Kreşe/Okula Başlama Adaptasyon Süreci

Kreş/okula başlamak çocuk için önemli bir yaşam deneyimidir. Başlangıçta edindiği bu deneyimler, daha sonraki süreçleri etkilemektedir. Çocuk kreşe başlamadan önce; Çocuğun kreşe başlaması ebeveynlerin ortak kararı mı? Kreşe başlama fikrine aile hazır mı? İsteyerek mi kreşe başlıyor? Çocuğun gelişimi kreşe başlamak için uygun mu? Ailenin çocuktan ve kurumdan beklentileri neler? Kurum ve aile işbirliği yapabilecek görüş birliğine sahip mi? Kurum ve aile hayata dair aynı inanç ve ortak değerleri taşıyor mu? Gibi sorularla değerlendirme yapmak ailenin sorumluluğudur.

Çocuk, ebeveyn ve eğitimci için adaptasyon süreci zorlayıcı ve sancılı olabilmektedir. Bu deneyimi sağlıklı bir şekilde yönetebilmek aile ve eğitim kurumunun karşılıklı beklentilerini açık bir şekilde ortaya koymaları ile mümkün olacaktır. Ailenin kaygı,korku ,çaresizlik ve çocuğuna olan aşırı bağımlılığı gibi olumsuz duyguları çocukta cevap bulmakta ve süreç sıkıntılı geçirilmektedir. Okul/kreş ile ilgili daha önce çocuğa verilen bilgilerin olumlu olması çocuğun güven duygusu geliştirmesine katkı sağlayacaktır.

Aileye yeni katılan bir kardeş, taşınma, boşanma, hastalık, yakınlarından birini kaybetme, aile içi huzursuzluk gibi mevcut durumlarda kreşe başlamadan önce bir uzmandan görüş alınmalıdır.

Araştırmalarınız değerlendirmeleriniz doğrultusunda sizin ve çocuğunuz için uygun olan kurumu belirlediniz. Çocuğun kreş/okulun açıldığı ilk günden önce, kurumu ziyareti önemlidir. Sınıfı, yemekhaneyi, oyun alanlarını kısaca içinde bulunacağı ortamı diğer çocukların olmadığı ve uygulamaların yapılmadığı bir zamanda önceden görmek öğretmeni ve kurum çalışanları ile tanışmak güven duygusunu pekiştirecektir. 

Kreş/okul  malzemeleri ( giysi, kırtasiye..) alışverişini birlikte yaparken aldığınız  malzemelerin ne işe yaradığı, nasıl kullanılacağına dair bilgilendirme yapmanız  çocuğun okulla ilgili öngörü oluşturmasını sağlar.

Kreş/okul başlamadan önce yatış saatleri ,uyku düzeni oluşturma okul zamanına göre düzenlenmeye başlanmalıdır.

 Kreş /okul kelimesinin anlamını gelişimine uygun olarak yeni şeyler öğreneceği, yeni arkadaşlar edineceği, farklı aktiviteleri deneyimleyeceği, artık büyüdüğü ve hak ettiği için gittiği yer olduğu düşüncesini yerleştirin. Sadece çocukların gittiği, eğlendiği, oyunlar oynayarak öğrendiği, arkadaşları ile keyifli zaman geçirdiği fikrini pekiştirin.

Net ve doğru bilgi verin, hayal kırıklığı yaratabilecek bilgilendirmelerden kaçının.

Kreş/okul konusunu sohbetler içine almak, hikayeler anlatmak,  okula başlayan çocukların anlatıldığı hikaye kitapları okumak destekleyici olur. Duygularını paylaşmasına zemin hazırlayın, küçümsemeden, yargılamadan konuşun, endişesinin normal olduğunu, diğer çocuklarında benzer endişeler içinde olduğunu hatta kendi okula ilk başladığınız zaman hissettiklerinizi anlatarak onu anladığınızı gösterin. 

Ebeveyn kendi duygu ve düşüncelerini çocuğa yansıtmamalıdır. Çocuğun duymadığını düşündüğünüz  ortamlarda dahi endişe, korku, kaygı duygu durumunuzu dile getirmemeye çabalayın. Çocukların hislerinizi kolaylıkla anladıklarını unutmayın. 

Emin, kararlı ve rahat olmanız çocuğunuzun mutlu olmasını sağlayacaktır.

Sosyalleşmenin başlayacağı, bireyselliğinden ayrılıp toplumun bir parçası olduğunu fark ederek hareket edeceği bu süreçte, sağlıklı bir şekilde yol almak aile ve kurumun işbirliği ile mümkün olacaktır. 

Çocuğunuzdan ayrılmak sizin için zorlayıcı olabilir, bu süreci doğru yönetmek en çok siz ebeveynlerin sorumluluk alanıdır.

