Genelde bebeğinizi ilk 6 ay sadece anne sütüyle beslemeniz 6. aydan itibaren ek gıda vermeye başlamanız önerilmektedir. D vitamini hariç İlk 6 ay bebeğiniz ihtiyacı olan her şeyi anne sütünden alır. Sindirim sistemi henüz katı gıdayı hazmetmeye hazır değildir.ilk 5-6 ayda bebeğe anne sütü ya da formül mama dışında muhallebi ve su dahil hiçbir yiyecek verilmemelidir.
Son yıllarda 5. aylıktan itibaren ek gıdaya başlamayı öneren yaklaşımlar daha ön planda olup, bebeğe daha erken katı gıda vererek sindirim sisteminin daha çabuk katı gıdaya hazır hale geldiği, güçlendiği düşünülüyor. Bu yaklaşıma göre böylece ek gıdaya geçiş bebekler için kolaylaşıyor.
Ek gıdaya geçmeden önce bebeğiniz yemekleri ağzında çevirebiliyor ve diliyle geriye doğru itebiliyor, destekli de olsa oturabiliyor, olmalıdır.Bebeklerin yatırılarak beslenmesi boğulmaya neden olabilir ve tehlikelidir.
Bebeklerde yiyeceklere karşı oluşabilecek allerjik reaksiyonlar ve sindirim sistemlerinin gelişmemesinden kaynaklanan gaz nedeniyle ek gıdaya geçiş zaman alır.
Bebeğinizi beslerken size rehber olması amacıyla yiyecekler birinci aşama ve ikinci aşama yiyecekler olarak iki gruba ayrılabilir. 1. aşama yiyecekler, bebeğinizin ek gıdaya geçiş sürecinde 6.ayından itibaren ona rahatlıkla püre haline getirerek güvenle verebileceğiniz tek malzemeli mamalar için kullanılan bir terimdir. 2. aşama yiyecekler birinciye göre daha kalın ve dokulu, daha lifli, bir miktar daha asidik ve protein bakımından daha zengin yiyecekler olup 7-8 aylık olduktan sonra bebeğinizle tanıştırabileceğiniz gıdaları içerir.
1. aşama meyveler: Elma, Armut, Kayısı, Muz, Nektarin, Şeftali, Mor Erik
1. aşama sebzeler: Patates, Havuç, Kabak, Balkabağı, Yer elması, Semizotu, Ispanak
1. aşama tahıllar : İrmik, Arpa, Yulaf, Pirinç
1. aşama etler : 7. ayın sonundan itibaren bebeğinizi etlerle tanıştırabilirsiniz. Özellikle demirden zengin olan kırmızı et anne sütü alan bebekler için iyi bir başlangıç. Etler sebze çorbalarının içine blendırdan geçirerek eklenebilir. Kuzu eti, hormon tutmadığı için daha sağlıklı bir alternatif olarak önerilmektedir.
2.Aşama Meyveler : Avokado, Mango, Hurma, Erik
2.Aşama Sebzeler : Bezelye, Kereviz, Yeşil Fasulye, Enginar, Karnabaha
2.Aşama Etler : Tavuk, Hindi, Balık.
2.Aşama tahıllar, baklagilller :Beyaz un, Buğday unu, Mısır unu, Bulgur, Nohut, Mercimek.
Hepimizin ilk ek gıdası olan muhallebiyle ek gıdaya geçiş alışkanlığı günümüzde değişmekte,artık bebeklere verilecek ilk katı besinin olarak sebze püresini önerilmektedir. Bunun nedeni ilk önce meyve ile ek gıdaya başlandığında bebek sonradan brokoli gibi sebzeleri reddedebilmektedir. Ilk gün bebeğinize bir tatlı kaşığı kadar katı gıda verin. Bebekler için özel yapılmış plastik/silikon bir kaşık tercih edin ki damağı zedelenmesin. İlgisini çekti ve rahatlıkla yuttuysa bir kaşık daha verebilirsiniz. Ek besinlere geçerken öğün sayısını ve içeriğini kademeli olarak arttırmalısınız. İlk hafta sabah öğünü, ilerleyen hafta ara öğün ve öğle öğünü, 7. aya gelen bebek en az üç öğün alabilir.
