Selva Filiz
Psikoloji
Ergenlik Dönemi ve Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)
Giriş
Ergenlik dönemi: bedensel, duygusal ve zihinsel birçok değişimin aynı anda yaşandığı, bireyin kimliğini inşa etmeye çalıştığı hassas bir süreçtir. Bu dönemde yaşanan dalgalanmalar zaman zaman dikkat sorunlarıyla karıştırılabilir. Ancak ergenlikte görülen dikkat eksikliği, yalnızca “isteksizlik”, “umursamazlık” ya da “ergenlik hâli” olarak değerlendirilmemelidir. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) ergenlik döneminde de devam edebilen, akademik başarıyı, sosyal ilişkileri ve benlik algısını etkileyen nörogelişimsel bir durumdur.
Belirtiler ve Etkileri
Dikkat eksikliği yaşayan ergenlerde en sık gözlenen belirtiler şunlardır: derslere odaklanmakta güçlük, ödevleri erteleme veya tamamlayamama, yapılan hataların fark edilmemesi, yönergeleri takip etmekte zorlanma ve unutkanlıktır. Sınavlarda bilgiye sahip olmasına rağmen dikkatsizlikten kaynaklı yanlışlar yapabilirler. Bu durum çoğu zaman “çalışmıyor”, “potansiyelini kullanmıyor” gibi etiketlemelere yol açabilir. Oysa sorun çoğunlukla isteksizlik değil, dikkatini sürdürememedir.
Günlük Yaşamdaki Etkiler
Ergenlikte dikkat eksikliği yalnızca akademik alanla sınırlı değildir. Günlük hayatta eşyalarını sık kaybetme, randevuları unutma, konuşma sırasında dalıp gitme, başladığı işi yarım bırakma gibi durumlar da sık görülür. Ayrıca bu ergenlerde özgüven sorunları, başarısızlık hissi, motivasyon düşüklüğü ve kaygı eşlik edebilir. Sürekli eleştirilmek ya da kıyaslanmak, ergenin kendilik algısını olumsuz etkileyerek “Ben zaten yapamıyorum” düşüncesini pekiştirebilir.
Yönetim ve Destek
Dikkat eksikliği, doğru destekle yönetilebilen bir durumdur. Psikoeğitim, bireysel terapi, aile danışmanlığı ve okul ile iş birliği sürecinin önemli parçalarıdır. Terapide ergenin dikkatini düzenleme becerileri, zaman yönetimi, planlama ve sorumluluk alma alanları desteklenir. Ayrıca duygusal yükler, kaygı ve benlik algısı üzerinde de çalışılır.
Sonuç
Unutulmamalıdır ki dikkat eksikliği, ergenin tembel ya da başarısız olduğu anlamına gelmez. Bu bir karakter özelliği değil, destek gerektiren bir durumdur. Eğer ergenin dikkat sorunları günlük yaşamını, okul başarısını ve ilişkilerini belirgin biçimde etkiliyorsa, profesyonel değerlendirme ve destek almak süreci daha sağlıklı ve güvenli hale getirebilir. Doğru yaklaşımla ergenin potansiyelini ortaya koyması ve kendine olan güvenini yeniden inşa etmesi mümkündür.
Bu makalenin DoktorTakvimi web sitesinde yayımlanması, yazarın açık izniyle yapılmaktadır. Web sitesindeki tüm içerikler, fikri ve sınai mülkiyet mevzuatı kapsamında uygun şekilde korunmaktadır.
DocPlanner Teknoloji A.Ş. web sitesi tıbbi tavsiye sunmaz. Bu sayfanın içeriği, metinler, grafikler, görseller ve diğer materyaller de dahil olmak üzere, yalnızca bilgilendirme amacıyla oluşturulmuştur ve tıbbi tavsiye, teşhis veya tedavinin yerini almak amacı taşımaz. Herhangi bir sağlık sorununuzla ilgili şüpheniz varsa, bir uzmana danışınız.
DocPlanner Teknoloji A.Ş.
E-5 Karayolu, Esentepe Mahallesi, Lapis Han, No:25 D:102-103-120
Kartal İstanbul, Türkiye