Beklenen gün geldi; kurumun belirlediği zaman diliminde oryantasyon programı dahilinde çocuğunuzun kreş/okul adaptasyonu sağlanacaktır. Kurumun belirlediği kreşe aşamalı alıştırma programı yoksa ilk gün çocuğunuzun sevdiği keyif aldığı  bir etkinlik zamanını tercih edin(müzik, resim, hikaye anlatımı, dans etkinliği vb..)ikinci gün iki etkinliğe katılsın, üçüncü gün öğle yemeğine kadar, dördüncü gün öğle uykusuna kadar, beşinci gün kahvaltıdan öğle uykusuna kadar “aşamalı alıştırma”  her yaş grubu için geçerli bir uygulamadır. Alışma süreci bir ay kadar sürmekle birlikte her çocukta farklılık gösterir, kıyaslanamaz.. Çocuğun uyum süreci; ebeveyni ile olan bağlanma ilişkisine, ailenin davranış modeli ve tutumuna, mizacına(karakterine),kronolojik yaşına, gelişimsel yaşına, eğitimcinin davranışına bağlıdır.

Çocuğun okulun ilk günlerinde yaşayabileceği kaygılardan biri, sürekli okulda kalacağı, eve dönemeyeceği, günün tamamını okulda geçireceği ile ilgilidir. Okula geliş gidiş saatleri net ve gelişimine uygun olarak anlatılmalı belirli bir süre burada olacağı” Oyun saatinin bitiminde, öğle yemeğinden sonra, ikindi kahvaltısından sonra” gibi belirli ve net zaman aralığı verilerek bu saati asla geçirmemek gerekmektedir.

Kaygı, endişe ve korkularını anlayışla karşılayın size duygularını rahatlıkla ifade edebilmeleri için yargılamadan, küçümsemeden, alay etmeden dikkatle dinleyin. Duygularını kabul ettiğinizi hissettirin.  Duygularını özgürce ifade edebilen bir çocuğun kendini güvende hissetmesi çok daha kolay olacaktır. 

Okula/Kreşe giderken giyeceklerini seçme özgürlüğü verin(mevsim şartları, okulun düzeni, özbakım becerilerine uygun birkaç seçenek hazırlayın); hazırlıklarını kendisinin yapması için destekleyin. Verdiğiniz imkanlar, bazı şeylerin kontrolünün kendisinde olduğu hissini pekiştirecektir. 

Uyku rutinleriniz, sınırlarınız, televizyon izleme, tablet, telefon kullanımı gibi konularda esnek davranmayın daha önce konulan kurallar uyum sürecinde devam etmeli.

Ailenin kararlılığı, duygusal olarak hazır olmaları, çocuğu için yaptığının doğru olduğuna inancı uyum sürecini kolaylaştıracaktır.

Aile üyeleri kurallar konusunda ortak tutum ve kararlılıkta olmalı. Farklı tutum ve davranışlar uyum sürecinde olan çocuk için kafa karışıklığına sebep olabilir. Okula gitmek istemediği durumlarda tavizkar tutumu tercih edebilir, okula gitmek pazarlık konusu olmamalıdır. 

Yeni başlangıçlar yeni ortamlar her birey için kaygı verici olabilir. Öğretmenine arkadaşlarına yeni bir ortama alışmakta zorlanabilirler. Birlikte yapacağınız kurabiye, keki okula götürüp arkadaşları ile paylaşmak rahatlamasına yardımcı olabilir.

Okula alışma sürecinde baş ağrısı, karın ağrısı, mide bulantısı gibi psikosomatik belirtiler görülebilir. Çocuğun duygusuna yönelik sohbet ederek onu anladığınızı ağrısının varlığını kabul ettiğinizi göstererek sakinleşmesine yardımcı olmalısınız. Diğer çocuklarında benzer duygular içinde olabileceğini anlatarak kitap okuyarak hatta kendi okul uyum sürecinizden bahsederek duygu durumu hakkında bilgi alarak daha sağlıklı yöntemler geliştirebilirsiniz.

Kreş /okul kurallarını çocuğunuz ve siz öğrenin. Kuralların sıkıcı olduğundan bahsedebilirler. Toplumsallaşmanın temelinde kuralların olduğunu ve bu kuralların bizim güvenliğimize hizmet ettiğini, paylaşmanın, yardımlaşmanın, nezaketin önemini bu yaşlarda öğrenmek güzel becerilerdir.

Uyum sağlamak ve öğretmenine güven duymak çocuğun gelişimi üzerinde etkin rol oynar. Sağlıklı olan uyum, arkadaşları ve öğretmeni ile etkileşime geçmesi ve iletişim kurması, kendini güvende hissettiğinde çevreyi keşfetmeye başlaması, yeni şeyler öğrenmekten keyif alması şeklinde kendini gösterecektir.

 Zamana ihtiyaç vardır,  uyum sorunları hafta başında daha şiddetli olabilir, hafta sonuna doğru aşağı ivme gösterecektir. Sabırla, sevgiyle, sakinlikle ve kararlılıkla bu süreci kısaltabilirsiniz. 

Unutmayalım her çocuk farklı ve özeldir. Çocuğun sinyallerini gözlemleyip sağlıklı okumak duyarlı yaklaşabilmemiz için elzemdir. 

Çocuğunuza okulun ilk günlerindeki yaklaşımınız çok önemlidir.” Okulda bugün en çok neyi sevdin” “okulda bugün seni en çok ne güldürdü” “okulda bugün seni en çok ne heyecanlandırdı” gibi sorularla pozitif duygulara yönlendirerek  “okulun sevilecek, heyecanlanacak, keyifli zamanlar geçirilecek bir yer olduğu olgusunu kuvvetlendirmektir.