SEBZE PÜRESİ
Bebeğinizin ilk sebze püresi mutlaka mevsim sebzelerinden seçilmelidir. Alerji riskine karşı bir ya da iki sebze çeşidiyle başlanmalı ve üç gün bekleme kuralına göre içeriği yavaş yavaş zenginleştirilmelidir. Pürenin birazcık pütürlü olmasına da özen gösterin, bebeğinizi işin başında pütürlere alıştırmanızda fayda var. Ama bebeğiniz henüz bu pütürlerle başa çıkamıyorsa, daha pürüzsüz bir püreyi tercih edebilir yavaş yavaş pürenin kıvamını arttırabilirsiniz.
YOĞURT
Yoğurt ideal bir ilk besin olabilir. Sütün aksine yoğurdu bebeğinize rahatlıkla verebilirsiniz. 7. aya doğru yoğurda başlayabilirsiniz. Ikindi öğünü olarak sade veya meyve püresi eklenerek verilebilir.
MEYVE PÜRESİ
Vitamin deposu meyvelerini ek gıda olarak bebeğiniz afiyetle yiyebilir, ama birinci aşama meyvelerden başlamanız gerektiğini unutmayın. Üç gün bekleme kuralı kuşkusuz burada da geçerli. Meyve ve sebzeler metale değdiklerinde vitamin kaybına uğrarlar. Meyve püresi hazırlarken seramik bıçak, plastik bıçak veya cam rende kullanın ve püre haline geldikten sonra hiçbir zaman bekletmeyin. Sindirim sistemi hassas olan bebeklerde çiğ meyve püresi ilk anda gaz yapabilir. Bu durumda meyveleri önce az miktarda suyla tencerede pişirip verebilirsiniz.
SU İHTİYACI
• 6 -12 ay arasında: 30-100 cc • 1-3 yaş arasında: 300-600 cc
Ek gıdaya başladığınızda her 3 saatte bebeğinize su içirme denemelerine başlayabilirsiniz.
6-8 AY ÖRNEK MENÜ
07.00 Anne sütü (Sabah kalkar kalkmaz) (bebeğin ek gıda alımı az ise atlanabilir)
09.00 Kahvaltı karışımı / muhallebi
11.00 Anne sütü
15.00 Sebze püresi veya meyve püresi+ anne sütü( 3-5 çorba kaşığı, 1 çorba kaşığı ile başlayın ve yavaş yavaş arttırın. )
19.30 Anne sütü (Akşam yatmadan)
23.00 Anne sütü (Gece beslenmesi)
KAHVALTI KARIŞIMI
15 gr tuzu alınmış peynir, 1/4 yumurta sarısı, kıvam verecek kadar pirinç tozu, 30-60 cc hazır mama veya anne sütü, 1 tatlı kaşığı üzüm pekmezi karışımı kahvaltı olarak verilebilir.
Tahıllar üç kısımdan oluşur, lif açısından zengin dış kabuk (kepek) : Lifler, B vitamini, mineraller, protein.Ortadaki nişastalı kısım (endosperm) :Bitkinin ana enerji deposudur. Karbonhidratlar, proteinler, az miktarda B vitamini içerir. Oldukça zengin iç kısım (tohum/ruşeym) :Önemli yağlar, mineraller, B vitaminleri, E vitamini gibi. 1 ton tahıldan 1 kilogram kadar ruşeym çıkar.
