Endometriozis Nedir?

Endometriozis, jinekolojik muayenelerde sıkça karşılaşılan bir durumdur. Endometriozis neden olur sorusunun cevabı hala çok net değildir. En çok kabul gören açıklama, rahim iç zarının, adet kanaması sırasında, rahim dışına, ters yönde karın içine akmasından kaynaklandığı şeklindedir.

Endometriozis sırasında oluşan dokuları besleyen ana kaynak kadınlık hormonudur. Yumurtalıklardan salgılanan bu hormonlar, endometriozisi canlı tutar, hastalığın ilerlemesine sebep olur. Bu sebeple endometriozis, doğurganlık dönemindeki kadınların hastalığıdır. 15-49 yaş aralığında sıktır. Bu yaş grubunda, her 10 kadından birinde endometriozis görülür.

Şiddetli adet ağrısı olması durumunda, normal kabul etmeyip, kadın doğumcuya başvurmak gerekir. Başvuruda gecikmeler olduğundan dolayı, endometriozis hastalığının tanısını koymak 7-10 yıl gecikmektedir.

ENDOMETRİOZİS BELİRTİLERİ NELERDİR?

Rahim iç zarına ait dokuların, karın içinde bulunması, minimal kanamalara ve devamında yapışıklıklara sebep olur. Bu yapışıklıklar zamanla ağrıya neden olur, en sık görülen şikayet adet ağrısıdır (dismenore). Şiddetli ağrı, sosyal hayatı yaşamaya engel olabilir. Öğrenci okula gidemeyebilir, çalışan kadın, her seferinde izin yada rapor almak zorunda kalabilir, genellikle acilde ağrı kesici yaptırma ihtiyacı olur. Ağrı kesici tedavisine cevap alınamadığı durumlar yaşanabilir. Bulantı ve kusma da ağrıya eşlik edebilir. Bazen, apandisit ağrısı ile karışabilir, yanlış tanı ile ameliyat olan hastalar da mevcuttur. 

Cinsel ilişki sırasında ağrı (disparoni), sürekli devam eden karın ve kasık ağrısı (kronik pelvik ağrı) da sık görülür. Endometriozis hastalarında adet düzensizliği de görülür, rahim iç zarında ve rahim duvarında damarlanmada artışlar olur, bu nedenle adet kanaması artabilir, ara kanamalar olabilir. Barsakları etkileyen endometriozis durumunda, kabızlık, büyük tuvalet sırasında ağrı ve kanama görülebilir. Endometriozis idrar torbasını (mesane) da etkileyebilir, bu durumda idrar yaparken yanma görülür. Yapılan idrar tahlilleri genellikle normal çıkar.

ENDOMETRİOZİS KISIRLIK YAPAR MI?

Endometriozis kısırlık yapabilir. Endometriozis hastalarının % 30’u, gebe kalmakta sıkıntı yaşayabilir. Karın içi yapışıklıklar, yumurtalıkları etkileyebilir, tüplerde tıkanma yapabilir. Bazı endometriozis hastalarında, rahim içinde kimyasal dengesizlikler tespit edilmiştir, bu durumda tekrarlayan gebelik kayıpları ve tüp bebek başarısızlıkları görülebilir. 

ENDOMETRİOZİS TEDAVİSİ NELERDİR?

Endometriozis hastasının tedavisi, şikayetine göre değişir, yani tedavi, kişiye göre değişir. Hastanın çocuk istemesi, yaşı, yumurta sayısı ve ağrının şiddetine göre planlar yapılır. Endometriozis hastası, bu konuda eğitimli ve tecrübeli doktorlar tarafından tedavi edilmelidir. 

ENDOMETRİOZİS AMELİYATINDA NELER YAPILIR?

Laparoskopik yani kapalı cerrahi ile yapılan endometriozis tedavisinde, yumurtalıklarda oluşan çikolata kisti çıkarılır. Yapışıklıklar açılır, rahim, yumurtalık ve tüplerin serbest hareket etmesi sağlanır. Bazen, nodül tarzında top gibi sert dokular oluşur, endometriozis cerrahisi sırasında bu nodüller de çıkarılır. Kistlerin çıkarılması, yapışıklıkların açılması, nodüllerin temizlenmesi, hastada ağrıyı azaltır.

Endometriozis cerrahi tedavisinde, rahim ve yumurtalıklar da alınabilir. Hasta çocuk istemiyorsa, tekrar doğum yapmayacaksa, yada kesin bir tedavi arıyorsa, yumurtalıklar alınabilir, beraberinde rahim de alınabilir.  

ENDOMETRİOZİS ULTRASONDA GÖRÜNÜR MÜ?

Erken evre endometriozis, ultrasonda görünmez. İleri evre durumunda, yani yapışıklıkların şiddetli olduğu, nodül oluştuğu ve kadın organlarının hareket kabiliyetinin azaldığı durumlarda, endometriozis, ultrason ile tespit edilebilir.  

Endometriozis, yumurtalıkları etkilediğinde, çikolata kisti oluşur, bu kistler ultrasonda görünür. 

DERİN ENDOMETRİOZİS BELİRTİLERİ NELERDİR?

Şiddetli adet ağrısı (dismenore), şiddetli kasık ağrısı, geçmeyen karın ağrısı, büyük abdesti yaparken şiddetli ağrı, kabızlık, idrar yaparken şiddetli ağrı (dizüri), yanma, iğne saplanır tarzda acı, cinsel ilişki sırasında şiddetli ağrı (disparoni), baskı hissi, ilişki sonrası da devam eden ağrı, uzun süreli ağrıdan dolayı psikolojik yorgunluk hissi, derin endometriozis belirtileridir.