşhisle ilgili önemli bir fark vardır.

Benlik için tehlikeli olarak algılanan, bunaltı yani anksiyete doğurabilecek bir gerçeği yok saymak, görmemek, değişik derecelerde sık kullanılan bir ilkel savunma biçimidir. İnsanoğlu acı veren gerçeği kolay kolay görmek istemez kaçınır ve bu kaçınmanın da bilincinde değildir. Kimi özürlerimizi, utanç ya da suçluluk duygusu doğurabilen eski deneyimlerimizi yalnız bilinçdışına itmekle kalmayız; bunları hiç yaşamamışız, başımızdan hiç geçmemiş gibi algılayabiliriz; kendimize hiç yakıştıramayabiliriz. Öfke, kızma duyguları en çok yadsınan duygulardır. Kızması, öfkesi belli olduğu halde kişi bunun hiç farkında olmaksızın yadsıyabilir. Özsevi (narsisizm) duygusu kolayca incinebilen kişiler yaşlanmayı, çirkinleşmeyi, sakat, hasta olmayı yadsıma gereksinimi duyabilirler.

Anna Freud inkarın 4 altkümesinden bahseder;

1. Özünde İnkâr: Varlığını gösterir çokça kanıt olmasına rağmen gerçeğin kabul edilmemesidir.

2. Davranışla İnkâr: Sembolik olarak “O kötü gerçek değil!” diyen davranıştır.

3. Hayalde İnkâr: Korkutucu bir gerçekle yüzleşmekten kaçınmak için yalan yanlış inançların korunmasıdır

4. Sözle İnkâr: Bir gerçeğin yanlışlığına kendini büyülü bir şekilde inandırmak için özel kelimeler kullanmak.