Pirinç en az allerjik besin olduğundan ilk önerilen tahıl katkısıdır. Bebekler için özel hazırlanılmış, zenginleştirilmiş pirinç tozu kullanabilirsiniz. Son dönemlerde pirinç tozu yerine tam yulaflı tahıl ya da 8. ayını doldurduktan sonra ruşeym verilmesi önerilmektedir.
Bebeğiniz ilk kahvaltısıyla birlikte peynirle tanışacaktır. Bir kibrit kutusu kadar tuzu alınmış peynirle başlayabilirsiniz.
6. veya 7. ayından itibaren tam haşlanmış yumurta sarısı verilebilir.başlangıçta 1/4 yumurta sarısı ile başlayabilirsiniz.
Tatlandırıcı olarak üzüm pekmezi tercih edebilirsiniz. Keçiboynuzu veya dut pekmezi biraz yoğun ve buruk tada sahip olduğundan başlangıçta ağır gelebilir.
MEYVELİ TAM YULAFLI MUHALLEBİ
2 çorba kaşığı yulaf unu - ½ su bardağı su - ½ orta boy elma ya da muz ( ya da 3 kuru kayısı ya da 2 kuru incir, yarım ceviz) - 1 çay kaşığı tarçın
Yulaf unuyla oda sıcaklığındaki suyu küçük bir kaba koyun. Orta hararetli ateşte karıştırarak kaynama noktasına getirin. Kaynamaya başladıktan sonra altını kısın 3-5 dakika pişirin. Ocaktan alıp bir kaba aktarın ve birazcık soğumasına izin verin.
Taze meyveli muhallebi için :Cam rendede rendelediğiniz ya da ezdiğiniz taze meyveyi ve tarçını karışımın içine katıp iyice karıştırın.Kuru meyveli muhallebi içn:Kuru meyveyi iki yemek kaşığı su koyduğunuz bir cezvede 8-10 dakika yumuşayıncaya kadar pişirin soğumaya bırakın. kuru meyve karışımı, tarçın ve blendırdan geçirdiğiniz cevizi karışımın içine katıp iyice karıştırın.
Su sıcak olmamalı yoksa yulaf topak topak olur. Pişirirken devamlı karıştırmanız gerekir. Uzun süre pişmesine gerek yoktur. Çok katılaştıysa ocaktayken biraz daha soğuk su ekleyip hızla karıştırabilirsiniz. Unutmayın soğuyunca kıvamı artacak ve daha da katılaşacaktır. Ocaktan aldığınızda akışkan bir kıvamda olmasında fayda var. Bebeğiniz katı gıdaya yeni başlıyorsa kıvamını daha akışkan tutmak için su miktarını baştan arttırabilirsiniz. Fazla suyla yapmanın hiçbir zararı yoktur.
BALKABAĞI PÜRESİ
İrmik tam tahıl değildir. Ama son derece besleyicidir. İrmik makarnanın ham maddesidir, durum buğdayından yapılır. Durum buğdayı ekmek yapımında kullanılan buğdaydan farklıdır. Özellikle protein değeri daha yüksektir. balkabağını ve bir miktar irmik ununu pişirdikten sonra ezip püre haline getirin. Içine bir miktar zeytinyağı ekleyin.Bu püreye dilerseniz mevsimine göre muz ya da armut ya da şeftali ezip ekleyebilirsiniz.
8-10. AY BESLENME
Çilek, turunçgiller, yumurta akı, domates, bal, inek sütü gibi bazı gıdaların 12. aydan önce tüketilmemesi gerektir. Bunlar bebeğinizin sindirim sisteminin henüz hazır olmadığı ve alerji riskinin hala yüksek olduğu ürünlerdir. 9. aydan itibaren çorbalarına kıyma eklenebilir.Motor gelişimine paralel olarak 9 ay, 10 ay, 11 ay beslenme döneminde parmak yiyeceklere başlayabilirsiniz. Sadece dişlerini kaşımak veya yiyeceklerle oynamak için bile olsa, kemirme bisküvileri gibi gıdaları ona verebilir ve hem bu yeni gıdaları keşfetmesine hem de kendini beslemesine imkan tanıyabilirsiniz
8-10. Ay bir günde alınması önerilen besinler ve miktarları
3-5 öğün anne ya da devam sütü
1 porsiyon süt ürünü (1 porsiyon: ¼ - ½ bardak yoğurt /1 kibrit kutusu peynir)
1 porsiyon tam tahıllı muhallebi (1 porsiyon: 6-9 çorba kaşığı )
1 porsiyon meyve (1 porsiyon: 1 pişmiş kuru kayısı/yarım bardak taze meyve püresi)
1-2 porsiyon sebze (1 porsiyon: 1-2 çorba kaşığı)
1 porsiyon protein (1 porsiyon: 1 yumurta sarısı yada 1 orta boy köfte yada balık yada tavuk yada 2 çorba kaşığı yeşil mercimek yada kuru fasulye)
8-10 AY ÖRNEK MENÜ
07.00 Anne sütü (Sabah kalkınca)
09.00 Yumurta sarısı ve yoğurt karışımı yada Yarım dilim tam buğday unu ekmeğinin üzerine sürülmüş yumurta sarısı, yoğurt karışımı (Parmak yiyeceklere başlamadıysa ekmeği karışımın içine ufalayıp verin.)
11.00 Anne sütü
14.00 Yulaflı meyveli muhallebi yada Yulaflı pekmezli muhallebi yada1 köfte ve sebze
17.30 Sebze püresi
19.30 Anne sütü (Gece yatarken)
23.00 Anne sütü
10-12. Ay bir günde alınması önerilen besinler ve miktarları
4-2 öğün anne ya da devam sütü
1 porsiyon süt ürünü(1 porsiyon: ¼ - ½ bardak yoğurt /1 kibrit kutusu peynir)
2 porsiyon tam tahıl (1 porsiyon: Yarım/bir dilim ekmek/2 yemek kaşığı tam pilav ya da makarna/2-3 kaşık tam tahıldan muhallebi/1 orta boy tam tahıllı kurabiye)
1-2 porsiyon meyve (1 porsiyon: 2 pişmiş kuru kayısı/yarım bardak taze meyve püresi, 1çorba kaşığı pekmez)
1-2 porsiyon sebze (1 porsiyon: 1-2 çorba kaşığı)
1 porsiyon protein (1 porsiyon: 1 yumurta sarısı/1 büyük boy köfte ya da balık/tavuk/2 çorba kaşığı yeşil mercimek ya da kuru fasulye)
10-12.AY ÖRNEK MENÜ
07.00 Anne sütü (Sabah kalkınca)
09.00 Bir dilim tam buğday unu ekmeğinin üzerine sürülmüş yumurta sarısı, yoğurt karışımı yada yulaflı kuru kayısılı cevizli muhallebi yada bir dilim ekmek üzerine sürülmüş peynir ve dilimlenmiş taze meyve
11.00 Anne sütü
14.00 Yulaflı pekmezli cevizli muhallebi yada1 büyük balık köftesi ve sebze
17.30 Peynirli sebze mücveri
19.30 Anne sütü (Akşam yatarken)
Bu makalenin DoktorTakvimi web sitesinde yayımlanması, yazarın açık izniyle yapılmaktadır. Web sitesindeki tüm içerikler, fikri ve sınai mülkiyet mevzuatı kapsamında uygun şekilde korunmaktadır.
DocPlanner Teknoloji A.Ş. web sitesi tıbbi tavsiye sunmaz. Bu sayfanın içeriği, metinler, grafikler, görseller ve diğer materyaller de dahil olmak üzere, yalnızca bilgilendirme amacıyla oluşturulmuştur ve tıbbi tavsiye, teşhis veya tedavinin yerini almak amacı taşımaz. Herhangi bir sağlık sorununuzla ilgili şüpheniz varsa, bir uzmana danışınız.